Muối Nhạt: VIẾT CHO EM

VIẾT CHO EM - trọn sách-

Lm. Piô Ngô Phúc Hậu
http://www.dunglac.org

1/ ĐỨC DŨNG CỦA NAM NHI
2/ MỐI TÌNH ĐẦU
3/ KIẾP LÀM DÂU
4/ KIỀNG BA CHÂN
5/ EM BÉ TÒ MÒ
6/LUẬT VỊ NHÂN SINH
7/ LI DỊ LÀ MỘT THẢM HOẠ
8/ EM BÉ ĐI VÀO XÃ HỘI
9/ BÉ HỜN DỖI
10/ LÀM VỢ VÀ LÀM MẸ
11/ ĐỜI
12/ CHÍ TRAI
13/ ĐÀNH DANG DỞ
14/ MŨM MĨM
15/ SỐ PHẬN NGHIỆT NGÃ
16/ KHỔ ƠI LÀ KHỔ
17/ CHỨNG TÁ TIN MỪNG
18/ MA TUÝ
19/ YÊU LÀ CHO TẤT CẢ
20/ SEX
21/ KHÔNG BIẾT YÊU
22/YÊU NON
23/ MAY MẶC
24/ CỨ YÊU
25/ BIA ÔM
26/ LẤY CHỒNG ĐẠO
27/ MẸ VÀ CON CÙNG ĐI LẤY CHỒNG
28/ RƯỢU ƠI
29/ THA THỨ
30/ CƯỜI HỀ HỀ
31/THÀNH CÔNG THÀNH NHÂN
32/ LÀM BÉ NGƯỜI TA
33/ LẤY CHỒNG ĐÀI LOAN
34/ CHỒNG CHẾT
35/ DÌ GHẺ
36/ ĐÀN BÀ LÀ GÁI CÔNG
37/ NHẬU TỐI NGÀY
38/ NHẮM MẮT ĐƯA CHÂN
39/ HÔN NHÂN LÀ CỤC THỊT
40/ THẦY QUỲNH
41/ BỎ ĐẠO
42/ GHEN
43/ HUỆ CHUỘT
44/ CÒN GÌ ĐÂU NỮA
45/ YÊU MUỘN
46/ SỮA MẸ
47/ TÌNH VÀ TIỀN
48/ BÉ THY
49/BÍ MẬT
50/ BÉ TÙNG
51/ VÔ TÂM VÔ TÌNH
52/ HÀNH TRANG VÀO ĐỜI
53/ TIỆC SINH NHẬT
54/ LÀM MẸ
55/ HẠNH PHÚC
56/ SỐ KIẾP
57/ CƯỜI VÔ TƯ
58/ ÂM MƯU DỄ THƯƠNG
59/ TRÒ TÀN NHẪN
61/ DĨ VÃNG
62/ YÊU ĐƠN PHƯƠNG
63/ HẬN ĐỜI - ĐỜI HẬN
64/ CAY ĐẮNG CUỘC ĐỜI
65/ CHỊ HAI
66/ CÁI TÔI
67/ TÌNH ĐỜI
68/ TÌNH HUYNH ĐỆ

1/ ĐỨC DŨNG CỦA NAM NHI

EM.
Mẹ Em đã đến khóc với tôi. Tất cả chỉ vì Em.
- Bây giờ con không còn khả năng để dạy con của con nữa. Nó coi con không ra gì.
- Con của chị ngoan lắm mà.
- Hồi còn bé nó rất ngoan, bây giờ nó bắt đầu hư. Hôm qua nó ăn cắp tiền. Con bắt nó nằm xuống, nó nằm thẳng băng như khúc gỗ. Con đánh mười roi. Nó không xin bớt, không xuýt xoa, không gồng mình, không khóc. Con đánh xong, nó đứng phắt dậy, cười hề hề: “Mẹ đánh như gãi ngứa”. Nói rồi nó bỏ đi một mạch… Chồng con phải bươn chải đây đó, có khi cả tháng chưa về một lần. Cực khổ như vậy mà vẫn chưa đủ ăn, thì còn giờ đâu để ngó ngàng đến con cái. Một mình con phải lo dạy dỗ nó.Nói thì nó không nghe. Đánh thì nó chê là gãi ngứa. Con không biết phải làm gì bây giờ. Xin cha cầu nguyện cho gia đình con.
- Con của chị chưa hư đâu. Nó bắt đầu làm người đàn ông đấy. Chỉ tiếc là nó đang ở giai đoạn quá độ: Ông chẳng ra ông, thằng chẳng ra thằng, cứ ngang ngang như cua bò. Nó không khinh dể chị đâu. Nó vẫn thương chị, nhưng nó không sợ chị nữa. Con trai nó vậy đấy…
Mẹ Em an tâm dắt xe ra về. Nhưng dường như nỗi lo vẫn còn đó, vì hai bánh xe lăn chậm chạp bên cạnh bà chủ thả bộ nhẩn nha. Còn tôi thì cười thầm trong bụng. Tôi cười mẹ Em, vì mẹ Em quá lo cái chẳng đáng lo. Tôi cười Em, vì Em ngạo nghễ một cách vô tâm vô tình.

Em
Mẹ Em là phụ nữ, sống bằng tình cảm nhiều hơn bằng lý trí. Chính Chúa đã an bài như thế, để Em được ủ ấp qua suốt tuổi thơ. Sữa và tình yêu là sản phẩm thiết yếu của tuổi thơ. Thiếu tình yêu bao la của mẹ, Em không thể trở thành một người bình thường được mà có nguy cơ trở thành con thú hung dữ. Em hãy cám ơn Chúa và biết ơn mẹ Em về tình yêu ấy. Nhưng bây giờ tình mẫu tử không còn là nhu cầu bức xúc nữa. Em bắt đầu trở thành người đàn ông, sống bằng lý trí nhiều hơn bằng tình cảm. Em thích làm cái dù che mát cho người ta, chứ không muốn người ta che dù cho mình. Vì thế mà Em không xin Mẹ giảm thiểu hình phạt. Van xin là yếu đuối. Em không sợ mẹ, vì sợ là hèn nhát. Em ngạo nghễ chê mẹ đánh như gãi ngữa, vì đó là anh hùng tính của nam nhi. Tôi biết có những bạn trẻ cầm than hồng trong tay và ngửi mùi khét của da thịt mình, vì muốn làm người hùng kiểu A-léc-xăng Đại Đế. Và chỉ có con trai mới chơi những trò như vậy.
EM
Em là con trai thì hãy:
“ Làm trai cho đáng nên trai
Xuống đông, đông tĩnh; lên đoài, đoài tan”.
Làm trai thì phải hào hùng. Dũng là nhân đức nhân bản và căn bản của đàn ông. Dũng là căn tính của Em. Nhưng Dũng không có nghĩa là ngạo nghễ cwif vào mũi mẹ. Tôi hiểu rằng những cái nhỏ nhặt của phụ nữ không chiếm được lòng ngưỡng mộ của Em. Em không sợ mẹ là vì thế. Em không kính phục mẹ là vì thế. Nhưng Em không nên coi thường nỗi đau của mẹ. Em không muốn mẹ là cái dù che cho Em, thì Em hãy là cái dù che cho mẹ, bao bọc mẹ và nâng niu mẹ. Thế mới là cái Dũng của đàn ông.
Dũng không phải là đánh lộn, không sợ chết. Dũng cũng không phải là liều mạng đua xe không có thắng. Dũng không phải là trò cướp giật trước mũi công an… Những cái đó chỉ là mặt trái của đức Dũng mà thôi.
Em chỉ mới bắt đầu làm đàn ông. Đức Dũng mới chỉ nảy mầm trong Em. Em còn phải vun xới để nó lớn lên tới tầm mức viên mãn:
1. Em phải có ý chí mạnh, nghĩa là khó khăn nào cũng vượt qua, không bao giờ lười biếng. Một nhà tâm lý đề nghị: “Mỗi ngày bạn nên làm một vài việc bạn không thích. Như thế bạn sẽ có nghị lực chống lại những cám dỗ bất ngờ”. Khuynh hướng xấu trong ta dường như nhiều hơn khuynh hướng tốt. Thiếu nghị lực chiến đấu, ta sẽ đè bẹp bởi đủ mọi thứ tội lỗi.
2. Em phải tập để có tinh thần trách nhiệm cao. Bổn phận nào cũng phải chu toàn. Làm con Chúa, làm con cha mẹ, làm anh em, làm học trò, làm công dân… Tất cả đều là những bổn phận phải chu toàn. Phải can đảm lắm mới làm trọn bấy nhiêu bổn phận. Đó là cái Dũng của Em.
3. Em phải mở mang kiến thức không ngừng, xứng đáng với sứ mạng làm con trai, nghĩa là “phải có danh gì với núi sông”. Em phải có quyết tâm không bao giờ đến trường mà chưa thuộc bài. Tôi có một ông bạn hồi còn học lớp sáu lớp bảy, ông học chẳng bằng ai – Ông chẳng hiểu gì về đại số. Ông không đủ khả năng sinh ngữ để đọc sách giáo khoa. Tức khí, ông bèn quyết tâm dùi mài. Áo có hai túi, thì một túi dành cho công thức toán lý hoá. Túi kia dành cho ngữ vựng tiếng Pháp - Mỗi ngày năm ngữ vựng viết trên một tờ giấy nhỏ, bỏ vào túi. Lâu lâu lại mang ra đọc một lượt. Đi cầu cũng đọc. Công thức toán lý hoá thì viết vào một tờ giấy nhỏ, bỏ vào túi bên kia và cũng đọc nhiều lần như ngữ vựng… Ông kiên trì như thế suốt một năm. Khi lên lớp tám thì ông đã đủ khả năng đọc sách báo bằng Pháp ngữ. Về toán lý hoá thì ông đi trước bạn bè một cấp, nghĩa là khi ngồi lớp tám, thì ông học toán lý hoá của lớp chín.
4. Trí khôn chỉ minh mẫn trong một thân thể cường tráng. Do đó Em phải kiên trì tập thể dục và say mê một môn thể thao nào đó. Tuổi trẻ thường chỉ trích thể thao, vì thể thao đem lại nhiều vinh dự. Tuổi trẻ không thích thể dục, vì thể dục âm thầm lặng lẽ và khiêm nhu không đem lại hào quan vinh dự. Dũng chính là kiên trì xây dựng sức khoẻ và sức chịu đựng. Thiếu đức Dũng, Em sẽ bỏ cuộc dở chừng. Đó là bán đồ phi phế và là bạc nhược, là không xứng với nam nhi.
EM.
Tôi chờ để thấy Em là một người đàn ông chân chính, có nghị lực, có uy tín, có địa vị. Tôi chờ để thấy Em là niềm hãnh diện của cha mẹ. Tôi chờ để thấy Em là niềm vinh dự cho vợ và cho con. Tất cả bấy nhiêu thành tựu đều là con đẻ của đức Dũng. Dũng là căn tính của Em.

2/ MỐI TÌNH ĐẦU

EM.
Em thầm yêu Thắng. Thắng thầm yêu Em. Chúa nhật nào hai đứa cũng rủ nhau đi lễ ở nhà thờ Đức Bà. Hỏi tại sao, thì bảo là đi nghe cha Khảm giảng lễ. Lễ xong hai đứa cùng nhau đi ăn phở vỉa hè. Phở vỉa hè vừa rẻ vừa ngon. Đi lễ thì quỳ bên nhau. Ăn phở thì ngồi nhìn nhau. Tình yêu trong trắng như thiên thần. Tình yêu thắm thiết như ruột thịt. Cứ đều đặn như thế qua suốt hai mùa Giáng Sinh.
Em không ngỏ ý. Thắng không ngỏ lời. Tình lặng lẽ trôi. Thế rồi bỗng Hoàng nhảy dù xuống, đứng giữa hai người. Hoàng chánh thức xin cưới Em. Hoàng hơn Thắng về mọi phương diện: cao lớn, lực lưỡng, hoạt bát, học giỏi, con nhà giàu, lại được cả gia đình Em làm hậu thuẫn. Cha mẹ đốc vô, anh chị vun vào. Bạn bè của Em đứng hết về phía Hoàng. Thắng lủi thủi tránh mặt, chờ thái độ của Em.
Em yêu Thắng, còn Hoàng thì Em chỉ mới thích thôi. Lấy Thắng mà bỏ Hoàng thì thấy tiêng tiếc. Lấy Hoàng mà bỏ Thắng thì thấy thương thương. Em hỏi tôi: “Lấy Thắng? Lấy Hoàng? Hay là ở giá?” Câu hỏi của Em khó quá, nên câu trả lời của tôi đành treo lơ lững trên mây.
Em hãy tạm gác câu chuyện của Em sang một bên, để nghe tôi kể chuyện thiên hạ. Nghe chuyện người ta, để gẫm ra chuyện mình.
Có một bà mệnh phụ rất xinh đẹp và rất quý phái, rất dịu dàng và rất duyên dáng. Chồng của bà là một quan chức lớn. Tính ông rất điềm đạm và độ lượng. Cấp trên không dám ăn hiếp, cấp dưới không dám qua mặt. Tài đức song toàn. Một mẫu đàn ông lý tưởng. Con gái thì xinh như mẹ. Con trai thì hào hiệp như cha. Hạnh phúc chan hoà. Ai nhìn cũng ham. Ai thấy cũng thèm.
Hôm ấy bà mệnh phụ rủ người bạn tâm phúc từ tuổi thơ ấu đi viếng Đức Mẹ Bãi Dâu.
Chỉ hai đứa mình thôi, Em có một chuyện tâm tình muốn nói với chị.
- Bộ ông xã của chị lại sinh tật rồi hả?
- Không phải. Ra ngoài VŨng Tàu Em sẽ nói cho chị nghe.
Hai chị Em ngồi lần hột dưới chân đài Đức Mẹ. Hết chuỗi năm mươi, bốn ánh mắt nhìn về phía chân trời xa xăm. Im lặng…Im lặng đến chịu không nổi.
- Bộ ba tụi mình hồi đó chỉ có chị là hạnh phúc nhất. Em thì vui buồn đắp đổi. Còn Quỳnh Như thì mẹ goá con côi.
- Cám ơn chị. Ai cũng khen Em là hạnh phúc, mà hạnh phúc thật. Chồng như thế, con như thế. Ba mươi năm sống với nhau mà anh ấy chưa một lần nặng lời với Em. Nhưng suốt ba mươi năm, Em chỉ kính trọng và quý mến anh ấy chứ… chưa một lần yêu.
- Thế chị yêu ai?
- Anh Hưởng. Em chỉ yêu một mình anh ấy. Muốn quên mà không được. Mối tình đầu mà. Anh ấy cũng không quên được Em. Tuần rồi anh ấy viết thư cho Em: “Nếu Em đồng ý, thì chúng ta sẽ bỏ tất cả mọi sự ở Việt Nam. Chúng ta qua Paris và sống chung với nhau những năm cuối đời”. Em cảm thấy yếu đuối quá. Xin chị cầu nguyện cho Em. Nếu không được Đức Mẹ phù hộ, thì Em đã sa ngã từ lâu rồi.
- Thế tại sao hồi đó chị không lấy anh Hưởng?
- Em phải vâng lời cha mẹ. Cha mẹ Em có lý, vì anh này hơn hẳn anh Hưởng cả về tài lẫn đức. Cha mẹ Em chê anh Hưởng lóc chóc, không có chiều sâu.
EM
Em đã nghe tôi kể chuyện về bà mệnh phụ. Bây giờ Em hãy nghe tôi nói chuyện với bà ấy.
Chị,
1. Chị đã không lấy được người yêu, chỉ vì chị tôn kính và vâng lời hai đấng sinh thành. Suốt ba mươi năm trường, chị lặng lẽ nuốt sầu, để cha mẹ được vui. Lòng hiếu thảo của chị đáng được ghi vào sử sách. Suốt ba mươi năm ròng rã, chị vẫn một niềm quý mến và kính trọng chồng, một người mà chị chưa một lần nào cảm thấy yêu thương. Cũng suốt ba mươi năm ròng rã, chị luôn luôn là người mẹ dịu dàng và khôn ngoan, tạo được năm mặt con vừa đẹp vừa ngoan. Chị xứng đáng là người vợ gương mẫu, là người mẹ đáng tôn vinh. Một mình chị ngậm đắng nuốt cay, để mọi người trong gia đình được hạnh phúc. Tôi ca ngợi chị. Tôi ngưỡng mộ chị.
2. Nhưng nếu chị lấy được người yêu, thì người yêu ấy không còn là thần tượng của chị như bây giờ nữa. Cũng rất có thể là chị chẳng hề được hạnh phúc bên người yêu ấy. “Tình yêu chỉ đẹp khi còn dang dở” là thế. “Ở xa thì thơm, ở gần thì thúi” cũng là thế. Mọi thực tế ở trên đời này đều rất bình thường, hoặc rất tầm thường. Mọi cái đẹp chỉ có trong giấc mơ. “Đẹp như mơ” là vậy. Rất nhiều người đã lấy được người yêu đầu tiên, nhưng họ chẳng hề yêu nhau như chị và anh Hưởng đang yêu nhau đến thế, cũng chỉ vì hai người đã lấy được nhau. Vậy thôi!
3. Bản thân Chị là một bài học đắt giá cho mọi người làm cha mẹ.
3.1. Một người đàn ông có tư cách, có địa vị mà phải sống với một người vợ không yêu mình suốt ba mươi năm trường! Người vợ ấy chỉ là người đàn bà không hơn không kém. Chua quá! Đắng quá! Bất công vô cùng! Ai đã tạo nên nông nỗi ấy?
3.2. Ba mươi năm ròng rã, thân xác thì trao cho chồng, mà linh hồn thì dâng hiến cho người yêu. Như thế có phải là ngoại tình từ xa không? Có lẽ chị vẫn tự hỏi như thế. Lương tâm bị cắn rứt khôn nguôi. Khổ vô cùng! Ai tạo nên nông nỗi ấy?
Chị.
Tôi mong rằng chị là người cuối cùng bị ép bỏ người yêu để lấy người không yêu.

3/ KIẾP LÀM DÂU

EM.
Vợ chồng Em vừa hoàn thành căn phòng lộng lẫy. Đẹp quá, ai cũng bảo thế. Đường nét, màu sắc, thể khối hài hoà đến “nổi da gà”, ông Giáo Sư kiến trúc khen ngợi. Đây là tác phẩm đầu tay của Em. Em thiết kế, Em điều khiển công trình, Em mua vật tư, Em trả lương cho thợ. Dường như Em làm tất cả. Dường như Em nhớ thuộc lòng từng sợi dây chì…
Em đứng trước gương và cảm thấy mình đẹp quá chừng! Trong ánh mắt của chị chồng, anh chồng và chị dâu, Em cảm thấy như có cái gì gai gai. Họ thèm thuồng. Họ ganh tị.
Hai vợ chồng Em chỉnh tề trong bộ áo vét mới tinh, nghiêm trang đứng trước bàn thờ tổ tiên. Hiên ngang và kêu hãnh vô cùng!...Bỗng Em khóc oà lên. Nước mắt trào ra làm nhoè nhoẹt cả phấn son. Cả nhà nhớn nhác. Dường như có một chuyện gì đau đớn lắm, ấm ức lâu ngày, nay bùng vỡ.
1. Em là con gái út, xinh đẹp và thông minh nhất nhà. Mẹ chết sớm, Em được cha nâng niu hơn anh chị gấp ba bốn lần. Cha Em làm thầy giáo, thông minh và đức độ, nhưng không giàu có; được kính trọng như không được nể vì. Xã hội trọng phú khinh bần.
2. Em về làm dâu cho một gia đình quyền quý. Hoành phi, câu đối, sơn son, thếp vàng, huân chương, huy chương, chỗ nào cũng là giàu sang, chỗ nào cũng là chức trọng. Mỗi bước đi là một khúm núm. Mỗi lần gặp gỡ là phải vâng vâng, dạ dạ. Em bị cuốn hút vào cỗ máy khổng lồ của đại gia tộc ấy. Quên bẵng ruột thịt nhà mình. Vong linh của mẹ Em, chẳng ai thèm nhắc đến. Đức độ của cha Em, thì bà chị chồng mỉa mai là quân tử tàu. Chồng Em là phận út chẳng dám mở miệng nói một lời. Em bị vong thân. Tập thể nhà chồng chôn sống dòng họ nhà em. Ăn ngon, mặc đẹp mà chẳng có gì dâng cho mẹ. Mua quà cho cha, thì phải chìa tay xin chị cả. Ôi kì lạ!?
3. Đùng một cái, cha Em nằm xuống, lặng lẽ đi về cõi tiên, chẳng để lại một lời trăn trối. Em gào lên thảm thiết. Em bò từ ngoài cổng bò vào, đập đầu xuống đất mà khóc: “Cha ơi! Cha ơi! Cha giận ai mà ra đi không giã từ? Người ta trọng phú khinh bần cha ơi là cha ơi…”
Em muốn lập bàn thờ cho cha mẹ, nhưng chẳng biết đặt ở đâu. Chỉ có bàn thờ trong tim!
4. Chồng Em chỉ biết nhìn xuống, chẳng dám nhìn lên. Một mình Em đấu tranh đòi độc lập. Em thi vào Đại Học kiến trúc, cả dòng họ nhao nhao phản đối. Chồng Em câm như hến. Kệ, khổ quá rồi, Em phải tìm về cõi sống. Em vật lộn để sống. Em vật lộn để xứng với đời. Em thành công, nhờ vong linh của cha mẹ Em, nhờ lòng hiếu thảo đối với một người cha trọng nghĩa khinh tài.
Ngôi nhà này là của Em. Em xây dựng nó bằng mồ hôi của Em, bằng bộ óc thông minh của cha Em để lại. Em không móc ngoặc như người ta. Em không ăn bẩn ăn thỉu như người ta….
Và…bây giờ đã có bàn thờ cha mẹ. Ôi cặp mắt mệt mỏi của người mẹ nhẫn nhục! Ôi vầng trán cao sang của một người cha suốt đời không bao giờ chịu sống hèn… Bỗng Em uất lên và lại thấy mình cô đơn, vì mẹ em đã nằm xuống, vì cha đã ra đi…không một lời trăn trối.
EM.
Trước hết tôi mừng cho Em vì Em là thân gái mà đã đơn thương độc mã giành được chiến thắng vẻ vang như thế. Nhưng không có chiến thắng nào mà không phải hi sinh, mà không có mất mát. Không có tấm huy chương nào mà lại không có mặt trái.
1,
Gia đình bên chồng Em là gia đình cực kỳ phong kiến. Cha chồng, chú chồng Em đều tham gia cách mạng dân chủ. Họ đã thành công. Đất nước đã độc lập. Nhưng họ lại không thành công trong cuộc cách mạng xã hội. Cái tính quan liêu là truyền thống của gia đình vẫn còn tồn tại cho đến bây giờ. Lại còn ngang nhiên và ngạo nghễ.
Em tự bứt mình ra khỏi cái khuôn thước đó, cái gông cùm đó. Em làm đúng. Bây giờ Em đã độc lập rồi. Em có nhà riêng. Em ra riêng. Không còn lệ thuộc. Em làm chủ sinh hoạt của gia đình. Từ nay chồng Em được quyền cưng vợ mà không bị nói móc nói xéo. Từ nay em được quyền góp ý với chồng mà không cần chờ ý kiến của ông anh cả.
Nhưng…dường như Em lại bắt đầu quan liêu. Lại còn ngang nhiên và ngạo nghễ. Dáng đi vững vàng của Em, giọng nói sang sảng của Em, nụ cười trong gương của Em, ánh mắt tự tin của Em…đều mang tính thách thức, đều là những mũi tên vô hình nhắm thẳng vào bà chị chồng, cô em chồng, vợ ông anh cả và thậm chí cả ông bố chồng. “Từ nay không còn thằng nào, con nào có quyền khinh tao nữa. Chúng mày chỉ còn lác mắt mà nhìn”. Em thầm nghĩ như thế. Và…khi Em cùng niệm hương với chồng trước bàn thờ tổ, Em liếc mắt sang chồng và thì thầm trong bụng: “Từ nay chồng phải biết vâng lời vợ nha. Anh phải biết nghe lời em nha. Đừng có sợ người ta mà ăn hiếp vợ nữa…”
2.
Truyền thống gia đình, liên hệ trong đại gia tộc đang là điểm son của văn hoá Á Châu, của văn hoá VIệt Nam. Em thử liếc mắt nhìn sang các nhà hưu dưỡng tại các nước phương Tây, ở đó các cụ già có con có cháu mà cảm thấy cô đơn lạ lùng. Không có một căn nhà chung cho hai ba thế hệ. Thậm chí cha con trong nhà mà không có một giờ để nói chuyện với nhau, hoặc cùng ăn với nhau một bữa cơm. Mẹ đi làm sớm, khi con chưa thức dậy. Cha đi làm về trễ khi con đã đi ngủ. Tình yêu phôi pha. Tình nghĩa lợt lạt.
Người ta kể rằng có một bà già người Đức thuê khắc một bia mộ cho con chó. Nội dung bia mộ đó là: “Đây là nơi anh an nghỉ cuối cùng của niềm hi vọng độc nhất của đời tôi”. Tại sao, thì Em hiểu rồi.
Em hãy giữ lấy quan hệ đại gia tộc, nhưng hãy canh tân hình thức và cơ chế của nó. Gia đình phong kiến của bên chồng Em nặng về hình thức và trọng tôn ti đẳng cấp quá đáng. Nó là môi trường thuận lợi phát triển tinh thần nịnh trên đá dưới. Tập thể huỷ hoại cá nhân.
Em hãy xây dựng một đại gia đình mới, ở đó tình thân ái là chính, quyền bính là phụ. Còn Em thì cứ hãnh diện, nhưng đừng ngạo nghễ; vui mừng nhưng đừng thách thức. Như thế cha Em sẽ tiếp tục sống trong Em, người cha đáng mến vô vàn.

4/ KIỀNG BA CHÂN

EM.
Tôi đến thăm Em. Em mời tôi một điếu Samít. Vừa thơm vừa đượm khói. Vợ Em lúi húi ở trong nhà bếp, vừa đun nước vừa góp chuyện. Vợ Em khoe thằng Tuấn học giỏi. Tôi hỏi Em:
- Tuấn học lớp mấy?
- Em ơi! Cha hỏi con mình học lớp mấy?
- Lớp bốn.
- Nó học với cô nào vậy?
- Biết đâu à. Nghe nói nó học với cô Bắc Kỳ nào đó. Vợ Em trả lời một cách vô tư như thế.
Em cho con đi học mà không biết con mình học lớp mấy. Vợ Em biết con mình học lớp bốn, mà không biết con mình học với ai. Nói là cô giáo Bắc Kỳ, cũng chỉ là biết mơ hồ vậy thôi. Tôi tỏ vẻ không vui. Vợ chồng Em chống chế.
1.
Em đi buôn chuyến, một tuần chưa về nhà được một lần. Về nhà thưa thớt như thế Em chỉ đủ thời giờ để tạo ra con. Tuyệt nhiên không có thời giờ để dạy con, mà dạy con thì khó hơn sinh con hằng ngàn lần.
Tạo ra bé Tuấn chưa phải là chuyện lớn lao. Hồi tôi còn bé tí, làng tôi có một người đi ăn xin, cả làng gọi là con Nhật. Con Nhật chột mắt, xách bị đi ăn xin, tay cầm cái roi để đuổi chó. Cứ thấy con Nhật là tôi chạy trốn…Ban ngày đi ăn xin, tối về ngủ ở cái điếm đầu làng.
Bẵng một thời gian chẳng thấy con Nhật đâu. Thế rồi con Nhật lại về, lại đi ăn xin. Nhưng bây giờ hắn lại bồng thêm một thằng cu tí, béo tròn béo trục. Con Nhật chột đi ăn xin cũng tạo ra được một đứa con trai bụ bẫm.
Sanh con không dễ, nhưng không khó. Sinh được bé Tuấn, Em chưa hơn con Nhật đâu. Sự nghiệp lớn lao của người cha chính là nuôi dạy con trong một quá trình dài gần một phần tư thế kỷ. Em đã làm được gì trong công trình này, ngoài việc cho bé Tuấn cơm ăn áo mặc, cơm ngon áo đẹp? Em viện lý do không có thời giờ theo dõi việc học hành của con cái. Không đúng. Em còn dư giờ để biết con mình học lớp mấy, học thế nào, học với ai. Mỗi tháng Em về nhà vài ba lần, mỗi lần vài ba ngày, mỗi ngày vẫn có hai mươi bốn giờ…Em vẫn có thể dùng điện thoại di động để nói chuyện về việc học hành của bé Tuấn. Điều quan trọng là Em biết đam mê dạy con, y như Em đã đam mê coi đá banh vậy.
2.
Vợ Em lo cho con cái thật nhiều, nhưng nhiều mà luộm thuộm. Do đó lao động nhiều mà kết quả không bao nhiêu, chỉ vì thiếu phương pháp. Và…thiếu cả ý thức giáo dục nữa. Để bé Tuấn trở nên người hữu ích cho xã hội, vợ chồng Em không thể đơn phương mà làm được. Tụi Em phải liên kết với học đường và xã hội tạo thành một cái kiềng ba chân vững chắc.
2.1.
Học đường không phải là cái khuôn làm sẵn để đúc các trẻ em thành một rừng người giống hệt nhau, nhưng là nơi tạo khuôn theo khả năng và cá tính của mỗi em. Do đó Em phải chọn trường cho con mình. Trường nào có truyền thống giáo dục phù hợp với cá tính và khả năng của bé Tuấn, thì gởi Tuấn vào.
Gởi con cho trường: chưa đủ; còn phải liên hệ thường xuyên với nhà trường yêu thầy cô của con mình. Gia đình liên kết với học đường để thấy diễn biến xảy ra nơi con mình và để cùng với học đường tìm ra được phương pháp ứng dụng đúng nhất.
Điều đáng sợ nhất là gia đình quá tin tưởng vào học đường, rồi phó thác tất cả cho học đường. Như thế thì cái kiềng chỉ còn hai chân!Đổ kềnh!
Muốn bé Tuấn nên người, tụi Em phải thương cô giáo của Tuấn. Cô giáo của Tuấn là cô Bắn Kỳ thật đấy, cô giáo tiên tiến của trường. Tuấn sẽ hãnh diện lắm và sẽ hăng hái học tập nếu thấy cô giáo và chà mẹ thương nhau và cùng nhau thương mình. Cô giáo của Tuấn nghèo lắm. Lương tháng của cô chỉ đủ cho Em ăn sáng và hút thuốc. Sáng nào cô cũng đi chợ, nhưng món chủ lực trong giỏ của cô vẫn chỉ là bó rau muống. Phải chi vợ Em cùng đi chợ với cô, cùng nói chuyện về chuyện học hành của Tuấn và…thỉnh thoảng lại bỏ vào giỏ của cô một con cá rô, một trăm gram thịt heo. Đừng hối lộ cô. Nhưng đó là tình bạn, đó là lòng biết ơn. Biết ơn giùm con mình. Biết ơn giùm cả Nhà Nước nữa.
Nhưng dù sao tôi vẫn phải nói nhỏ với Em một điều. Cô giáo Bắc Kỳ của Tuấn xinh ơi là xinh, thế mà vẫn đồng không mông quạnh. Một ông phụ huynh lẻo mép như Em mà cứ thậm thọt thăm viếng cô giáo, thì e…có sự cố. Hãy để vợ Em làm công tác ấy. Êm!
2.2.
Chân thứ ba của cái kiềng vững chắc là xã hội. Xã hội thì phức tạp vô cùng. Phố xá, chợ búa, quán xá, phim ảnh, sách vở, báo chí…đều là xã hội. Ở những nơi ấy, dường như cái xấu nhiều hơn cái tốt. Làm thế nào để bé Tuấn không nhiễm cái xấu của xã hội? Khó lắm! Khó quá! Phải tỉnh thức. Phải theo dõi thương xuyên. Phải nhìn xa. Phải thấy rộng. Hãy làm tất cả những gì khă năng cho phép. Để góp ý với Em một chút kinh nghiệm, tôi kể cho Em nghe một câu chuyện.
Em Thoảng, 12 tuổi, rất năng nổ, rất vui tính. Cha mẹ em không giàu, nhưng em có rất nhiều đồ chơi. Có cả xe hơi điện tử điều khiển từ xa. Tôi lân la đến bên em.
- Cha me cho con nhiêu tiền mà con mua sắm dữ vậy?
- Hổng có! Con kiếm tiền ên à!
- Con làm gì ra tiền?
- Con đứng chơi ở trước cửa nhà trọ. Mấy chú ở trọ nhờ con kêu giùm mấy cô bán quán. Mấy chú ấy cho con tiền, mấy cô cũng cho nữa.
- Mấy chú cho nhiêu?
- Một nghìn.
- Còn mấy cổ thì cho nhiêu?
- Một nghìn luôn.
- Mấy chú ấy kêu mấy cổ đến để làm chi vậy?
- Biết đâu à!
Mười hai tuổi đã hành nghề ma cô, dù chẳng biết ma cô là gì. Hôm nay Thoảng vẫn còn là thiên thần, nhưng ngày mai thiên thần sẽ gãy cánh. Tội nghiệp!
EM.
Cứ đi buôn chuyến, vì đó là sinh kế của Em. Nhưng buôn bán chỉ là phương tiện để sinh sống, để giáo dục con cái. Nếu vì kế sinh nhai mà em phải quên bẵng đứa con, thì tôi hơn em hãy quên bẵng buôn bán để trở về với đứa con. Tuấn là tất cả của Em.
Nhưng thực tế mà nói, Em vẫn có thể vừa kiếm cơm, vừa dạy con…Cơm vẫn ngon, con vẫn giỏi.

5/ EM BÉ TÒ MÒ

EM.
Em dẫn con đến để khoe với tôi.
- Mới năm tuổi mà nó khôn quá chừng cha ạ. Nó hỏi trăm thứ chuyện, con không biết đường nào mà trả lời. Con sợ nó…hư quá à!
- Tại sao?
- Mới bé tí mà đã tò mò chuyện người lớn.
- Ví dụ…
- Con không dám nói.
- Thế thì biết rồi.
- Sao cha biết?
- Bài bản mà. Dễ ợt!
EM.
Tôi kể chuyện người ta cho Em nghe. Chuyện thằng cu Hiếu, con của vợ chồng nhà Thảo.
1.
Thảo sanh được Hiếu thì tạm nghỉ sanh. Sanh ít, sanh thưa để nuôi dạy con chu đáo. Sanh thưa quá riết rồi làm biếng, không muốn sanh nữa. Bỗng một hôm cu Hiếu đổ quạu.
- Mẹ làm biếng sanh quá à. Thằng Hơn, con Nhanh…đứa nào cũng có em hết. Chỉ có mình con là chùi lủi, chẳng có em gì hết trơn.
- Được rồi, mẹ sẽ sinh con. Nhưng mà phải ngoan, phải thương em mới được.
- Hoan hô mẹ ! (vỗ tay) Mẹ sinh em gái cho con nghen!
Vợ chồng Thảo nhìn nhau. Trầm tư.
2.
Thảo mang bầu. Ột ệt. Cu Hiếu lân la, rờ rẫm, nhỏng mỏ hỏi mẹ.
- Bụng mẹ bự quá à! Tại sao vậy mẹ?
- Em con đó.
- Vậy hả? Mẹ sanh lẹ lẹ đi!
- Không được đâu. Phải đủ 278 ngày thì mới sanh. Sanh sớm, em con sẽ èo uột lắm.
- Vậy thì mẹ đừng sanh vội nghen…
Cu hiếu đành nhẫn nại chờ đợi. Và ngày ấy đã tới... Từ nhà hộ sinh, Thảo bồng con về. Cu Hiếu chạy ra đón. Nó nựng em, rờ mó, mân mê và nhéo mẹ. Nựng em đã, rồi nghển cổ hỏi mẹ:
- Em con chui ra ở chỗ nào hở mẹ?
- Ở lỗ nách. (cười đắc chí)
Cu iếu bằng lòng với câu trả lời sai bét ấy. Thảo vô tư.
EM.
Thảo trả lời gọn lỏn như thế, không thắc mắc gì. Còn Em thì la ầm lên: “Dang ra chỗ khác”. Tôi không hài lòng về câu trả lời của Thảo. Tôi cũng không đồng ý với cách trả lời của Em.
1. Thiên Chúa đặt ta vào vũ trụ. Vũ trụ không biên giới. Vũ trụ đầy huyền bí. Huyền bí nhiều đến mức độ Albert Einstein, nhà bác học vĩ đại nhất của thế kỷ 20 đã phải thốt lên rằng: “Nhuyễn huyền bí của vũ trụ, mà khoa học thế kỷ 20 khám phá được, so với những bí mật còn lại, thì giống như một giọt nước so với đại dương!” Con người có nhiệm vụ khám phá những huyền bí đó. Nó bắt đầu sự nghiệp này từ lúc lên năm tuổi. Như có một động lực huyền bí thúc đẩy, khiến trẻ lên năm thắc mắc và đặt câu hỏi liên tục.
- Tại sao ba có râu, mà mẹ không có:
- Tại sao con gà chỉ có hai giò, con chó lại có bốn chân
- Tại sao ớt cay?
- Tại sao mặt trời ban sáng thì to, ban trưa thì nhỏ?
- Tại sao trên trời có nước?
- Tại sao con gái hổng có con chim?
2. Cánh cửa Tạo Hoá mở ra để ta đi vào vũ trụ huyền bí, thì không ai có quyền khép lại. Mỗi câu hỏi của trẻ em, đều phải được trả lời thoả đáng. Khai mở trí tuệ là bổn phận của mỗi người và của mọi tập thể. Em là người đầu tiên có nhiệm vụ dắt con mình đi vào vũ trụ ấy.
Nhưng tiếc thay, Cả Em lẫn Thảo đều là những hướng dẫn viên rất vụng về. Thảo hiểu: “Em con chui ra ở lỗ nách”. Thảo xuyên tạc thiên nhiên. Thảo bẻ cong chân lý. Thảo ngang nhiên nói dối con mình. Thế mà Thảo vẫn cười một cách vô tư. Còn Em thì chặn họng con mình: “Tầm bậy! Dang ra chỗ khác!” Sanh con như thế là tầm bậy sao Em? Truyền sinh là một huyền nhiệm do Chúa an bài thế mà Em nỡ tâm phê là tầm bậy sao? Cả Thảo lẫn Em đều vô tình chậm bước tiến của con mình. Nói cách khác: cả Thảo lẫn Em đều không đồng cảm với Chúa trong công trình khai mở trí tuệ cho con cái của mình.
3. Em ơi, đừng hốt hoảng như thế. Thảo ơi, đừng vô tư như vậy. Tôi chẳng có gì để nói với Em, vì tôi chẳng có kinh nghiệm gì trong vấn đề này. Nhưng tôi muốn đọc cho Em nghe những gì tôi đã học được trong sách vở.
Những nguyên tắc giáo dục trẻ em lên năm tuổi.
3.1 – Năm tuổi là tuổi tò mò, bắt đầu tìm hiểu.
3.2 - Người giáo dục phải nhẫn nãi, bình tĩnh trả lời mọi câu hỏi một cách thỏa đáng.
3.3 – Không cho các em hỏi là bịt miệng chân lý, là chống lại trí tuệ.
3.4 – Không bao giờ nói dối. Không bao giờ nói sai.
3.5 – Không được tự thú: “Không biết”. Nói như thế các em sẽ hiểu là ta nói dối.
3.6 - Mẹ đừng nói: “Mẹ không biết. Hãy hỏi cha con”. Nói như thế là gieo vào đầu các em tư tưởng phân biệt: Cha giỏi, mẹ dốt.
3.7 – Khi gặp sự thật không nên nói, thì đừng nói dối; hãy đánh trống lảng sang chuyện khác.
3.8 - Những câu hỏi vượt khả năng trả lời, thì lái sang tư tưởng khác. Ví dụ: bé hỏi tại sao ớt thì cay mà chuối thì ngọt? Trả lời theo khoa học thì quá khó đối với nhà giáo dục và đối với các em. Trong trường hợp này nên lái sang tư tưởng khác: “Chúa làm ra ớt cay để cha con ăn. Chúa làm ra chuối ngọt để con ăn”. Rõ ràng là lạc để mà vẫn đúng và có ích.
EM.
Tôi trở lại câu hỏi hóc búa của bé: “Em con chui ra ở chỗ nào?”. Em không được nói dối nhưng Em đừng nói thật. Ở tuổi lên năm bé chưa lãnh hội được một sự thật có quá nhiều ý nghĩa như thế. Em nên đánh trống lảng: “Mẹ mệt quá con à! Con đi chơi, lát nữa mẹ sẽ nói cho con nghe”. Bé sẽ trở lại và hỏi chuyện khác, chớ không hỏi lại chuyện ấy nữa. Hoặc Em có thể nói: “Chúa làm nhiều việc kỳ diệu lắm, khi nào con học cao lên, thì Mẹ mới nói cho con nghe được”.
Em cũng có thể nói hết sự thật ấy với điều kiện là bé Hiếu cảm nghiệm được Thiên Chúa quan tâm đến bé thật nhiều.

6/LUẬT VỊ NHÂN SINH

EM.
Sáng nay tôi phải chứng kiến một cảnh tượng đau thương đến rơi lệ. Một em bé chừng sáu tuổi vừa đi vừa khóc. Khóc tức tưởi. Đi thất thểu như tên tử tội leo lên đoạn đầu đài. Một bầy con nít bu xung quanh vừa đi vừa hô: “Ỉa trong quần! Ỉa trong quần…!”. Cười ngặt nghẽo. Cười vô nhân đạo. Cười trên nỗi thống khổ của người khác.
Từ trên lầu tôi chạy vội xuống để tìm hiểu nông nỗi. Thì ra:
1.
Em là huynh trường Thiếu Nhi Thánh Thể. Em là giảng viên giáo lý của tôi. Bây giờ Em là giáo viên cấp một. Em giảng bài rất hấp dẫn. Em hướng dẫn sinh hoạt học đường cũng rất hay.
Hôm ấy Em đang giảng bài, thì một bé trai tiến lên khoanh tay tròn vo, cúi đầu, nói lí nhí trong miệng. Em hiểu ý, ra hiệu cho ra. Rồi đến lượt bé thứ hai… bé thứ ba… Miệng vẫn thao thao giảng bài, tay vẫn cứ làm hiệu cho các em đi ra… Một bầy thiên thần đứng trên bờ ao thi đua “xịt nước”. Có vài bé chẳng có nước để xịt.
Biết mình bị lừa. Em nổi giận, soạn ngay một khoản luật: “Để cô giảng bài tốt, để các em tiếp thu bài tốt, từ nay các em đi tiểu thì đi vào giờ chơi. Đã vô lớp rồi, thì tuyệt đối không ai đi tiểu nữa”.
Thế là luật ra đời. Luật vị nhân sinh. Từ ngày có luật, các em học nghiêm túc hơn.
2.
Nhưng sáng nay, khi Em vừa mới khai khẩu, thì một bé trai đến trước mặt Em, khoanh tay không tròn, giọng run run:
- Cô cho em đi cầu.
- Về chỗ, giỡn mặt! Đi cầu, đi tiểu thì đi vào giờ chơi. Vô lớp rồi thì tuyệt đối không đi tiểu nữa. Cô mới ra luật mấy bữa nay, mà hôm nay đã quên rồi.
Em hít thở vài hơi để dằn cơn giận, cơn giận của người lãnh đạo bị người cấp dưới giỡn mặt. Em lại giảng bài. Em lại thao thao… Bỗng có rối loạn ở cuối lớp. Các nhí lấy tay bịt mũi cười hí hí. Em đỏ mặt, đập bàn, la hét một cách giận giữ:
- Im ngay!
- Hí hí…
- Im không?
- Hí hí… Thưa cô, bạn Xi ỉa trong quần.
- Các em đi về hết!
Cả lớp ùn ùn ra về. Sung sướng như được ăn kẹo. Một cuộc biểu tình vô tổ chức đã hình thành. Cả lớp bu quanh bé Xi, hộ tống bé Xi về nhà y như công an đưa tử tội ra pháp trường… còn Em thì gục đầu xuống bàn, khóc hậm hực. Khóc cho đã, rồi Em lủi thủi qua nhà tôi mượn cái xô, xin xô nước, trở về lớp học, chùi rửa một mình…
EM.
Em lãnh đạo hai mươi chín công dân tí hon. Em ra luật. Đó là quyền lập pháp. Em áp dụng luật. Đó là quuyền tư pháp. Em đuổi cả lớp ra về không cần tham chiếu nội qui của nhà trường. Đó là cai trị theo sắc lệnh. Bé Xi bị cả lớp ăn hiếp và lăng nhục, Em không hề biết đến, vì Em bận khóc. Đó là lãnh đạo bất lực và vô trách nhiệm.
Em ơi! Hãy cùng tôi duyệt lại sự cố. Em có trách nhiệm trực tiếp, còn tôi thì là liên can .
1. Em đã ra luật, vì lợi ích của các em học sinh. Em làm đúng. Kết quả là các em học tốt hơn. Nhưng ở dưới gầm trời này chẳng có gì là tuyệt đối cả; chẳng có luật nào là tuyệt đối không thay đổi. Luật đúng là luật ứng dụng theo tình huống, để giữ mãi được mục đích cảu luật là lợi ích cho cá nhân và tập thể. Luật của Em phải thay đổi để ứng dụng theo hoàn cảnh của bé Xi. Bé Xi lỡ ăn vọp luộc vào bữa tối hôm trước. Theo qui luật của thiên nhiên, bé phải đau bụng, bé phải đi cầu một cách không bình thường. Em chỉ biết luật Em. Em quên luật của thiên nhiên và không thèm tìm hiểu hoàn cảnh của bé Xi. Em đã thi hành luật một cách sai lầm. Hậu quả tai hại khôn lường!... Bao lâu còn làm người tương đối, Em đừng bao giờ sử dụng từ ngữ tuyệt đối, nếu không: hậu quả cũng sẽ khôn lường!
2. Trẻ em là thiên thần. Nhưng trong thiên thần đã có mầm mống của qủy ác. Lỡ cho… ra quần là một hành vi hoàn toàn vô tội, nhưng xấu hổ vô cùng, xấu hổ hơn là phạm pháp. Hành vi này phải được cả loài người thông cảm, thương xót và làm bộ không biết. Thế mà bé Xi đã bị các bạn lôi ra tập thể, dày vò, nhục mạ một cách vô tội vạ. Càng dày vò, càng vui. Càng nhục mạ, càng sướng. Vô nhân đạo đến thế là cùng! Các nhà giáo dục gọi cái đó là sự tàn ác của tuổi thơ. Bé Xi bị nhục mạ một cách bất công. Bé Xi là nạn nhân của một bầy qủy sứ. Bé Xi cũng là nạn nhân của Em. Em hãy can đảm lãnh lấy trách nhiệm và ý thức rằng sứ mạng nhà giáo của Em lớn lao và nặng nề biết chừng nào!
3. Em lủi thủi làm vệ sinh một mình. Chua quá! Vừa tủi vừa hận. Nhưng tủi làm chi, hận làm gì? Phải cho sáng nay Em đừng nóng nảy, đừng đỏ mặt tía tai, đừng đập bàn đập bảng, Em sẽ thấy được lẽ phải của bé Xi, Em sẽ tránh được bao điều vô ích và tai hại. Bây giờ thì hối nhi bất cập. Ôi lòng tự ái của lãnh đạo! Ôi lònh tự cao của các đấng bề trên! Ôi sai lầm của quyền bính! Thật là khôn lường!
4. Làm cô giáo mà phải hốt c… học trò. Em thấy nhục quá. Nhục thật đấy, những cũng vừa. Đó là Em đền tội, mà đền chưa hết tội đâu. Tôi xin Em làm thêm hai việc đền tội nữa.
4.1 – Em hãy yêu thương Xi thật nhiều, nhiều hơn bao giờ. Yêu Xi để xoá mờ mặc cảm bị xã hội loài người hắt hủi. Kỷ niệm xấu hổ và nhục nhã này đã in hằn vào tâm thức của Xi. Nếu không xoá đi, Xi sẽ mặc cẳm tự ti, hận đời và sống cô đơn suốt quãng đời còn lại .
4.2 – Cả tập thể xây dựng hạnh phúc trên nỗi khổ của một cá nhân, đó là một trọng tội. Các em vô tình, vô tri, nên vô tội. Nhưng hành động như thế cần phải được cấm đoán. Hình ảnh bạo lực như thế phải được xoá mờ khỏi ký ức các em để tránh những tội ác khủng khiếp sẽ xảy ra vào khoảng mười năm sau.
Chào Em.

7/ LI DỊ LÀ MỘT THẢM HOẠ

EM.
Em là người không tín ngưỡng, nhưng lại muốn kết hôn với một chàng thanh niên công giáo. Tự do tín ngưỡng, tự do hôn nhân, đó là quyền của Em, vì đó là nhân quyền. Tôi xin Đức Giám Mục chuẩn hôn nhân khác đạo cho Em. Em nhìn tôi bằng ánh mắt biết ơn và trìu mến.
Chiều nào Em cũng đến văn phòng của tôi thật sớm để nghe thuyết giảng về giáo lý hôn nhân. Em chăm chú lắng nghe như muốn nuốt từng lời, từng chữ. Thấy mà ham!
Sau khi kết thúc loạt bài về hôn nhân, tôi kiểm tra bài của Em dưới dạng phỏng vấn.
- Gia đình Kitô giáo chỉ có một vợ một chồng. Luật này ra đời vào năm nào?
- Luật nàu có từ thời Chúa Giêsu đi truyền đạo.
- Thế giới thời đó hoan nghênh luật này không?
- Không. Phụ nữ công giáo thời đế quốc La Mã bị chế giễu là: “Con mẹ một chồng”. Khi đạo truyền sang Việt Nam, tác giả cuốn Gia Tô Bí Lục coi luật một vợ một chồng là chánh sách ngu dân của Đức Giêsu.
- Con muốn là “con mẹ một chồng” hay là muốn làm bà mệnh phụ có nhiều chồng?
- Một vợ một chồng là hay nhất. Đa thê lộn xộn lắm.
Nguyên đánh ghen không cũng đủ chết.
- Thì đừng nghen. Ăn chia đồng đều.
- Con hổng chịu đâu.
Thấy Em thông minh quá, tôi đặt câu hỏi khó hơn.
- Đạo công giáo là Giáo Hội quá khắt khe đối với tín đồ. Tuy nhiên các nhà làm luật vẫn cho rằng: ly dị là thảm hoạ của xã hội. Họ thường nói “Cho ly dị, nhưng đừng ly dị” !
Để kết thúc tôi nghiêm nghị hỏi Em:
- Vậy con có sẵn sàng thề hứa sẽ chung thry với chồng không điều kiện và vĩnh viễn không ?
- Vợ chồng nào cũng muốn ăn đời kiếp với nhau. Nhưng con không dám hứa, vì ai biết được ngày mai sẽ như thế nào?
Tôi cụt hứng… Em ra về, tỉnh bơ. Tôi lên phòng, buồn man mác.
EM.
1. Phải chăng ly dị là một trào lưu đang lớn lên? Trên màn ảnh ký ức của tôi còn in lờ mờ hình ảnh của kỹ sư Thủy. Kỷ sư Thủy là một nhân vật của cuốn phim “Tôi Và Chúng Ta”. Thủy nói với người yêu: “Em chả biết thủy chung là gì, Em chỉ biết là ngày mai phải hơn ngày hôm nay”.
Với Thủy thì chỉ có đổi mới là quan trọng. Chung thủy là một cái gì rất xa lạ, đến mức độ chả cần biết nó là gì. Còn đối với Em thì chung thủy vẫn còn có giá, nhưng giá lại quá cao sợ trả không nổi.
Hịên nay các đôi vợ chồng trẻ ở Luân Đôn đã ly dị tới mức sáu mươi phần trăm rồi. Nó chưa dừng lại. Tỷ lệ vẫn gia tăng, mà phảp luật không lập được bảng thống kê, vì giới trẻ có khuynh hướng kết hôn không làm hôn thú, để ly dị thoải mái, khỏi ra toà lôi thôi, khỏi tốn tiền đóng cho tòa. Luân Đôn đang dẫn đầu về số ly dị. Luân Đôn không đi một mình. Sau lưng Anh quốc, các nước đang nối đuôi dài dài.
2. Cho ly dị, nhưng đừng ly dị. Có lẽ luật pháp của các quốc gia trên thế giới đều cho phép ly dị. Nhưng các nhà văn lập luật, các quan toà đều khuyên người ta đừng ly dị. Nữ văn sĩ Pearl Buck, giải Nobel văn chương năm 1938, kết hôn năm 25 tuổi, ly dị năm 43 tuổi, đã phát biểu về vấn đề này như sau: “Nên cho ly dị lần thứ nhất, vì khi kết hôn giới trẻ chưa hiểu rõ cuộc đời vợ chồng. Không nên cho ly dị lần thứ hai. Nếu xin ly dị lần thứ ba, thì nên nghi ngờ là người ấy không đủ khả năng lập hôn ước”.
Khuyên “Đừng ly dị”, hay “Nên cho ly dị một lần thôi” đều là những tiếng nói ngập ngừng trước một sự kiện mà hậu quả của nó là khôn lưởng. Không cho ly dị ư? Tội nghiệp quá! Tôi nghiệp cho đương sự. Cho ly dị ư? Tội nghiệp hơn nhiều! Tội nghiệp cho con cái. Tội nghiệp cho cả xã hội. Từ chết đến chết!
3. Đừng ly dị, vì ly dị là một thảm hoạ của gia đình và xã hội. Xin Em ghi khắc lời ấy vào trong não, vào trong tim. Khắc thật sâu. Khắc để không bao giờ bị xoá nhoà. Suy đi nghĩ lại và suy nghĩ mãi mãi điều ấy, rồi Em sẽ biết phải làm gì.
Những thảm hoạ của xã hội đang xảy ra khắp mọi nơi do các em thiếu niên gây nên. Các em ấy là con của ai và tội ác của các em là gì? Em cứ hỏi cảnh sát quốc tế (Interpol) thì biết. Ở đây tôi chỉ kể cho Em một câu chuyện nho nhỏ xẩy ra trong một gia đình nhỏ tí xíu:
Hạnh lấy chồng, khi sanh được một đứa con trai, thì hai đứa đòi ly dị. Thằng cu tí lớn lên chỉ nhờ hơi mẹ. Khi được năm tuổi, nó cảm thấy mình thua bạn bè quá xa, nó bèn hỏi mẹ cho ra lẽ.
- Mẹ ơi! Cha con đâu?
- Tao cấm mày không được nhắc đến thằng chó đẻ đó. Mày mà còn nhắc đến tên nó, tao không cho mày ăn nữa. Thằng bé khóc hu hu…
Câu chuyện này không có tính phổ biến, nhưng không hi hữu lắm đâu. Nó chưa phải là thảm hoạ, nhưng thảm hoạ bắt đầu từ đó.
4. Yêu đến thế, rồi lại ghét đến thế. Tại sao? Ông Nguyễn Du trả lời:
“Trong khi chắp cánh hiền lành
Mà lòng rẻ rúng để dành một bên”.
Yêu nhau thì chắp cánh liền cành. Đó là thế giới của tình yêu và tình dục. Thế giới tuyệt vời. Chắp cánh liền cành là một sinh hoạt nổi cộm nhất của đời sống vợ chồng. Nhưng nếu có lần nào đó tình dục đi bơ vơ một mình mà vắng bóng tình yêu, thì chắp cánh liền cành chỉ là lăng nhục người phối ngẫu, chỉ là bỉ ổi và ghê tởm đến buồn nôn. Chắp cánh liền cành trong nhiều trường hợp được đặt tên là hãm hiếp. Cái bỉ ổi ấy, cái lăng nhục ấy nếu được lặp lại thường xuyên, thì không ai chịu nổi thật. Kết cuộc chỉ là tan vỡ thảm thê.
Em ơi! Hãy suy nghĩ kỹ, rồi hãy cam đảm thề chung thủy, vì đó là con đường đúng nhất và tốt nhất.

8/ EM BÉ ĐI VÀO XÃ HỘI

EM.
Em đứng đón con ở cổng trường. Thằng Tuấn đẹp trai, lanh lẹ, nói chuyện như sáo. Dễ thương quá chừng! Nó sẽ chạy ra ôm lấy mẹ, nói chuyện tía lia, nói nhiều đến không kịp nuốt nước miếng. Nó kia rồi!... Nhưng hôm nay nó không niềm nở như mọi hôm. Em đến cầm tay nó. Nó vùng vằng:
- Ngày nào mẹ cũng rước con hoài!
- Mẹ phải rước con, dắt con về. Lỡ xe cán con thì sao?
- Thằng Hiếu có ai rước nó đâu. Mà xe có cán nó đâu.
- Mẹ rước con, con không mừng thì chớ, lại còn vùng vằng với mẹ?
- Mẹ rước con, con mắc cỡ với bạn bè quá à! Mẹ đừng rước con nữa. Con đi ên được rồi.
EM.
Em bị hẫng. Em cảm thấy đang mất một đứa con yêu dấu. Em thương nó, nó không thèm. Dường như có một nỗi bất hạnh đang chờ đợi Em. Em hốt hoảng… Nhưng có gì đâu mà phải hốt hoảng.
1. Người là một con vật có xã hội tính. Ong là một trong các loài động vật có xã hội tính rõ nét nhất. Trong một tổ có ong chúa, ong lính và ong thợ. Ong chúa chỉ biết đẻ, ong lính chỉ biết đi chiến đấu, ong thợ chỉ biết xây dựng và đi kiếm lương thực. Chúng nó không thể sống đơn độc mà tồn tại. Chúng nó phải sống cho nhau, nhờ nhau và với nhau.
Rồi đây Tuấn của Em sẽ vào đời để sống với, sống cho và sống nhờ như thế. Để cảm nghiệm được những quyền lợi và bổn phận ấy, Tuấn phải học tập, phải rèn luyện. Chính Thượng Đế đã an bài để khi lên bảy tuổi, Tuấn muốn giã từ cái nôi gia đình, để đi vào xã hội. Tuấn thích chơi với bạn hơn là thích chơi với em bé. Nó thích nói chuyện với thầy cô hơn là với cha mẹ. Nó thích gia nhập đoàn thể và sinh hoạt đoàn đội hơn là ru rú trong nhà với mẹ. Bây giờ nó bắt đầu cảm nghiệm được điều này là:
“Đi cho biết đó biết đây
Ở nhà với mẹ biết ngày nào khôn”.
Một bàn tay vô hình của Thượng Đế đang khéo Léo đưa Tuấn ra xa Em một chút, để Tuấn học làm người. Tuấn không phải chỉ là con của Em mà thôi; nó còn là con của xã hội loài người nữa. Vấn đề chỉ là thế.
2. Nhưng không giản dị chỉ có thể. Xã hội của chúng ta hôm nay đang bị ô nhiễm nặng nề. Phố xá, chợ búa, quán giải khát, rạp chiếu bóng… đều có thể bị nghi ngờ là thiếu lành mạnh. Bọn buôn ma tuý có thể hấp háy ở ngay trong sân trường. Tuấn có thể bị đe doạ ở bất cứ nơi nào. Em phải làm gì và làm thế nào bây giờ?
2.1 – Có một người mẹ có một thằng con trao cỡ tuổi của Tuấn. Bà mẹ khoe với tôi:
- Cháu ngoan lắm. Suốt ngày ở nhà với mẹ. Chẳng biết chửi thề là gì; chẳng biết đánh lộn bao giờ.
- Coi chừng kẻo ngoan và ngu chỉ cách nhau có một gang
Tôi mong rằng Tuấn không ở trong trường hợp này.
2.2 – Hai vợ chồng nọ chỉ sanh được một đứa con gái. Bé là học sinh xuất sắc của trường. Bé tham gia sinh hoạt văn nghệ và xã hội của trường. Bé đi công tác thường xuyên. Đi đâu cũng được yêu thương và nuông chiều đi nhiều đến mức độ mẹ chửng biết con đi đâu. Trăm sự tin tưởng và phú thác cho thầy cô.
Thế rồi một buổi sáng kia Bé ra đi thật sớm và không bao giờ trở về. Điện thoại réo suốt một tuần, rồi hai tuần. Cuối cùng thì công an thị xã đưa ra giải quyết: Có thể bé bị bắt cóc và bán qua Thái Lan.
Gia đình tin tưởng và phú thác cho trường, nhưng không phối hợp chặt chẽ. Thế là có một khoảng trống… mà con mắt của cha mẹ lẫn nhà giáo đều không dòm tới. Khoảng trống không kiểm soát ấy là nguyên nhân của tai họa lớn.
2.3 – Rất nhiều thiếu nhi đi vào xã hội qua ngả vi tính. Ngồi trước máy vi tính em gặp đủ thứ bạn, nói đủ thứ chuyện. Sống với, sống cho và sống nhờ kiểu này có vẻ ảo hơn thực. Phải qua một thế hệ giữa người ta mới có nhận xét chính xác về các em ấy. Nhưng chắc chắn một điều là vi tính cung cấp cho các em vô vàn vô số kiến thức. Nhưng cũng rất chắc chắn là vi tính đã giết chết nhiều linh hồn của tuổi thơ.
Một cô ý tá kể chuyện cho bạn bè:
“ Từ ngày cha nó mua máy vi tính, nó không còn quậy phá, không còn đi chơi. Tao mừng thầm. Cứ rảnh một chút là ngồi vào bàn vi tính. Say mê đến quên ngủ… Hôm qua tao lên lầu xem nó làm gì. Nó đang coi chương trình sex. Tao giận muốn xỉu luôn. Tao đập tan tành cái máy vi tính. Bảy triệu rưỡi bay cái vù…”
2.4 – Tôi ngoắt xe ôm. Tình vờ gặp lại người quen. Gia đình anh này nghèo, nhưng lại cần cù làm ăn. Tôi nảy ra sáng kiến kiếm cho thằng Tí một học bổng. Tôi vỗ vai anh xe ôm.
- Cho cha thăm nhà tụi con một tí đi.
- Thế thì con chịu liền.
- Cho cha gặp thằng Tí để lấy hình xin ân nhân giúp nó.
Xe honda vừa lách vào cổng, thì anh xe ôm đã la ầm lên.
- Em ơi! Thằng Tí đâu rồi!
- Nó chơi ở bên Bác Hai.
- Em kếu nó về cho cha chụp hình.
- Em hẹn nó 10 giờ phải về. Chỉ còn có năm phút nữa là mười giờ rồi.
Đúng 10 giờ thằng Tí về thật. Thì ra thằng Tí đi đâu, chơi với ai, chơi cái gì, chơi bao lâu… đều có trong kế hoạch của mẹ nó. Gìơ học, giờ chơi, giờ ở nhà, giờ đi ra ngoài nhất nhất đều được cân nhắc kỹ lưỡng và được thi hành nghiêm chỉnh.
Tôi cảm phục cô vợ của anh xe ôm ấy. Và tôi cũng thấy trước được tương lai của thằng Tí là sáng sủa. Tôi mong rằng uấn của Em cũng được giáo dục như thế.

9/ BÉ HỜN DỖI

EM.
Tôi đến thăm Em vào lúc gia đình Em đang bối rối quá. Hằng, đứa con lên hai tuổi của Em thì đang gào lên như ống bê bổ. Mẹ Em thì đang giận giữ, mắng mỏ. Hai vợ chồng Em thì đang tiu nghỉu như mèo bị cắt tai.
Thấy tôi đẩy cổng bước vào, vợ chồng Em vội chạy ra đón, mừng rỡ như người bị đắm tàu vớ được phao SOS. Mẹ Em thôi mắng, có vẻ cụt hứng. Hằng thôi khóc, trố mắt nhìn tôi.
Tưởng có chuyện gì ghê gớm lắm, tôi bắt đầu hồi hộp lo âu. Ai ngờ… chỉ là chuyện nhỏ tí xíu.
1.
Anh bán kem đapk xe qua trước cổng. Leng keng. Leng keng. Em khoát tay từ chối. Anh bán kem dừng lại, rung chuông liên hồi để dụ con nít. Leng keng. Leng keng. Tiếng chuông dai dẳng, nhức nhối và đáng ghét quá chừng. Bé Hằng từ dưới bếp chạy tới, nhõng nhẽo, ngước mắt nhìn lên, giọng tha thiết…
- Ba!
- Gì?
- Ba mua kem cho con.
- Không!
Anh bán kem vẫn đứng đó, vẫn leng keng, leng keng. Cố đấm ăn xôi. Em nổi nóng.
- Tôi không mua. Anh đi lẹ giùm tôi.
Anh bán kem nguýt một cái, rồi hỡn dỗi nhấn bàn đạp. Bánh xe lăn. Bé Hằng khóc gào lên, giãy đành đạch.
2.
Vợ Em hốt hoảng chạy tới.
- Tại sao con mình khóc vậy anh?
- Nó đòi ăn kem. Anh không cho. Chỉ có thế thôi.
- Nó khóc muốn hụt hơi kìa!
- Không chết đâu. Bổ phổi mà.
- Sao anh không mua kem cho nó?
- Nó mới ăn bánh hồi nãy. Không nên chiều con một cách phi lý.
Vợ chồng Em thường nhất trí trong phương pháp giáo dục. Em bao giờ cũng có lý, vợ Em vẫn công nhận như vậy. Hai đứa ngồi nhìn bé Hằng khóc như hai nhà tâm lý đang lặng lẽ quan sat và nghiên cứu.
Thấy cả cha lẫn mẹ đều lạnh băng, bé Hằng gia tăng nồng độ đấu tranh. Bé khóc lơn hơn, giãy giụa mạnh hơn và … tè ra quần.
3.
Mẹ Em từ bên hàng xóm về, thấy bè Hằng giãy giụa khốn khổ trên vũng nwocs, bèn đau đứt ruột. Bà bồng lấy cháu, vừa dỗ dành vừa đi lấy bánh kẹo cho nó ăn, vừa la mắng vợ chồng Em. Mắng xối xả. Mắng tưng bừng.
- Bay sanh con mà không biết thương con.
- Tụi con thương nó chứ. Nhưng tụi con không muốn chiều nó quá, sợ nó hư, vợ Em thanh minh.
- Trứng khôn hơn vịt. Cho bay học cho lắm để bay dạy cả cha mẹ. Họ nhà tôm cứt để đằng đầu.
Hai vợ cồng Em im lặng nhìn nhau. Tiu nghỉu. Bé Hằng đắc thắng ngồi trên đùi bà nội, mặc đồ mới tinh, nhai kẹo nhóp nhép, ra vẻ bất cần đời và coi thường cả…cha mẹ.
EM.
Chỉ trong vòng mười phút, Em bị hai cú sốc.
1. Là người đàn ông, nghĩa là một sinh vật kiêu ngạo. Em muốn làm chủ cuộc đời mình, thế mà anh chàng bán kem dám xía vào công việc của Em. Hắn lắc chuông leng keng, ngay trước cổng nhà Em. Khoát tay ra lệnh cho hắn đi chỗ khác, thì hắn lờ đi như không biết. Vì hắn lì mà bé Hằng đòi ăn kem. Vì hắn mà gia đình Em gặp rắc rối.
2. Hằng là con của Em. Em yêu nó hơn chính bản thân mình, vì người cha nào mà chẳng yêu con. Thế mà mẹ Em lại la mắng Em là không biết thương con. Em là người trí thức, Em biết chọn cho con mình một đường lối giáo dục chân chính, thế mà mẹ Em lại chê là trứng khôn hơn vịt. Chính mẹ em mới là người thương cháu một cách mù quáng. Chạu hư tại bà là thế. Sau này khi cháu hư thì bà đã khuất. Nỗi đau ấy sẽ chụp lên vợ chồng Em, mẹ Em nào có biết. Oan khiên biết dường nào!
Em tự hỏi: Phải làm gì để lập lại trật tự trong cái gia đình bé nhỏ này?
Tôi đồng ý với Em rằng bé Hằng lên hai tuổi, tức là bé bắt đầu bước vào một khúc ngoặt mới của tiến trình giáo dục. Tuổi lên hai thì hay hờn dỗi. Hờn dỗi để đấu tranh đòi quyền được nuông chiều, một quyền lợi, mà dường như cha mẹ sắp rút lại để trao cho em của bé. Từ giờ phút này cha mẹ chỉ chiều chuộng bé một cách hữu lý và hữu tình và phải biết nói không với những đòi hỏi không chính đáng. Hôm nay không biết nói không với bé, thì sau này bé sẽ mãi mãi nói không với cha mẹ.
Đúng như Rm nói: bé càng khóc hụt hơi thì cảnh bổ phổi, vì chỉ khi đó bé mới tống hết khí cặn ra khỏi phổi, để đón nhận không khí mới. Mẹ Em thuộc thế hệ chỉ biết giáo dục theo truyền thống và tình cảm. Những tiến bộ khoa học về ngành tâm lý giáo dục chỉ là chuyện xa lạ đối với mẹ Em. Xin Em hiểu và thông cảm với mẹ. Nhưng Em cũng phải biết nói không với mẹ trong lãnh vực này.
Tôi chia sẻ với Em trước cảnh bé Hằng đang đứng về phe đối lập của Em. Bé được bà nội bênh vực và nuông chiều. Bé đang lắng nghe tiếng nói của bà nội nửa như đùa, nửa như thật; nửa như chua chua, nửa như ngòn ngọt: “Con theo nội, nội cho con ăn. Con đừng theo cha con nữa, cha con khó quá à! Con hun nội một miếng coi…”

EM.
Em nghĩ hoàn toàn đúng, nhưng để hành động, tôi xin Em:
Hãy nói không với anh bán kem, nhưng đừng gay gắt quá.
Hãy nói không với bé Hằng, nhưng đừng cọc cằn như thế.
Hãy nói không với mẹ, nhưng đừng đánh mất lòng tôn kính và thương mến.

10/ LÀM VỢ VÀ LÀM MẸ

EM.
Tôi nghe đài BBC. Có tiếng gào thảm thiết của một người phụ nữ Ápganixtan. Phóng viên BBC cho biết đó là một cô gái bị miểng bom cưa mất một chân. Cô khóc tuyệt vọng: “Thế là hết rồi! Từ nay sẽ không có người đàn ông nào chịu lấy tôi làm vợ nữa!...” Mãi mãi không có chồng. Mãi mãi không được làm vợ. Cô đơn! Lạnh lùng!
Nghe tiếng khóc não nề ấy của cô gái Ápganixtan, tôi lại liên tưởng đến Em. Em ngồi gục mặt bên lề đường, khóc nức nở, khóc tuyệt vọng. Bụi đường tung lên, phủ lấy Em. Chẳng thấy Em đâu nữa…
EM.
Bụi đường che khuất Em, nhưng Em vẫn còn đó. Em vẫn còn đó, nhưng Em muốn bụi đường cuốn Em đi. Tại sao thế? Ai làm ra nông nỗi này?
1.
Em mồ côi cha từ lúc lên ba. Từ đó, Em chẳng còn ai để yêu. Cuộc đời Em chỉ là một cuộc hành trình dài đi tìm hình ảnh của một người cha. Em đi tìm, tìm mãi mà không gặp. Bơ vơ!
Năm hai mươi sáu tuổi Em mới có bạn trai. Bỗng Em cảm thấy hết bơ vơ. Bây giờ Em mới nghiệm ra rằng, Em phải có một người đàn ông bên cạnh mình. Em này tỏ hết nỗi lòng cho người bạn trai, lòng Em tự nhiên ấm lên. Khi Em đau, được người bạn đến thăm, Em cảm thấy như sức khoẻ đã phục hồi. Em ao ước được người bạn ấy làm cây dù che nắng che mưa cho suốt cuộc đời của Em. Em đã yêu và Em muốn làm vợ của người ấy.
2.
Dường như…Dường như…dối với ngươờ bạn ấy thì tất cả chỉ là dường như. Dường như người ấy cũng yêu Em và cũng muốn làm chồng của Em để bao bọc Em suốt đời. Nhưng dường như người ấy lại muốn làm linh mục…Năm đợt chiêu sinh rồi, mà chàng vẫn chưa gặp may mắn. Lần này mà bị rớt nữa, thì chàng sẽ nằm gọn trong vòng tay của em mãi mãi…
Em hồi hộp chờ ngày công bố kết quả. Chàng…trúng tuyển. Thế là Em mất chàng. Lại bơ vơ, lại lạnh lùng. Chàng đến từ giã Em.
- Chúng ta chỉ là bạn thôi…Em nên nghĩ đến một người khác.
- Anh cứ học và làm linh mục đi. Em sẽ ở giá suốt đời. Em chỉ yêu cầu một điều…
- Điều gì?
- Anh không được yêu ai, ngoài Chúa mà thôi. Nếu anh không thể tiến tới bàn thánh, thì…Em vẫn chờ anh.

3.
Chiếc xe đò dừng ngay bên cổng nhà thờ. Chàng bước lên xe cùng với cha mẹ và cô gái. Em vui vẻ như chưa từng thấy.
- Hằng ở lại nha!
- Chúc anh thành công. Sáu năm nữa Em sẽ tặng anh một bộ áo đi lễ…Đi nha!
Xe lăn bánh, chàng giơ tay vẫy. Em cũng vẫy tay. Nhưng chiếc xe vừa đi khuất, thì Em khuỵu xuống. Bây giờ Em mới thấy đau. Cô đơn quá chừng!
Năm lên ba, Em mất người cha. Năm lên ba mươi, Em mất người yêu. Đó là người đàn ông thứ hai mà Em đã đem lòng thương mến. Em khóc nấc lên một cách tuyệt vọng. Những chiếc xe đò kế tiếp vùn vụt chạy qua. Đất đỏ tung lên, bao phủ lấy Em. Em biến mất trong đám bụi mịt mù ấy…
EM.
Vất thương lòng vẫn còn rĩ máu, nhưng Em đã hoàn hồn. Em đang tự hỏi: Có nên yêu người ấy nữa không? Có nên chờ người ấy không? Có nên quên người ấy để hướng về một người khác? Và…than ôi, ở tuổi ba mươi này còn dễ lấy chồng không?
Em chỉ tự hỏi, chứ không hỏi tôi. Vì thế, tôi không dám trả lời Em. Nhưng tôi vẫn muốn suy nghĩ về Em, vì Em là một bài học đắt giá cho đời.
1. Người Em yêu dường như có yêu Em. Nói cách khác, người ấy chỉ yêu Em với điều kiện là không trúng tuyển trong đợt chiêu sinh thứ sáu. Bây giờ chàng đã trúng tuyển, chàng tạm ngưng yêu. Tạm ngưng chứ không chấm dứt. Tình yêu được hoá trang thành tình bạn. Đó một tình yêu chập chờn, đu đưa. Một tình yêu không chân chính. Người ấy đang đứng bên hai mũi xuồng. Táo bạo và liều lĩnh đối với bản thân. Và…dường như cũng rất tàn nhẫn đối với Em.
Có một người con gái đã thấy Em thất thểu đi ra từ đám bụi mịt mù. Người ấy hiểu Em, giận dữ thốt lên một tiếng cộc lốc: “Đểu”. Đó là lời phán xét quá nghiêm khắc. Tôi chưa đồng tình với phán quyết ấy, nhưng tôi vẫn ghi khắc vào ký ức để làm tài liệu suy gẫm về nhân tình thế thái. Tôi khuyên Em hãy quên người áy đi vì người ấy chỉ yêu Em bưàng một nửa con tim. Yêu như thế chưa phải là yêu.
2. Đã ba mươi tuổi rồi mà Em vẫn chưa lấy được chồng. Thời gian cứ vùn vụt trôi. Tuổi già cứ lù lù đi tới. Cái may mắn có một tấm chồng ưng ý càng ngày càng trở nên mong manh.
Đã đến lúc Em cảm thấy phải có một người đàn ông làm cây dù che mát cho đời mình, chống lại mưa nắng phũ phàng. Dù đã có trình độ học vẫn đại học, dù đã có địa vị trong xã hội. Em vẫn cảm thấy mình yếu đuối quá chừng. Phải có một người đàn ông. Phải có một người chồng. Ý trời là thế. Chúa sáng tạo Eva để làm ấm lòng Ađam. Chúa sáng tạo Ađam để làm mát lòng Eva. Mong rằng Em sẽ có được một tấm chồng.
3. Sẽ đến lúc Em cảm thấy ray rứt vô cùng vì chưa có một đứa con. Có con đó là ơn gọi của trời cao, là sứ mạng Chúa trao phó cho người phụ nữ. Oưn gọi có con sẽ có lúc trở thành tiếng gào thảm thiết. Nghệ sĩ Kim Cương đã tự thú với ký giả của tạp chí Đời rằng: “Tôi thèm khát một đứa con hơn là một người chồng”.
Có một cô sinh viên đi làm công tác xã hội ở nông thôn. Hai mươi bốn tuổi đời mà vẫn chưa có người yêu. Cô phỏng vấn một thiếu nữ
- Em nhiêu tuổi?
- Hai mươi.
- Em có gia đình chưa?
- Em có hai con rồi.
- Mới hai mươi mà đã hai con?!
Bỗng có một giọt lệ đọng ở khóe mắt. Cô sinh viên độc thân cảm thấy tủi tủi vì mình vẫn chùi lủi.
EM.
Đó là con đường Em sẽ đi qua. Chúc Em là người lữ hành may mắn

11/ ĐỜI

EM.
Tôi ngồi nói chuyện tào lao với các em lớp chồi.
- Ai mua bánh cho con?
- Cha con.
- Còn bé này, ai mua xôi cho con?
- Mẹ?
- Tụi con có cha có mẹ, sướng quá! Bác mồ côi cả cha lẫn mẹ luôn. Từ sáng tới giờ chẳng có ai cho bác tiền mua xôi, mua bánh. Đói quá! Khổ quá à! Tụi con cho bác một miếng đi… cho không?
- Không!
- Thấy chưa? Không cha không mẹ, khổ biết bao!
Bé Tuyền của Em tiu nghỉu.
- Con cũng không có cha luôn.
- Ủa, con có cha mà.
- Mẹ con đuổi cha con rồi.
- Thiệt sao? Mẹ con đuổi cha con hồi nào?
- Cha con về bên nội một tháng, rồi quay lại dựng chòi ở riêng.
- Thế con có qua chòi thăm cha con không?
- Mẹ con hổng cho.
Bé Tuyền rưng rưng nước mắt. Tôi muốn khóc theo.
EM.
Tôi đi vội vào trong xóm để tìm hiểu nguyên nhân tình thế thái. Còn bé Tuyền thì vẫn đứng xớ rớ ở đó, chẳng giống ai, chẳng bằng ai…
1.
Cách nay chừng mười năm có một người đàn ông từ miền trên xuống đào đất mướn cho gia đình Em. Người ấy khoẻ như voi, đào đất hì hục, làm nhiều nói ít. Em là gái ba mươi, lỡ thời nhưng mặn mà. Mẹ Em thì gần đất xa trời, những mong cho Em có chỗ nương tựa, để bà an tâm ra đi.
Em nấu cơm cho thợ, bưng cơm cho thợ,… nói chuyện như sáo, liếc mắt đưa tình. Anh thợ khoẻ như voi, bây giờ lại hay nói, nói ỡm ờ. Mẹ Em mừng thầm, lâm râm khấn vái: “Lạy Trời, lạy Phật cho con tôi lấy được…chồng”. Hai đứa thậm thọt, hai đứa hú hí, mẹ Em quay mặt làm ngơ.
Cuối mùa đào đất, đám thợ rửa vá lục tục về quê. Anh thợ khoẻ như voi cũng vác vá đi, tỉnh bơ, chẳng thương chẳng nhớ. Thì ra hắn đã có vợ. Thế là Em ôm hận, vì chỉ được làm mẹ mà không được làm vợ. Dư luận trong xóm rộn lên một thời. Người ta chửi Em. Người ta kết án Em. Rồi người ta quên bẵng đi…
2.
Em chắt chiu nuôi con, đứa con không có cha, oặt ẹo và chậm biết nói. Em cúc cung tận tuỵ nuôi mẹ, người mẹ rầu rĩ, lầm lì như người bất mãn kinh niên…Thế rồi mẹ Em ra đi, về bên kia thế giới, hai mắt khép không được, vì Em chưa thành gia thất. Bứt rứt vô cùng!
Em thao thức lấy chồng. Lấy chồng để báo hiếu, để mẹ Em yên tâm ở nơi chín suối. Bỗng có một người đàn ông đạp xe đi bán kẹo kéo, ghé nhà Em xin miếng nước. Em múc nước cho người ấy một ca nước, tự nhiên thấy lòng mình rạo rực, thương thương. Người ấy uống ca nước mà tay run run. Em nghĩ là Trời Phật run rủi. Người đàn ông đã năm mươi ngoài mà tứ cố vô thân, nên muốn dừng chân, chấm dứt cảnh phiêu bổng. Một năm cơm thú phạt với xóm giềng, thế là xong. Căn chòi xơ xác của Em bỗng trở thành mái nhà ấm cúng.
Người đàn ông ngoài năm mươi mới lấy được vợ, thương vợ quá chừng. Người đàn bà có con mà chưa làm vợ nay lấy được chồng, sung sướng vô cùng. Sống với người đàn ông ấy chưa đầy ba năm. Em đã có thêm hai mặt con nữa. Bốn công ruộng, hai công vườn, đủ sống qua ngày.
3.
Ngày tháng trôi đi, êm ả như dòng sông hiền hoà. Đùng một cái, người đàn ông cuốn gói ra đi, âm thầm lưạng lẽ như ngày vào xin nước uống. Lại tứ cố vô thân. Lại bềnh bồng nổi trôi. Trôi về đâu? Không ruộng, không vườn, không một đồng xu dính túi. Có vợ, bị vợ đuổi. Có con, con không dám nhìn. Người đàn ông sa xuống tận đáy vực thẳm của định mệnh. Sáu mươi tuổi đời, mặt choắt như mặt chuột, chẳng dám nghĩ đến tương lai, người đàn ông thất thểu đi vào bóng đêm.
Ông chỉ nuôi tôm đi nhậu về khuya, thấy người đàn ông ngồi bên gốc cây còng, bèn động lòng trắc ẩn dẫn ra chòi gác vuông tôm ngủ đỡ một đêm. Sáng ra, ông chủ mướn người đàn ông ấy ở lại gác vuông tôm, ông cho ăn ngày hai bữa, lâu lâu lại cho thêm một ly cà phê đá. Chỉ có thế thôi.
4.
Tình cờ, tôi gặp chồng Em ở cổng bệnh viện. Hom hem. Hốc hác. Hai người bá vai dìu nhau vào quán cà phê. Tôi kêu hai ly cà phê đá và hai điếu thuốc Jet.
- Anh đi đâu mà vô bệnh viện vậy?
- Tôi đi khám. Mới mổ bao tử.
- Tại sao hai vợ chồng thôi nhau vâyh?
- Từ ngày mổ bao tử…bất lực luôn. Nó đâu có cần mình nữa…
Tôi không đủ can đảm để nhìn vết thương sâu hoắm của tình đời, tôi bắt tay giã từ chồng Em, rời khỏi quánh cá phê Giọt Đắng. Cà phê đã đắng, đời còn đắng hơn. Buồn quá!
EM.
Chồng Em chẳng có gì để cho. Ruộng vườn là của Em. Nhà cửa là của Em. Chồng Em chỉ có sức lao động để cho, thì bây giờ không còn nữa. Kể cả “cái ấy” để cho, thì bây giờ cũng cạn kiệt rồi. Em tuyệt vọng! Em đoạn tuyệt!
Nhưng không lẽ đời chỉ là thế và tình chỉ có thế? Vợ chồng là chuyện riêng tư của Em, tôi chẳng dám ngó. Những thao thức và thòm thèm của tuổi bốn mươi là chuyện của thiên nhiên và của riêng Em tôi chẳng dám mon men. Nhưng trên tất cả vẫn là tình người. Em là người, tôi là người, chồng Em cũng là người. Người chẳng nên xử tệ với người.
Và…bé Nguyên, bé Tuyền cũng là người. Hai bé cần tình yêu của mẹ cũng như tình yêu của cha. Em có nhiệm vụ tạo điều kiện để hai bé được hưởng tình cha và để lớn lên mà không mang mặc cảm “không có cha”. Con có cha như nhà có nóc. Em đừng đang tâm phá cái nóc ấy của hai đứa con mà Em vẫn hằng yêu dấu

12/ CHÍ TRAI
EM.
Hôm ấy Em trao cho tôi một tờ giấy. Cặp mắt long lanh. Nụ cười tự tin. Tôi chậm rãi mở. Dường như có mùi tanh tanh. Tôi ngửi. Em cười. Đó là một lời thề bằng máu, máu của Em.
Tôi thề với Đấng Tạo Hoá;
Tôi thề với vong linh của tổ tiên;
Tôi sẽ đem hết khả năng của mình để học cho đến thành tài.
Tôi sẽ làm nhà bác học, chế tạo vũ khí nguyên tử, làm vinh dự cho tổ quốc và cha mẹ.
Nếu tôi không thực hiện lời thề này, thì tôi không đáng làm người.
Cần Thơ, ngày…
Tôi ứa lệ. Em nhìn tôi, bỡ ngỡ. Tôi hỏi Em, nhát gừng.
- Được không ?
- Được.
- Chắc không?
- Chắc.
Em ra về, ngước mắt nhìn tôi. Tôi vào văn phòng, cúi mặt, trầm tư.
EM.
Tôi có ngàn học trò, nhưng chưa có học trò nào giống như Em. Chưa có trò nào trích máu ăn thề như Em. Tôi sung sướng vô cùng. Tôi xúc động đến rơi lệ. Tôi ngồi một mình vẽ lại chân dung của Em.
Một học sinh nghèo, ăn mặc lôi thôi, ít nói và ít bạn, chỉ biết học mà không biết chơi, nhát gái và hơi gàn. Vầng trán cao và rộng. Chân mày rậm và thô. Môi mỏng và khít rịt. Quai hàm vuông và vững. Nhận dạng Em như thế, tôi tin rằng Em sẽ thực hiện được lời thề.
Nhưng con người của Em có hai mặt. Trong học bạ của Em tôi phê: Học rất giỏi và giàu nghị lực. Nhưng trong sân trường bạn gái chê Em là tủ lạnh, là sư cụ; bạn trai gọi Em là nhà bác học đãng trí.
Dường như thiên tài thì phải đãng trí, người có tài thì phải có tật. Thomas Edison, cha đẻ của bóng đèn điện, cũng nghèo như Em, đáng trí như Em, dơ dáy và bầy hầy như Em. Cả đời ông chỉ ăn mặc chỉnh tề được một năm, đó là năm sắp cưới vợ. Có ích cho đời, nhưng có lẽ ông là gánh nặng cho vợ con. Uổng thật!
Bác sĩ Phaolô Nagai, chuyên viên về phóng xạ nguyên tử, khoa trưởng trường Đại Học Y Khoa Urakami đã tự thú trong cuốn hồi ký: “Những quả chuông của thành phố Nagazaki” rằng: Vợ chăm sóc ông như một người mẹ chăm sóc con thơ; còn ông thì suốt đời cứ ngơ ngơ như không có vợ; ông chỉ âu yếm và chăm sóc vợ một lần, đó là sau vụ Mỹ ném bom nguyên tử xuống Nagazaki, ông hốt đốt xương cháy vàng của vợ bỏ vào cài thùng thuếc, âu yếm ôm vào lòng, thất thểu đem chôn ở một gốc cây trong vườn nhà. Tội nghiệp! Liệu Em có tìm được một người vợ hiểu Em, thương Em vào bao dung với Em như bà vợ của Nagai hay không?
Tôi mong Em sẽ trở thành thiên tài, nhưng tôi muốn Em đừng đãng trí. Bởi thế, tôi đề nghị:
1.
Em cứ chăm chỉ học hành như thế, nhưng hãy bớt “tủ lạnh” với bạn bè. Hãy hoà mình vào sinh hoạt học đường của bạn bè. Giao lưu sẽ giúp Em sống quân bình hơn, nhân bản hơn. Con người là một sinh vật có xã hội tính: sống với, sống như và sống cho. Rồi đây Em sẽ lấy vợ và sinh con. Em phải là cái dù che mát cho vợ con. Em nên biết nịnh vợ và nựng con. Niềm vui của Em, nụ cười của Em là hạnh phúc của gia đình, là bầu khí giáo dục thuận lợi cho con cái. Hãy thông minh để được kính trọng. Hãy niềm nở để trở nên thân thương, được kính trọng và được yêu mến. Em hãy thế thực hiện điều đó.
2.
Em hãy hủy lời thề chế tạo vũ khí nguyên tử. Cả nhân loại đang oán hận nó và đang sịư bị nó hủy diệt. Em hãy chiêm ngưỡng lương tâm trong trắng của nhà Bách Học Alfred Nobel. Ông đã phát minh ra cốt mìn để phục vụ loài người trong ngành xây dựng. Nhưng khi thấy loài người đưa cốt mìn vào chiến tranh, ông đau đớn, ông hối hận. Ông muốn đền tội bằng cách dâng hiến hết tài sản của mình để lập ra giải Nobel Hoà Bình.
Em hãy đọc “Tầng Đầu Địa Ngục” của Soljenitsyne để thấy rằng các nhà bác học có thể chỉ là những tên nô lệ cho những nhà đọc tài quân phiệt. Khoa học và nhà khoa học có thể vô tình trở thành công cụ tiêu diệt loài người. Em hãy ghê tởm chiến tranh. Em hãy ghê tởm và lên án vũ khí, nhất là vũ khí giết người hàng loạt.
Em hãy yêu cha mẹ. Tuyệt vời! Nhưng Em đền ơn cha mẹ bằng cách ấy ư? Cha mẹ chỉ ước mong một điều, đó là Em giỏi và ngoan. Và chỉ có cách đó, Em mới đền ơn cha mẹ đầy đủ nhất và xứng đáng nhất. Tôi tặng Em một câu chuyện để Em xác tín rằng: con cái giỏi và ngoan là con cái hiếu thảo tuyệt vời.
Tôi đáp xe đò từ Cà Mau về Sài Gòn. Tôi ngồi ở băng trên. Phía sau tôi là ba người đàn bà. Người lạ, nhưng nói chuyện như người thân.
- Chế đi Sài Gòn có chuyện gì mà đùm đề dữ vậy?
- Thì đi thăm nuôi thằng con thứ tư. Nó mới vô Đại Học Y Khoa tháng rồi. Nhà nghèo muốn chết, nhưng thấy con nó ham học thì phải ráng.
- Hết nhiêu rồi?
- Hai trăm giạ lúa bay cái vù.
- Có con học giỏi sướng thấy mồ. Nếu tôi mà được như thế, thì ba trăm giạ tôi cũng chơi luôn. Chỉ sợ là con mình có ham chơi rồi nó hư thôi.
- Hổng có đâu! Thằng này ngoan lắm, chẳng biết chơi bời là gì.
Người đàn bà thứ ba, có lẽ là người Hà Nam Ninh đế vô một câu, khiến cả xe cười ẩm lên.
- Đẻ con ngoan nó mát cái…
4.
Em yêu Tổ Quốc và muốn đưa Tổ Quốc lên bậc vinh quang. Tôi ngợi khen Em và mong Em được Tổ Quốc ghi công. Nhưngem lại nuôi mộng bá quyền. Đó là ái quốc cực đoan, là nguyên nhân của chiến tranh xâm lwocj. Quê Hương ta đã bị xâm lược nhiều lần. Ta đã phải giành độc lập bằng biết bao xương máu. Tôi tưởng rằng Em đã cảm nghiệm được tội ác của chiến tranh xâm lwocj ngay trong huyết quản của Em rồi. Ai ngờ?! Cả thế giới đang trở thành một ngôi làng thân thương, thì Em lại nỡ tâm biến Tổ Quốc của mình thành một thế giới cô đơn ư?

13/ ĐÀNH DANG DỞ
EM.
Em sinh ra giữa miền đồi núi trập trùng. Em lớn lên, xinh đẹp như một bông hoa rừng quý hiếm, hoa cô đơn. Em ngoan đạo như một thiên thần, thiên thần lẻ loi. Em là cành mai, trai làng chỉ là cú vọ. Thân xác Em ở miền núi, nhưng linh hồn Em thì ở miền xuôi.
Có một chàng trai miền xuôi lên kiếm việc làm. Lưng dài, vai rộng. Trình độ văn hoá: lớp 10 hệ 10. Ngoan đạo. Đi lễ hằng ngày. Ăn nói lễ phép. Đúng là của Trời cho. Em tập bay, không cần suy nghĩ. Em tấn công tới tấp.
Hôm ấy, Em rạo rực đến tột cùng. Em mời chàng trai miền xuôi đi thăm đồi chè. Em nói như sáo, chàng câm như hến. Em lanh như sóc, chàng lờ đờ như chuột phải khói. Em chủ động như con trai, chàng thụ động như con gái. Em thắng, chàng thua…Em chiến trọn vẹn thân xác của chàng, nhưng linh hồn của chàng thì Em chỉ xin được một nửa…
Chàng lên xe để về miền xui, chẳng dám hứa hẹn gì với Em. Xe chuyển bánh. Em đấm vào thùng xe một cách tuyệt vọng. Em ngồi xuống bên lề đường, ôm mặt mà khóc. Bụi xe phủ lên người Em. Còn chàng và xe thì không còn thấy nữa.
Ngày tháng cứ lặng lẽ trôi đi. Tin tức về chàng trai miền xuôi chỉ còn là tưởng tượng. Dường như chàng đã lấy vợ. Dường như chàng đã vô tận Cà Mau mịt mù. Còn Em thì không dám đi lễ nữa. Bông hoa rừng của ông Chánh Trương đã héo, thiên thần của họ đạo bây giờ đang chuẩn bị làm mẹ, người mẹ chửa hoang…
Em sinh được một bé trai, khuôn mặt giống hệt chàng trai miền xuôi. Em không được làm vợ, nhưng quyết tâm làm mẹ. Em phải làm mẹ, để giữ trọn hình ảnh chàng trai miền xuôi.
Con Em lớn lên, khôn ngoan và dễ thương vô cùng. Còn Em thì ngoan đạo như xưa, nết na như xưa, và xinh đẹp quá chừng: “Gái một con, trông mòn con mắt”. Chẳng ai còn nhớ đến tội lỗi của Em nữa. Trai làng lại đua nhau bóng gió xa xôi với Em. Đán cưới của Em linh đình như đám cưới con nhà giàu gia giáo.
Người chồng của Em yêu Em như yêu thiên thần, vì Em ngoan ngoan đạo như xưa, vì Em xinh đẹo quá chừng. Nhưng trong chuyện yêu đương, Em cứ lững lờ, Em cứ hững hờ. Linh hồn của Em, cứ đến lúc ấy thì lại lần mò về Cà Mau xa tít mù khơi…Chồng của Em là thực, chàng miền xuôi là mơ. Thực tế càng ngày phũ phàng. Giấc mơ thì càng ngày càng đẹp. Thế là Em lại thôi làm vợ, để mãi mãi tôn thờ chàng trai miền xuôi.
Em đã bắt liên lạc được với chàng miền xuôi. Trong thư hôig âm chàng tự thú: chàng yêu Em nhưng chỉ dám yêu một nửa, vì lúc ấy chàng đã hứa hôn với người con gái láng giềng. Khi đã có vợ, chàng vẫn dành cho Em một nửa tình yêu. Đôi khi chàng chỉ dành cho vợ cái xác, còn linh hồn thì chàng dâng trọn cho Em. Em sung sướng quá chừng! Bây giờ trong nhà của em đã có một gia đình ba người. Em ghép hình chàng miền xuôi vào với mẹ con của Em, để trong hình: Em có chồng và con của Em có cha. Em dụ khị chàng miền xuôi: “Về với Em đi. Em vẫn là của anh. Con anh giống anh như lột…Về đi anh”.
Thế là sống gió nổi lên làm rung rinh căn nhà ở miền cuối Việt. Chàng trai miền xui thú tội với vợ.
- Cô ấy đập thùng xe, rồi ngồi gục xuống…Anh cứ nghĩ đến mà đau lòng. Vì thế sau khi cưới em, anh cứ ngơ ngơ như mất hồn. Anh muốn về Bắc thăm cô ấy một lần.
- Nếu anh về ngoài ấy, thì em chết mất. Em chỉ cần có anh. Nghèo khổ không thành vấn đề.
- Anh chỉ muốn gặp cô ấy một lần, nói cho hết lời hết lẽ, rồi anh lại về với Em. Anh cũng muốn nhìn mặt thằng con của anh một lần.
- Nếu cô ấy giữ ở lại thì sao?
- Anh chỉ sợ vì yếu đuối mà siêu lòng. Nhưng bỏ em và các con ở đây sao đành.
- Anh đừng đi. Anh sẽ yếu đuối. Cô ấy còn đẹp quá.
EM.
Vợ chàng trai miền xuối phải run lên trước nhan sắc của Em. Thế là Em đã thắng 1-0 rồi. Hãy bằng lòng với tỉ số ấy. Hãy thôi đừng réo gọi nữa.
1. Chàng chỉ đẹp khi còn ở trong mộng. Khi chàng ống sờ sờ trước mặt Em, thì mộng sẽ vỡ tan tành. Lúc đó Em lại hối hận và than thở: “Biết thế thì…”
2. Chàng luôn luôn chỉ dành cho Em một nửa linh hồn. Cái nửa kia sẽ giày vò Em khôn nguôi.
3. Nếu Em yêu chàng thì đừng dồn chàng vào thế hụt hẫng. Chàng là mối tình đầu của Em, nhưng Em không phải là mối tình đầu của chàng. Chàng không thể dứt tình dứt nghĩa với căn nhà ấm cúng ở miền cuối Việt. Ở đó có tình, có lý và có pháp. Nếu chàng trở lại với Em, thì chàng phải ra đứng trước vành móng ngựa của toà án lương tâm, lương tâm chàng phải chết. Người giết lương tâm của chàng chính là Em.
4. Em đã làm mẹ, đó là tột cùng của niềm vui, của hạnh phúc. Con Em có tài và có đức, tương lai của nó thật sán lạn. Em hãy ở vậy để nuôi con, con Em sẽ kính phục Em, biết ơn Em. Khi Em rước chàng trai miền xuôi về, dù người ấy là cha của nó, nó vẫn thấy có điều gì không bình thường. Hạnh phúc hiện đang ở trong tay Em có thể sẽ lọt qua kẽ tay mà biến đi mất. Đứa con trái của Em đã bước vào tuổi trưởng thành, nó muốn thấy độ dày của công cha cũng như độ rộng của nghĩa mẹ. Cha nó không nuôi nó, nên chẳng có công gì. Nó coi thường. Nó không muốn đền ơn đáp nghĩa. Thế là xôi hỏng bỏng không.
5. Tôi muốn nói nhỏ với Em một lời cuối cùng, đó là cả hai người cùng là tín đồ Công giáo. Cả hai hãy ở yên vị trí của mình. Đó là điều mà Giáo Hội yêu cầu. Và đó chính là các thế để cả hai giữ được hạnh phúc đang có của mình.

14/ MŨM MĨM
EM.
Em không đẹp như một bông hoa, nhưng Em hấp dẫn như một trái hồng: tròn trịa, mũm mĩm, hây hây. Cả hạnh kiểm lẫn học vấn của Em đều từ trung bình trở xuống. Em không đam mê một thứ nào của tuổi học trò: thơ, nhạc, tem, thể thao và đọc sách. Em chỉ thích tỉa tót và ăn hàng.
Học hết lớp đệ tử, Em rút hồ sơ. Hỏi Em tại sao nghỉ học sớm thế, Em chỉ cười tủm tỉm. Mùa thu năm ấy, nhiểu bạn cũ của Em xin nghỉ học một buổi để đi đám cưới, tôi mới biết là Em đã lấy chồng. Tôi không nói gì, nhưng tiên đoán rằng tương lai của em không sáng.
Em nghỉ học được một thời gian thì tôi cũng nghỉ dạy học. Tôi đi truyền giáo ở miền cuối Việt. Chẳng còn bao giờ gặp Em. Chẳng còn bao giờ nghĩ đến Em. Hôm ấy, tôi đứng trên mỏm phà, mắt nhìn về phía Cái Vồn. Có một móng tay dài điều kiển trên vai, tôi quay lại:
- Cha! Cha còn nhớ con không?
- Chờ cha một chút. Mođen quá, cha nhìn không ra…Rồi! Không còn một nét nào của ngày xưa, trừ ra: tròn trịa, mũm mĩm. Bây giờ con làm gì?
- Có quới nhân nuôi cha ạ. Cuộc đời của con lênh đênh dữ lắm. Con sẽ biên thơ kể cho cha nghe. Con vẫn là học trò của cha, cha đừng bỏ con.
Phà cập bến, tôi giã từ Em để vội vẫ đi đến điểm đón xe. Tôi cười. Em khóc. Tôi giơ tay vẫy chào. Em cúi mặt.
Bây giờ trên bàn viết tôi có một lá thư dày cộm. Vẫn tuồng chữ của Em ngày xưa. Người nào chữ ấy: tròn trịa, mũm mĩm.
1. Người chồng thứ nhất là một thầy thuốc nam, tu tại gia, ăn chay trường và lớn hơn Em mười tuổi. Em không yêu thầy, nhưng lại chủ động lấy thầy, vì thầy có tiền nuôi Em, còn Em thì không phải vất vả. Thầy lấy vợ, nhưng lại cho rằng chuyện vợ chồng chỉ là yếu đuối. Thầy vẫn đến với vợ, nhưng vội vã như thằng ăn vụng. Đến lén, chuồn lẹ.
Chẳng bao giờ Em được thỏa mãn cả về tình dục lẫn tình yêu. Mà Em thì lúc nào cũng rạo rực về cả hai món ấy. Em đành phải chia tay, để thầy khỏi mang mặc cản tội lỗi…
2. Người chồng thứ hai là một người Hoa giàu có. Vợ mới chết. Con cái đều đã trưởng thành và có tư riêng. Ăn, mặc, tình yêu và tình dục cái nào cũng phủ phê. Em rất mãn nguyện. Nhưng xét cho cùng thì đời sống hôn nhân chỉ thấy có xác thịt. Chồng Em ở tuổi hồi xuân, còn em thì ở tuôit bốn mươi. Chồng Em là người Hoa hưởng thụ, còn Em thì mũm mĩm, tròn trịa. Tình yêu thì nuôi mãi không lớn. Tình dục thì cứ hì hục mãi không chán. Em cảm thấy đời là tầm thường. Và…dường như Em cảm thấy tình dục đang trở nên một gánh nặng oằn vai.
3. Em bắt đầu nghĩ đến một thứ tình yêu trong sáng. Ở đó tình dục chỉ là bằng chứng của tình yêu. Em bắt đầu đem lòng yêu thương một ông giáo già sống bằng nghề hoa kiểng. Em bắt đầu chán ông chồng người Hoa và tìm cớ để chia tay.
Em van xin tôi cứ coi Em như học trò ngày xưa. Cứ rầy, cứ dạy và nếu cần thì cứ đánh. Hổng dám đâu. Nhưng mà…
EM.
Tôi là Linh Mục. Tôi là nhà giáo. Tôi rất sợ hãi hình ảnh của Em thuở áy: tròn trịa, mũm mĩm, hây hây. Đó là dấu hiệu của tình dục. Tình dục quyết định số phận của Em. Tình dục khống chế suốt cuộc đời của Em.
1. Những điều lẽ ra Em phải làm:
- Ham học, theo đuổi một thứ đam mê trong sạch như thể thao, thơ nhạc, píc-níc, cắm trại. Những đam mê lành mạnh này sẽ giảm thiểu được tình dục.
- Đừng làm biếng, bớt tỉa tót và bớt ăn vặt lép nhép, Em sẽ giàu nghị lực. Kiềm chế được khuynh hướng xấu nhỏ, Em sẽ làm chủ được khuynh hướng xấu chủ chốt.
2. Những sai lầm Em đã phạm:
- Lấy chồng quá sớm. Em đòi làm người lớn khi Em vẫn là con nít. Em bước vào địa hình lạ mà không có la bàn.
- Em lấy ông thầy thuốc nam chỉ vì Em muốn sống nhàn. Trái đất này không có chỗ nào dung dưỡng người lười biếng. Mồ hôi là cái giá phải chăng nhất để trả cho chén cơm. Manh áo và sự nghiệp.
- Người chồng ăn chay trường, thiếu chất đạm, thì không thể đáp ứng nhu cầu sinh lý của một người vợ tròn trịa, mũm mĩm như Em. Tình dục không phải là tất cả trong đời sống hôn nhân, nhưng vẫn là một sinh hoạt nổi cộm và đóng góp rất nhiều trong việc xây dựng hạnh phúc. Đồng cảm và tương xứng trong tình dục là điều cần thiết mà Em chưa lường được.
- Em mãn nguyện khi lấy được ông chồng giàu có ở tuổi hồi xuân. Ăn ngon, mặc đẹp và thỏa mãn xác thịt. Rồi Em chán vì cuộc sống ấy chỉ có thú tính và thiếu nhân tính.
- Em đang ngo ngoe thò tay sang vườn hoa kiểng của một ông giáo già. Em muốn có một tình yêu trong sáng. Thật không? Hay đó chỉ là ảo tưởng!
3. Tôi phải nói gì với Em bây giờ?
- Quên hẳn ông thầy thuốc nam gàn dở, tu chẳng ra tu, đời chẳng ra đời. Không có lý cũng chẳng có tình.
- Đừng thò tay qua vườn hoa kiểng của ông giáo già. Em chưa đạt được cái thú thanh cao của thầy giáo già. Em sẽ không hiểu được ổng; ổng cũng sẽ không kính trọng Em như lẽ đương nhiên phải có giữa vợ và chồng.
- Em hãy dừng lại trong khuôn viên của ông chồng người Hoa. Hoãn binh kế. Em dừng lại để suy nghĩ và ổn định. Ở những tuổi bốn mươi rồi mà Em vẫn chưa có con. Con là hạnh phúc cao nhất của phụ nữ. Em không có con, nhưng Em phải có tình mẫu tử. Em hãy chăm sóc, nâng niu những đứa cháu nội, cháu ngoại của chồng, để Em thực sự hội nhập vào gia đình của chồng. Ở đó Em có chỗ đứng. Ở đó Em có niềm vui, dù rằng chưa phải là hạnh phúc mà Em ước mơ. Em vẫn hy vọng có tình yêu? Một mối tình già sẽ đến, rất đằm thắm, rất trong sáng. Lúc ấy chỉ còn hai người đùm bọc nhau. Con cái ra riêng hết rồi. Nước chẳng bao giờ chảy ngược. Con cái chẳng hủ hỉ với cha mẹ. Tình già đẹp vào lúc ấy. Mong Em cứ nhìn về hướng ấy.

15/ SỐ PHẬN NGHIỆT NGÃ
EM.
Em là một học sinh ưu tú của tôi. Môn văn, toán và sinh ngữ trên học bạ của Em tôi luôn phê: giỏi. Về tư cách thì Em nết na kiểu đàn chị. Cha mẹ Em có địa vị trong xã hội và có uy tín lớn trong họ đạo. Tương lai của Em sẽ rực rỡ, tôi vẫn thầm nghĩ như thế.
Sau hơn mười năm xa cách, tôi gặp lại Em ở Sài Gòn. Em kể chuyện về đời mình. Sau khi thi đậu Tú Tài Hai, Em lấy chồng. Chồng Em là một anh Trung Úy Hải Quân. Thật xứng đôi vừa lứa. Em hãnh diện với bạn bè. Tụi nó từ Cần Thơ lên chia vui với Em. Đầy một xe. Em đang tíu tít với bạn bè cũ, thì chồng Em gọi giật giọng:
- Em!
- ?
- Làm cái gì mà cứ đứng hoài ở đó? Bà con hai họ đang chờ muốn dài cổ ra kìa!
Em mất mặt với bạn bè. Chúng nó lên xe không một nụ cười từ giã. Còn Em thì lủi thủi đi vào, đứng bên cạnh người chồng vô tâm vô tình. Cúi đầu xá trước bàn thờ tổ tiên, mà cứ ngỡ đó là bàn thờ của người dựng nước lã. Tiệc tùng linh đình. Qùa tặng chồng chất. Chụp hình chung. Chụp hình riêng…Em vô cảm.
Khi màn đêm buông xuống, kẻ thân người thích đều ra sân chén thù chén bạc, để nhường cho tôi đôi tân hôn một không gian yên tĩnh và thân thương. Em không thèm thân, cũng chẳng cần thương. Em nhìn vào bức tường và trút cơn thịnh nộ lên nó.
- Mới ngày đầu mà anh đã làm nhục tôi rồi, thì làm sao tôi có thể ăn đời ở kiếp với anh!
- Anh xin lỗi được không?
- Hậu xét, bây giờ tôi cần ở một mình.
Em ở một mình trong một tháng trọn. Không động phòng. Phòng không động.
Em được một linh mục Dòng Chúa Cứu Thế khuyên: nên hợp hôn, nên hoà hợp, vì đó là con đường tốt nhất, hoặc kém xấu nhất. Em miễn cưỡng vâng lời. Hy vọng đó là con đường tốt nhất. Nhưng hy vọng mỏng manh. Em cố gắng chiều chồng. Chồng Em cố gắng làm vui lòng vợ. Nhưng chỉ là “vui gượng kẻo mà…”
Một ngày Chủ Nhật, chồng Em mời Em đi dạo phố.
- Trang điểm lạ nghen!
- Cũng phải chu đoá một chút chứ.
Càng thắng bộ comlê trắng, cỏ đôi giày tây láng coóng, đi cồm cộp từ tầng trên xuống tầng dưới, nhỏng mỏ lên.
- Làm cái gì mà lâu dữ vậy?
Em cứ tưởng chàng sẽ đứng đợi nàng ở cửa, rồi đỡ tay nàng, cùng nàng nhẩn nha đếm bậc thang. Ai ngờ! “Làm cái mà lâu dữ vậy?” Không ga-lăng, thiếu tế nhị…Em thất vọng.
Em ly thân và chấp nhận sống cô đơn. EM tự thú: “Nếu lúc ấy con già dặn như bây giờ, thì con đã vượt qua. Nhưng tuổi học trò còn mơ mộng quá, không đủ sức chịu đựng. Bây giờ con mới hiểu rằng hôn nhân không phải là mộng mơ, nhưng là một bổn phận, một trách nhiệm nặng nề.
Tuổi trẻ phải đựoc chuẩn bị kỹ, trước khi bước vào đời sống hôn nhân”.
Để quên đi những kỷ niệm buồn, để làm lại cuộc đời ở một phương trời xa, Em quyết định vượt biên. Tôi mong Em tới bờ tới bến.
Hai năm sau tôi gặp cha Em ở một cổng nhà thờ.
- Con Thủy bây giờ ở nước nào?
- Chắc là nó bị đắm tàu. Con theo dõi tin tức từ hai năm nay mà không thấy tăm hơi. Số phận của nó nghiệt ngã quá!...
EM.
Em đã chìm xuống đáy biển Đông, mang theo tất cả hoài vọng của tôi về Em. Em không còn nữa, tôi bắt đầu suy nghĩ về Em.
1. Học giỏi, con nhà giàu. Nết na và hơi nghiêm khắc. Em hơi khó tánh và đòi hỏi người khác phải hoàn hảo. Sống trong một thế giới tương đối, thì không nên đòi hỏi quá nhiều. Nghiêm khắc với bản thân và bao dung với mọi người, Em sẽ dễ hoà mình và dễ được chấp nhận. Hạnh phúc thích cư ngụ trong những tâm hồn bao dung, chứ không ưa ở trong những con người hoàn hảo.
2. Cha Em là người đạo hạnh. Đúng, và Em có quyền hãnh diện về cha Em. Nhưng rồi Em sẽ không sống mãi với cha. Em phải sống với người đàn ông không được như cha Em. Em có nhiệm vụ xây dựng cuộc đời cho người ấy, giúp người ấy vươn lên.
3. Tôi hoài vọng quá nhiều về Em. Tôi quên rằng Em là con gái. Người con gái lệ thuộc vào môi trường quá nhiều. Em là cành mai, nhưng chẳng ai có quyền cấm con cú vọ đến đó để đậu. Cũng chẳng ai dẫn được con phượng đến để đậu lên đấy.
“ Thân em như tấm lụa đào,
Phất phơ trước gió, biết vào tay ai?”
Tôi muốn rằng người con gái phải lật ngược thế cờ, chủ động việc quyết định cuộc đời của mình. Cứ làm tấm lụa đào nhưng đừng phất phơ trước gió. Nhưng…đến bao giờ?
4. Dường như người ta học tập rất nhiều để trở thành cô thơ ký, cô thợ may, anh thợ máy, anh cầu thủ, nhưng cũng dường như chẳng có ai học tập để làm chồng và làm vợ. Để làm vợ không phải chỉ có: công, ngôn, dung, hạnh, mà còn phải hiểu biết thật sâu sắc về tâm lý đàn ông. Chính bản thân mình, người con gái phải tập chịu đựng nghịch cảnh, phải quen cho hơn là nhận, để rồi chính lúc cho là khi nhận lãnh.
5. Cha Em bảo: số phận của Em nghiệt ngã quá! Mỗi người có một số phận. Nhưng số phận chính là nhân cách của Em. Nếu Em biết học tập để bớt nghiêm khắc, bớt đòi sự toàn hảo; nếu Em biết sống bao dung hơn và sẵn sàng chấp nhận lặng lẽ tương đối, thì cuộc đời của em đã không như thế: Nghiệt ngã quá!
Xin gởi đến linh hồn Em một kinh nguyện. Xin phó thác hồn Em cho vòng tay yêu thương của Chúa.

16/ KHỔ ƠI LÀ KHỔ
EM.
Em đến thăm tôi. Bơ phờ.
- Sao mà xuống dốc dữ vậy?
- Đàn bà kỳ cục, không thể hiểu được. Biết như vậy thì đi tu cho khỏe… Khổ ơi là khổ !
- Đi tu lộn đường còn khổ hơn nhiều.
- Tu là cõi phúc mà. Còn tình chỉ là dây oan.
- Tu đúng, yêu đúng thì đều là cõi phúc. Tu vụng, yêu dại thì từ chết đến chết. Thử kể chuyện yêu là dây oan coi.
Em kể một hơi về đời sống gia đình, trong đó Em là người mực thước, sòng phẳng, rõ ràng; còn vợ Em thì u u minh minh, lấp lửng, ỡm ờ, bực bỏ mẹ…
Em là thầy giáo dạy môn toán, vì thế mọi sinh hoạt trong gia đình của Em đều giống như một bài toán: rõ ràng, minh bạch, gọn gẽ. Em tuyên bố với vợ Em y như Em khẳng định với học trò.
1. Từ ngày thứ hai đến ngày thứ sáu: anh đi dạy học. Đó là những ngày của học sinh. Anh dạy học ở trường, ở tư gia hay ở bất cứ nơi nào thì đó là quyền của anh, em không được xía vào. Anh dạy riêng cho nam sinh hay nữ sinh, đó là chuyện thầy trò, em không được ghen, không được bày đặt chuyện tình cảm lăng nhăng.
2. Ngày chủ nhật là ngày của Chúa. Anh đi lễ, anh đi sinh hoạt đoàn thể với anh chị em trong họ đạo. Anh đi sớm về muộn, em không được nghi ngờ. Nghi ngờ chồng là có tội.
3. Ngày thứ bảy anh không bao giờ dạy học, anh không tham gia công tác của nhà thờ. Ngày ấy là ngày của em. Anh ở nhà suốt ngày để phục vụ em. Em muốn gì anh cũng chiều. Em muốn coi phim gì, em muốn ăn cơm nhà hàng, em muốn đi bộ hay đi xích lô…anh đều đáp ứng nguyện vọng của em trăm phần trăm. Xin em cứ sai như một bà chủ và anh sẽ răm rắp vâng lời như một thằng đầy tớ. Rõ nhá !
Hôm ấy là ngày thứ bảy, “ngày của em”. Vợ Em chọn phim “Loan Mắt Nhung”, đòi ăn cơm ở nhà hàng Vĩnh Ký và yêu cầu đi bộ cho đẹp đôi.
Và…đẹp quá! Vợ Em trang điểm thật đẹp. Hồn nhiên đến gần như nhí nhảnh. Tay trong tay. Nói chuyện huyên thuyên. Ngước mắt nhìn lên: đắm đuối. Cặp môi mọng đỏ như đón chờ…Tình là cõi phúc!
Bỗng có một bóng hồng đi ngược chiều. Lộng lẫy và kiêu sa. Em nhìn hau háu, quên cả trả lời câu hỏi của vợ…
- Em về.
- Không ăn cơm sao?
- Em không đói.
- Tại sao kỳ vậy?
Ngoắt một cái. Một trăm tám mươi độ. Nàng đi thoăn thoắt. Nghiêm nghị như một bà hoàng. Em lẽo đẽo theo sau. Ngẩn ngơ. Về tới nhà, nàng để nguyên bộ đồ tha thướt, gieo mình xuống giường, úp mặt lên gối.
- Em đau hả?
- Không!
- Em giận hả?
- Không!
- Thế thì sao?
- Không sao hết trơn. Kệ tui.
- Phải có sao chứ. Nếu em minh chứng được là anh sai thì anh xin lỗi. Anh rất sòng phẳng mà.
Em vò đầu. Em nhăn nhó. Em than thở với tôi:
- Đàn bà kỳ cục vô cùng: Giận dỗi lại chối là không; có sao thì bảo không sao. Biết đường nào mà mò? Muốn đá quá à.
- Thì người ta nói không, thì mình hiểu là có. Như vậy thì cũng rõ rồi chứ gì.
EM.
Thiên Chúa đã sáng tạo loài người có nam và có nữ. Người nữ phải khác người nam. Nam nữ khác nhau nhiều lắm. Khác để bổ sung, chứ không phải để xung khắc. Khác để yêu thương đậm đà, chứ không phải để đá cho bõ ghét.
1. Nam nặng về lý trí. Nữ nặng về tình cảm. Bố phạt không cho ta ăn cơm. Mẹ dấm díu cho ta năm ngàn để ăn phở.
2. Nam thích cái tổng quát. Nữ thích chu đáo trong những chi tiết vụn vặt. Bố chọn trường cho ta học. Mẹ sắm sách vở, giày dép, quần áo và mua cho ta một nắm xôi gấc vừa đẹp mắt vừa ngon miệng.
3. Nam cao một mét sáu hai. Nữ cao một mét năm lăm. Bố cao để cồng kềnh ta trên vai, đi coi văn nghệ quần chúng. Mẹ thấp để dắt ta đi thăm bà ngoại.
4. Bố khỏe mạnh và can đảm để xốc vác những việc khó khăn nặng nhọc. Mẹ dịu dàng và nhẫn nại để nuôi nấng dạy dôc ta qua hết tuổi thơ dài dằng dặc.
5. Bố rõ ràng, minh bạch để đưa ta vào con đường lý luận và tiến bộ về khoa học. Mẹ ỡm ờ, u u minh minh để đưa ta vào con đường tình cảm thơ mộng.
6. Giọng bố ồm ồm vang lên như sấm như sét. Đó là uy quyền để che chở ta. Giọng mẹ thánh thót, ngọt ngào để ru ta vào giấc ngủ yên lành.
EM.
Em về đi và hãy nhìn ngắm vợ như ngắm một công trình sáng tạo kỳ diệu của Chúa. Cái ỡm ờ, cái không rõ ấy chính là tiếng Chúa mời gọi Em để tìm kiếm, để giải trình, để khắc phục và để chiến thắng. Rất mơ hồ, nhưng cũng rất rõ ràng. Rõ ràng mà vẫn úp mở. Tuyệt vời! Nếu Em chưa khám phá được cái ỡm ờ ấy, nếu Em chưa yêu được nó, thì em chưa thể là một người chồng như Chúa hằng mong ước.

17/ CHỨNG TÁ TIN MỪNG
EM.
Em đã lên đưòng thi hành nghĩa vụ quân sự. Họ đạo giã từ Em. Cha sở đặt vào tay Em một cuốn Tân Ước: “Con ráng đọc mỗi ngày”. Hiên ngang và vinh dự nhưng vẫn một chút lo âu, vì Khơmer Đỏ vẫncòn đó.
Cái cốt cách của một huynh trưởng Thiếu Nhi Thánh Thể đã in hằn vào cuộc đời của Em, theo Em vào tận đơn vị: Sinh hoặt nhuần nhuyễn; kỷ luật nghiêm minh; hy sinh tận tụy; bác ái vị tha. Em được đồng đội thương yêu, được lãnh đạo trìu mến.
Buổi tối hôm ấy đơn vị của Em kiểm điểm sinh hoạt: ưu khuyết điểm của cá nhân và tập thể. Em im lặng như con sò, khiến ai nấy bỡ ngỡ.
- Đồng chí N.. sao hôm nay không phát biểu gì vậy?
- Sợ bị hiểu lắm.
- Cứ thẳng thắn nói thật, nói hết để tiến bộ.
- Có một điều làm tôi rất buồn trong suốt tuần qua… Có một số đồng chí đem đạo tôi ra để ngạo chơi, sai chính sách của Đảng và Nhà Nước. Tôi nói thật, tôi tự ái, tôi muốn đánh vào mặt những người đó, rồi tới đâu thì tới. Nhưngvì Chúa dạy tôi phải tha thứ, nên tôi đã bỏ qua…Dù sao tôi cũng yêu cầu các đồng chí phải tôn trọng niềm tin của tôi, niềm tin đã được Nghị Quyết 297 bảo đảm.
Thời gian như ngưng đọng, không gian như tan biến. Im lặng tuyệt đối. Ai nấy đều nín thở, suy nghĩ. Từ đó Em có nhiều bạn hơn. Bạn quý mến Em nhiều hơn. Em mải miết kể chuyện đạo cho bạn nghe. Càng ngày Em càng lập được nhiều thành tích trong đoàn Thanh Niên Cộng Sản Hồ Chí Minh. Đạo và đời cứ gắn chặt lấy nhau.
Thế rồi, một ngày kia Ban Lãnh Đạo làm việc với Em.
- Đồng chí nên làm đơn xin gia nhập Đảng. Đồng chí rất xứng đáng, thế nào cũng được Đảng chiếu cố.
- Tôi chỉ cần sống tốt thôi. Vô Đảng hay không vô cũng được.
- Vô Đảng đồng chí sẽ có điều kiện sống tốt hơn.
- Tôi kẹt.
- Kẹt gì?
- Đạo Thiên Chúa. Cho tôi giữ đạo thì tôi mới vô.
- ?!
Sau một thời gian, Em được kết nạp vào Đảng. Đảng hứa cho Em giữ đạo.
Bây giờ thì Em nghiễm nhiên là một Trung Úy tác chiến chống Khơmer Đỏ. Em là người bạn tốt của nhân dân Campuchia. Sau nhiều ngày tháng chiến đấu gian khổ, Em được phép về thăm gia đình. Em nôn nóng chờ đợi phương tiện. Thời gian chờ đợi dài lê thê. Ngồi không ở nhà chẳng biết làm gì cho hết buồn, Em xách súng đi hành quân với đồng đội cho vui …
Em đạp phải mìn muỗi. Em rơi vào hôn mê. Khi Em tỉnh dậy, thấy mình chỉ còn một chân. Em choáng váng. Em khóc và kêu “Chúa ôi” !
Em được thăng Đại Úy. Cha sở đến thăm Em. Em khóc. Em nhệu nhạo:
- Con khóc không phải vì con buồn. Con mừng vì nhờ cụt chân mà con tìm lại được Chúa. Mấy năm qua con mải mê học tập và hoạt động, con chẳng còn nghĩ gì đến Chúa nữa. Cuốn Tân Ước cha cho con, con bỏ đâu mất rồi. Nếu không có sự cố này thì…không biết con sẽ đi về đâu.
- Tìm lại được Chúa, thì con đã có tương lai rồi. Cố gắng phấn đấu để tiếp tục sống tốt .
Em mỉm cười với cha sở, ánh lên niềm tin. Thấy Em chống nạng, mỉm cười, tôi mừng quá. Tôi nghĩ ngay đến một ông trí thức có địa vị trong xã hội, bỗng bị câm điếc vì một miếng lựu đạn vô tình ghim vào chùm thần kinh số 9. Ông đến thăm tôi, mang theo cuốn tập và cây viết. Trong túi xách tay của ông có cuốn Phúc Âm. Tôi nói chuyện với ông bằng cây viết :
- Ông bao nhiêu tuổi?
- Bốn mươi hai.
- Vợ con ông ở đâu?
- Chiến tranh làm tan nát hết. Tôi đang nhờ Đức Tổng Bình hỏi thăm ở nước ngoài.
- Ông có khổ không?
- Thân xác thì khổ. Linh hồn thì sung sướng.
Em giải ngũ và được đề cử làm Phó Bí Thư Xí Nghiệp Nhựa. Hàng ngày Em chống nạng đi lễ, rồi chống nạng đi làm. Chẳng ai chê trách Em điều gì. Chẳng ai dám coi thường Em. Ngày tháng cứ thế mà trôi đi. Một ngày Chúa Nhật nọ, Em dự lễ bên trong nhà thờ, thì bên ngoài có người đứng chờ. Em vừa ra khỏi nhà thờ, thì người ấy câu cổ Em, đưa Em lên xe, rồi cùng về Xí Nghiệp.
- Tại sao đồng chí là Phó Bí Thư mà cứ đi lễ tò tò là thế nào?
- Có sao đâu, miễn là tôi sống tốt, làm tốt thì thôi.
- Đảng là duy vật. Đạo là duy tâm. Nếu đồng chí muốn theo đạo thì phải bỏ Đảng. Phải chọn một trong hai.
- Khi Đảng kết nạp tôi, Đảng đã hứa cho tôi giữ đạo kia mà.
- Bằng chứng đâu?
- Thì đồng chí cứ coi lý lịch của tôi là biết. Tôi vẫn xác nhận, tôi theo đạo Thiên Chúa đó thôi.
- ?
Sau chiến dịch chống tiêu cực, người ấy mất chức Bí Thư. Em được lãnh đạo đề cử thay thế người ấy. Từ đó Xí Nghiệp phát triển vừa mau vừa mạnh. Em tuyên bố thẳng thừng với các đoàn viên công nhân công giáo:
- Tụi bay có đạo thì phải giữ đạo cho đàng hoàng…Chúa Nhật thì phải đi lễ. Không giữ đạo tốt, thì tụi bay cũng không làm việc tốt được. Đứa nào giữ đạo lôi thôi, thì chuẩn bị nghỉ việc là vừa.
EM.
Tôi thật tình ca ngợi Em. Em chính là chứng nhân tuyệt vời của Tin Mừng. Nhìn thấy Em, người khuyết tật được hãnh diện. Sống với Em, người yếu đuối trở nên mạnh mẽ. Và người không có niềm tin sẽ có đức tin.
Ngợi khen Em. Cám ơn Em.

18/ MA TUÝ
EM.
Em đến với tôi vào một buổi tối không có điện. Tôi đứng nói chuyện với Em ở trước hành lang. Tôi không nhìn rõ mặt Em. Nhưng giọng nói của Em rất rõ và rất chân tình.
- Xin cha cho con một việc làm như đánh máy chữ, làm sổ sách…Con không cần lương. Con chỉ cần giết thời giờ, để quên cơn nghiền.
- Con nghiền gì?
- Xì ke. Con lỡ dại, bây giờ con hối hận. Con muốn làm lại cuộc đời.
- Làm được không?
- Con chưa biết, nhưng con cố gắng.
Vào cuối thập niên bảy mươi, tôi chẳng biết phải làm gì để giúp Em. Đánh máy chữ ư? Đánh máy cái gì và có máy đâu mà đánh. Cuối cùng Em xin tôi một đôi cần xé và một cái kèn mủ để Em đi mua bán đồ mủ. Từ đó cứ mỗi buổi sáng tôi lại được nghe tiếng kèn te te và được thấy Em gánh đôi cần xé đi về phía cầu quay. Tôi thấy Em đang làm lại cuộc đời. Mừng cho Em.
Bẵng đi một thời gian, tôi không còn nghe tiếng kèn te te nữa. Tôi hỏi mẹ Em, mẹ Em nghẹn ngào kể:
1. Em mua bán đồ mủ, cũng tạm sống. Nhưng chưa được nửa tháng thì bán luôn đôi cần xé, lấy tiền chích choác gì đó. Bây giờ chỉ còn một cái áo thun và một cái quần xà lỏn.
2. Em hỏi lắm: Không bao giờ ăn cắp đồ của người dưng, chỉ lấy đồ của anh chị em trong nhà. Quần áo ngâm trong thau, chưa kịp xả thì đã mất. Dép để ở cửa thì biến hồi nào không hay. Đồ mủ, đồ nhôm trong nhà thì mất liền liền…Khi lên cơn thì phải chích. Không chích thì oặt ẹo, nước miếng nhểu ra từng dây. Hăm đâm, hăm chém…Anh chị thì đòi đuổi đi. Cha mẹ thò không nỡ lòng nào.
3. Em đến đồn công an hình sự xin được đi tù. Tù cũng được miễn là quên được cơn nghiền, nhưng người ta trả lời: không có tội hình sự, thì không bỏ tù được. Nội bộ gia đình, thì gia đình tự giải quyết. Em cúi mặt làm thinh. Em khóc tức tửi. Mẹ Em khóc thất vọng. Tại sao lại có một đường hầm mà không có lối ra? Hai mẹ con ra về. Đến đầu cầu sắt thì Em ngồi lại. Oặt ẹo. Nước miếng chảy thành dây…Mẹ Em về một mình. Còn em thì đi đâu không ai biết.
4. Gia đình Em là một cái hỏa ngục. Cha cắng đắng mẹ. Mẹ cắng đắng cha. Anh chị em nguyền rủa. Cha mẹ khóc lóc. Tin đồn thì khủng khiếp: trộm cướp, đâm chém, tự vẫn…Miệng đời có nọc độc. Mẹ Em thắp cho Em một cây nhang vu vơ, chẳng biết sống hay chết. Tức tưởi. Nghẹn ngào.
EM.
Bây giờ Em đang lang thang ở đâu? Em đi, vì Em không muốn làm khổ cha mẹ. nhưng cha mẹ lại khổ hơn trước. Em muốn chết mà chết không được. Em không muốn sống, mà cứ phải sống, sống khổ hơn chết. Em đang ở cuối đường hầm.
Khi không còn thấy Em nữa, tôi lại nghĩ đến vấn đề xì ke, ma túy: một hiện tượng khủng khiếp của cuối thế kỷ hai mươi; một sự đe doạ hãi hùng của đầu thế kỷ hai mươi mốt. Xì ke ma túy! Tội ác tuyệt chủng. Tội ác chống loài người. Ai là thủ phạm, tôi không biết. Tôi chỉ biết chắc rằng Em là một trong những nạn nhân đáng thương.
1. Một ông bạn của tôi mở một quán cà phê ở Phú Nhuận. Tay buôn bán ma túy giao hàng tỉnh bơ ngay trong quán, không thèm ngó trước nhìn sau. Tay nghiền cũng đến chích choác tại đây, tự nhiên như người miên. Chủ quán biết, nhưng làm bộ ngó qua chỗ khác. Công an hỏi thì trả lời không biết. Nồi cơm trước đã.
2. Một bà mẹ có một đứa con trai ngoan như thiên thần. Hằng ngày đi lễ và giúp lễ. Bà tâm sự với bạn bè: tôi chỉ mơ ước một điều là thấy cháu bước lên bàn thánh…Bỗng bà thấy cậu con trai quý cứ hay buồn vặt và ốm dần đi. Rồi bỗng lại thấy trong nhà cứ mất tiền và đồ một cách kỳ lạ. Cuối cùng bà phải khóc vật vã vì đứa con ngoan ấy đã vướng vào con đường ma túy. Điều tra mới hay rằng nó bị bọn chích choác đè ra chích cho vài lần, chích miễn phí, vừa chích vừa cười đùa…
3. Ông Tô Hoài trở lại thăm ngôi làng nghèo xơ xác ngày xưa, nghèo tới mức độ không kiếm nổi một người hơi giàu một tí để đem ra đấu tố…Bây giờ thì đổi đời rồi. Người giàu nhất làng lại là ông chủ tiệm hợp tác xã ngày xưa. Giàu nhưng sống cô đơn trong một căn lầu xa hoa. Gầy ốm tong teo như con cá kèo khô, vì lỡ nghiền thuốc phiện. Vợ bỏ chồng ra phố chợ buôn lậu và làm đĩ. Lâu lâu lại bố thí cho chồng một ít tiền để mua thuốc phiện. Nó mướn người buôi chồng như nuôi một người dưng nước lã, để che mắt thiên hạ. Ôi, ông chủ tiệm giàu có, khổ hơn con chó!
4. Một người đàn bà ăn mặc sang trọng, ăn nói có duyên, đến thăm một bản làng nghèo ở biên giới Thái – Thào . Giàu có mà không có con. Bà xin con nuôi để tạo hạnh phúc cho mình và cho bé nghèo. Bà hứa tặng một trăm đô cho người nào ban cho bà được hạnh phúc nuôi con. Một người mẹ nghèo đã gởi con cho bà, e thẹn cầm lấy tờ trăm đô, lòng an ủi lòng rằng con mình sẽ được sung sướng.Bọn buôn lậu ma túy đưa bè vào rừng, mổ bụnh, moi ruột ra, thồn hêrôin vào, rồi mướn một người đàn bà địa phương bồng cái thây ấy qua biên giới…Giết trẻ thơ như giết chuột. Con người thành ác qủy. Lương tâmcon người không còn cắn rứt, vì ác qủy đã cắn chết lương tâm con người rồi.
EM.
Con đường Em đã đi qua: sâu thăm thẳm, dài hun hút. Em đi một mình. Bây giờ con đường ấy vẫn sâu thẳm, vẫn dài hun hút, nhưng người ta chen lấn nhau, trùng trùng, điệp điệp. Người ta đua nhau chết, chết chùm chết đống. Thảm khốc khôn lường…

19/ YÊU LÀ CHO TẤT CẢ
EM.
Em vừa tốt nghiệp đại học sư phạm, thì cưới một cô vợ xinh đẹp và hồn nhiên như thiên thần. Sướng thật! Hai vợ chồng sống chung trong một căn phòng của chung cư. Hơi chật, nhưng đầy đủ tiện nghi và ấm cúng. Vợ Em say mê sắm đồ. Tủ sách của chồng và tủ áo của vợ cứ đua nhau cơi nới. Thế rồi…Vợ Em đi vượt biên. Trong khi chờ đợi “cá lớn”, vợ Em tâm sự với bạn cũ.
- Tao thôi chồng. Đi vượt biên để quên đời.
- Bộ chồng mày hết thương mày rồi hả?
- Không phải. Yêu, nhưng lạnh lùng. Tao không thể chịu được mẫu người như thế. Đọc sách tối ngày, chẳng biết vợ thích gì và muốn gì. Tao kể cho mày nghe.
1.
Tao đi làm về. Ổng nằm đọc sách ở ghế xích đu. Tao đằng hắng. Ổng chẳng thèm dòm. Tao kéo ghế ngồi sát bên. Ổng vẫn đọc sách. Tao hỏi:
- Anh thấy kiểu tóc này coi được không?
- Cũng được.
Nói là cũng được nhưng cặp mắt vẫn dán vào trang giấy. Bôi bác. Vô tâm vô tình. Vợ đẹp mà không biết thưởng thức. Có miệng mà không biết khen. Ngoài sách ra, thì cái gì cũng như nhau hết, tao cho ổng lấy sách làm vợ.
2.
Tao tìm trong catalô được một kiểu áo rất đẹp. Tao may, tao mặc thử. Phải nói là tuyệt! Màu vàng quý phái chịu không nổi. Tao hỏi ổng:
- Anh đánh giá dùm em bộ đồ mới này.
- Cũng đường được.
Miệng nói đường được, mà cặp mắt thì lơ đãng. Như vậy thì có phải là vô tình không? Cho de luôn!
3.
Hồi chưa cưới, hai đứa thường rủ nhau đi ăn vịt lộn ở lăng Lê Văn Duyệt. Nhân kỉ niệm một năm hôn phối tao gợi ý ổng đi ăn vịt lộn.
- Anh đang đọc dở cuốn “Những Kẻ Khốn Cùng” của Victor Huygo.
- Anh quên chuyện hai đứa mình hồi đó rồi sao?
- Thế mình làm cái gì để kỉ niệm ngày hôn phối?
- Hai đứa mình lên giường, vai kề vai. Anh đọc “Những Kẻ Khốn Cùng” cho Em nghe.
Mày thấy ổng gàn chưa? Tao không thể suốt đời ôm khúc gỗ mà sống…
EM.
Tôi không bênh vợ Em. Nhưng tôi không thể đứng về phía với Em được. Cưới vợ, tức là Em quên mình để đem hạnh phúc đến cho vợ. Hạnh phúc của Em, nếu có, thì chỉ là hiệu quả của việc dâng hiến: “chính lúc cho là khi nhận lãnh” (Phansico Atxidi). Đáp ứng nguyện vọng của vợ là làm cho vợ được hạnh phúc. Nguyện vọng căn bản của mọi người vợ vẫn chỉ là được quan tâm, được chiếu cố. Ví dụ:
1. Em buông cuốn sách xuống, nhìn trân vào mái tóc mới làm của vợ, rồi phê một câu ngắn gọn: “Tuyệt”. Lời nói chẳng mất tiền mua mà mua được một ngày hạnh phúc cho vợ. Ngày hôm ấy vợ Em sẽ làm việc giỏi, sẽ sống vui và sống khoẻ. Và…sẽ biến ngôi nhà của Em thành một thiên đàng nho nhỏ.
2. Vợ Em là thợ may giỏi lại xinh đẹp, có khả năng thành người mẫu. Nếu Em tạm ngưng đọc sách năm phút để phân tích, để đánh giá màu sắc và đường nét của tấm áo màu vàng vợ Em mới may và đang mặc, thì…vợ Em sẽ sung sướng biết bao. Em có thể chê vài chi tiết trên tác phẩm, nhưng chê có nghĩa là có quan tâm, có chiếu cố. Sự quan tâm của Em sẽ phát huy tài năng của vợ. Đó là bổn phận của Em, của người chồng.
3. Nếu hôm ấy Em bỏ Victor Huygo để đưa vợ đi ăn vịt lộn ở lăng Lê Văn Duyệt. Em sẽ được nghe vợ nhắc lại những kỷ niệm thân thương ấy. Tình vợ chồng sẽ được bồi dưỡng, sẽ lớn lên mãi. Đó là điều mà Victor Huygo không thể ban tặng cho Em. Đó là bổn phận phải chu toàn. Đó là hạnh phúc phải trả giá.
Tôi biết rằng Em sẽ cho những việc đó là trẻ con, là vụn vặt, là vướng cẳng. Em sẽ cho rằng đấng nam nhi không hưỡn để nịnh vợ. Thế nhưng Em lấy vợ để làm gì? Em chỉ muốn nhận mà không cho. Không hưỡn để cho, đó là lý luận của người ích kỷ.
Có thể Em sẽ dẫn chứng vĩ nhân không nịnh vợ, vì không hưỡn. Ư.Churchill, một chánh trị gia lỗi lạc thời thế chiến thứ hai chẳng bao giờ nịnh vợ cả. Trái lại được bà vợ quên hẳn sự nghiệp của mình để nâng niu chồng. Bà đặt gạt tàn thuốc lá ở khắp mọi nơi trong nhà và năn nỉ chồng: “Anh làm ơn gạt tàn vào đây giùm em đừng búng tàn thuốc xuống thảm”. Thế nhưng ông Churchill vẫn chứng nào tật nấy, cứ búng bừa tàn thuốc xuống thảm, làm xót xa bà vợ. Nhưng bà vẫn nhẫn nại chịu đựng, miễn là chồng bà làm nên sự nghiệp. Đó là người vợ lý tưởng mà người đàn ông không có quyền đòi hỏi.
Bà Midori vợ của Phaolô Nagai chuyên gia về phóng xạ nguyên tử cũng là người vợ hi hữu. Bà chăm sóc cho chồng còn hơn con nít. Mỗi lần chồng đi làm, bà phải kiểm tra từ đôi giày đến cà vát. Bà lặng lẽ phục vụ chồng để chồng phục vụ khoa học. Bà kể:
- Khi ăn cơm thì chồng bà vừa ăn, vừa đọc sách. Cuốn sách để ngay bên dĩa cơm.
- Có lần bà gặp chồng ngoài đường, giơ tay vẫy chào, ônbg cúi đầu rảo bước. Hỏi tại sao, thì ông trả lời: không hay.
- Có lần chồng bà đi làm xa mà xỏ giày lộn chân phải với chân trái. Bà nhắc nhở.
- Trong suốt cuộc đời làm vợ, bà chỉ có một niềm vui duy nhất, đó là thỉnh thoảng lại được đọc một bài báo của chồng đăng trên tạp chí khoa học.
EM.
Nếu Em muốn làm vĩ nhân, thì phải cưới vợ vĩ đại, nhưng khi có vợ vĩ đại như thế, thì Em phải mắc một món nợ muôn đời không thể trả được.
EM.
Vợ Em vô ngồi tù ở trại Cây Gừa rồi. Em hãy đi thăm nuôi để quan tâm, để chiếu cố, để tha thứ, để đền tội và để làm lại cuộc đời. Thời gian ngồi tù sẽ giúp vợ Em trưởng thành hơn, bớt ích kỷ hơn và cũng sẽ nhận ra: “Cho thì tốt hơn nhận”; “Chính lúc cho là khi nhận lãnh”.

20/ SEX
EM.
Em dạy lớp mẫu giáo mầm non. Mỗi bé là một thiên thần, trong trắng và dễ thương vô cùng.
Trưa hôm ấy có hai thiên thần đắp chung một tấm mền. Các thiên thần kia đều ngủ lăn lóc. Nhưng hai thiên thần này thì chẳng ngủ, vì tấm mền cứ động đậy, cứ lùng bùng. Em lật mền lên. Hai thiên thần hoá thân thành hai con heo con, một con đực, một con cái. Em kêu: Chúa ôi, rồi chết đứng ở đó…
Em phân vân tự hỏi: có nên báo lên Phòng Giáo Dục; có nên khuyên phụ huynh nên kín đáo trong chuyện chăn gối; có nên phạt thiên thần đã hoá thân thành quỷ? Và sex ơi! Tại sao mi khủng khiếp đến thế?
EM.
- Đừng báo lên Phòng. Đừng làm lớn cái chuyện chắng lớn chút nào.
- Em nên gặp người mẹ của các em, ghé sát lỗ tai, kể lại câu chuyện ấy, rồi khẽ nhéo một cái. Thế thôi. Đừng trịnh trọng. Đừng nghiêm nghị. Đừng dạy đời.
- Đừng phạt các em, vì các em vẫn là thiên thần vô tội. Nhưng hãy dặn các em đừng làm như thế, vì làm như thế là không ngoan, là không dễ thương. Giản dị vậy thôi. Em đừng chết đứng như thế.
- Sex, một vấn đề, vấn đề muôn thuở, bốc lửa và triền miên.
- Bà BS. Huỳnh Uyển Liên đã khẳng định: “Giao hợp là một yêu cầu không thể cưỡng lại được”. Bà Hồ Xuân Hương thì huỵch toẹt ra rằng: “Chúa dấu, vua yêu một cái này”. Còn tôi thì nói với Em rằng: “Chính Chúa sáng tạo ra Sex và cho nó sức mạnh khủng khiếp ấy”. Nhưng tại sao Chúa hành động như thế thì đó mới là vấn đề.
1.
Có một cây đào mọc trong sân nhà. Hoa đào nở. Cánh hoa đẹp tuyệt vời, rực rỡ dưới ánh nắng và dường như có đú đỡn với làn gió mơn man. Cánh hoa rực rỡ phản chiếu tia tử ngoại của ánh mặt trời lên không gian. Một con ong đa tình nào đó, xa từ hai nghìn mét, bắt được tín hiệu. Nó bay vội tới, vùi đầu vào đài hoa, luồn lách, hì hục hút mật, rồi bay đi để lại bụi phấn rơi lả tả trên núm nhị cái. Noãn sào thụ tinh. Cánh hoa rực rỡ rơi rụng. Rơi rụng không thương tiếc, không than kiếp sớm nở chiều tàn. Noãn sào vươn lên thành trái. Trái đào mèo to bằng quả ổi. Mượt mà. Đậm đà. Ngọt lịm. Ăn rồi còn trơ cái hột. Vứt đi. Hột lại mọc thành cây. Một cây đào, hai cây đào…nữa xuất hiện giữa càn khôn.
Mẹ là hoa đào: xinh đẹp và đa tình, rực rỡ và rung rinh. Cha là con ong. Ong tìm hoa. Cha tìm mẹ. Cha say mẹ, tam tứ đèo cũng qua.
Mẹ sinh con. Mẹ yêu con. Mẹ quên bản thân để con nên người. Mẹ khác nào cánh hoa: rực rỡ để có cha, rơi rụng lả tả để con lớn khôn.
Em thấy đấy, Chúa sáng tạo ra tình yêu và tình dục để cha mẹ yêu nhau, say nhau, rồi hãnh diện vì mình đã cộng tác với Chúa trong công trình sáng tạo.
2.
Sex, mạnh lắm nhưng không mạnh quá. Sex là công cụ giúp con người đạt tới mục tiêu là truyền nòi. Nó thúc bách để công trình sáng tạo không dừng lại. Nhưng nó không mạnh đến độ không thể cưỡng được. Ai vội đầu hàng, sống buông thả theo tình dục, thì thành con thú và tự hủy nhân tính. Hậu quả sẽ khủng khiếp. Đavít đã cho ta một bài học.
Khi Đavít đã thống nhất giang sơn, ông bắt đầu hưởng thụ. Chiến tranh chỉ còn là những vụ đụng độ có tính địa phương. Ông trao binh đội cho tướng Gioáp. Thế là “nhân cư vi bất thiện”. Nhàn rỗ sinh ra bất lương. Chẳng biết làm gì, ông lên sân ngó mông lung. Ông ngó thấy một người đẹp đang tắm. Nõn nà. Đó là Bétxabê, vợ của một sĩ quan đang chiến đầu ở biên thùy. Con mắt là cửa của linh hồn. Đavít đã không làm chủ được cánh cửa đó. Thế là ông sa ngã. Ông ngoại tình với vợ lính. Ông không dừng lại ở đó. Ông đưa Uria, chồng của Bétxabê vào bẫy, từ bẫy này qua bẫy khác. Bẫy cuối cùng sập. Uria chết. Đavít phỗng bà vợ nõn nà của Uria. Bỉ ổi! Đểu cáng! Chỉ vì nhàn cư vi bất thiện. Chỉ vì con mắt là cửa của linh hồn.
Phải kiềm chế tình dục. Tình dục là công cụ của sáng tạo, là bạn đồng hành của tình yêu. Nhưng tình dục cũng là con dao hai lưỡi rạch nát cuộc đời, lôi hai thiên thần xuống làm hai con heo.
3.
Em hỏi tôi: đón nhận tình dục thế nào? Xua đuổi tình dục ra sao? Nó là công cụ của sáng tạo, nó là thụ tạo của Đấng Hoá Công, thế thì tại sao lại từ chối hồng ân của Người?
Cái tốt, cái xấu đều phải tuân theo nguyên tắc này: Đúng lúc, đúng cách và đúng chỗ.
Em bảo đọc kinh là tốt. Thế là Em đọc kinh ngay trong giờ giảng bài. Em cho các bé ngồi chơi. Hỏi tại sao, thì Em trả lời là Em đọc kinh. Được không? Dĩ nhiên là không, vì đọc kinh không đúng chỗ, không đúng lúc. Đọc kinh như vậy là xấu.
Tắm là tốt. Em xách thùng nước ra ngay bùng binh. Thoát y và xối nước. Cảnh sát hỏi tại sao, Em trả lời: tắm là tốt. Được không? Dĩ nhiên là không, vì tắm không đúng chỗ. Tắm như thế là xấu.
Ăn là một nhu cầu, nhu cầu cấp bách. Ăn để sống. Em ăn nhồm nhoàm, Em ăn hối hả. Mẹ hỏi tại sao ăn như thế, Em trả lời: ăn là tốt, ăn là bổn phận. Được không? Dĩ nhiên là không, vì ăn không đúng cách là không tốt.
Tình dục chỉ là tốt khi người ta hưởng thụ nó: đúng lúc, đúng chỗ và đúng cách. Đúng lúc là trong hôn nhân. Đúng chỗ là với người hôn phối. Đúng cách là yêu thương và kính trọng nhau.
Tình dục đúng lúc, đúng chỗ, đúng cách được đánh giá là thánh thiện, là hồng ân của Chúa. Ngược lại thì bị coi là tội dâm ô, ngoại tình và thú vật.
Em cho là khó quá. Khó lắm nhưng không khó quá đâu. Hãy rèn luyện ý chí, say mê làm việc, ham thích giải trí lành mạnh và hãy cầu nguyện.

21/ KHÔNG BIẾT YÊU
EM.
Tôi đi tìm tiệm tạp hoá để mua một lố pin. Có tiếng kêu “Cha” ở sau lưng. Tôi quay lại, thấy vợ Em đội khăn tang mắt đỏ hoe.
- Chồng con bị ung thư, mới mất hồi hôm.
- Để cha thắp cho ảnh một cây nhang. Tôi tìm tên thánh của Em ở trên vách: không có. Tôi hỏi vợ Em.
- Tên thánh của chồng con là gì?
- Chồng con là người ngoại.
- ?!...Hồi đó cha làm phép cưới cho con mà.
- Chúng con thôi nhau từ lâu. Sau một thời gian con mới lấy anh này.
Xin lỗi Em, vì tôi tưởng Em đã chết…
Vợ Em đi lấy chồng, rồi bỏ chồng. Vợ Em lại lấy chồng, rồi chồng chết. Còn Em thì lấy vợ, rồi mất vợ, mất con và lại lấy vợ…Buồn quá!
Tôi điều tra về cuộc đời của Em.
1. Em lấy vợ. Cha Em làm cho Em một căn chòi sát bên bờ sông và chia cho Em bốn công ruộng. Không đủ sống. Em phải đi làm mướn để sống qua ngày.
Vợ Em có thai được sáu tháng. Ột ệt. Tối ngày chỉ quẩn quanh trong cái chòi sàn: nấu cơm, quét nhà, giặt đồ… rồi nằm võng. Cót két. Đu đưa. Nhưng lại ăn rất khỏe. Tôi tình cờ gặp Em.
- Vợ chồng con vui vẻ không?
- Con thì đầu tắt mặt tối, còn nó thì chơi không suốt ngày. Không làm ra một đồng bạc cắt, mà ăn thì như heo. Mỗi bữa nó ăn hết một thau cơm.
- Vợ con có thai thì phải ăn gấp hai để nuôi bé chứ. Em làm thinh một cách nhẫn nhục…Tôi chỉ biết đến đó.
2. Các bạn của Em kể tiếp:
- Vợ ăn nhiều thì phải mừng. Tốn gạo thì đỡ tốn tiền thuốc. Nó ngu như trâu.
- Ngu nên mới mất vợ. Cũng vừa!
Bây giờ tôi mới hay. Mỗi bữa Em khuyên vợ chỉ nên ăn ba chén cơm. Vợ Em hờn dỗi nên chỉ ăn hai chén. Nhưng đói chịu không nổi. Em không cho vợ giữ tiền, vợ Em phải xúc gạo đổi lấy bún mà ăn. Bà Út Thêm chèo xuồng bán bún rong. Mùi bún nước lèo thơm ngào ngạt. Vợ Em chì cần ngoắt một cái là xuống ghé bến. Tha hồ mà sì sụp.
Thấy khạp gạo mau vơi, Em sinh nghi. Em rình và bắt quả tang vợ đang xúc gạo đổi bún. Em chửi vợ tàn tệ như chửi súc vật. Vợ Em không nhịn nhục, ôm đồ và ôm bầu về ở với mẹ ruột. Em chống xuồng về bên ấy xin lỗi mẹ, để rước vợ về. Vô ích. Thế là hết.
Em bỏ căn chòi bên bờ sông, chèo xuồng lõm chõm đi về hướng Nam. Đi mà không về. Mất tăm.
Em lại có một căn chòi khác, nhỏ hơn, nhưng ấm cúng hơn căn chòi của một người đàn bà góa. Bà tặng Em một đứa con mà Em không mất công sinh thành. Bé gái lên năm, đen thủi đen thui, cặp mắt trắng dã, nhưng rất dễ thương. Trẻ em nào mà chẳng dễ thương. Em lại có với người đàn bà góa ấy hai đứa con nữa. Có trai có gái. Cúc cung tận tụy. Không than phiền. Không tả oán. Em đã thấm đòn rồi.
EM.
Bây giờ Em đã tạm ổn định cuộc sống. Từ đây Em hãy nhìn về phía sau, rồi nhìn về phía trước.
1. Nhìn về phía sau, Em thấy mình đã phạm nhiều lầm lỗi.
Vợ Em có thai mà Em không cho nghỉ. Em tả oán vì Em phải đầu tắt mặt tối để nuôi người vợ ở không suốt ngày. Cái thai ấy là con của cả hai vợ chồng. Thế mà một mình vợ Em phải mang nặng hăm bốn trên hăm bốn trong suốt thời gian hai trăm bảy mươi tám ngày. Ấy là chưa kể đến ngày sanh con, đau như đứt từng khúc ruột. Em không chia sẻ một phần nào hết. Vậy cái “đầu tắt mặt tối” của Em chỉ là cái đền ơn vợ mang thai con của Em mà thôi. Nếu Em không muốn nhìn nhận công lao ấy của vợ Em, thì hãy chọn một trong hai điểm sau đây:
- Một: Em xin Thượng Đế cho Em mang bầu để vợ đi làm nuôi Em.
- Hai: Em hãy mướn người dưng mang bầu để vợ Em đi làm. Công mang bầu lớn lắm, nhưng Em chỉ cần trả mỗi ngày bốn mươi ngàn đồng thôi. Còn công sanh đau đứt ruột thì tính riêng, theo sự thỏa thuận giữa đôi bên.
Vợ ăn khỏe thì Em chê là ăn như heo. Ăn khỏe được thì mừng. Ăn khỏe, đỡ tốn tiền thuốc. Ăn khỏe thì sồng vui và làm ra nhiều của cải. Vả lại vợ Em ăn nhiều để nuôi con của Em. Biểu vợ ăn ít là Em cúp khẩu phần của đứa bé đang lớn lên trong dạ mẹ. Em có thể làm tàn nhẫn như thế đối với đứa con của Em ư? Bạn chê Em là ngu như trâu. Thật chí lý!
Em chửi vợ Em một cách tàn tệ. Vợ là người để Em yêu và kính trọng. Chính Em đã cam kết thi hành điều ấy trong ngày thành hôn. Em cam kết long trọng trước mặt Chúa và Giáo Hội “Yêu thương và kính trọng vợ mọi ngày suốt đời tôi”. Đây là món nợ đời mà Em mắc với vợ, muôn đời không trả.
1. Nhìn về phía trước.
Trứơc mắt Em là người vợ cũ đã được Thiên Chúa nối kết mà loài người không được phân ly. Cũng trước mắt Em là người vợ sau và hai đứa con mà Em đã sinh thành. Ấy là chưa kể đứa con chính thức mà Em đã cấu tạo trong hôn phối thứ nhất. Em phải làm gì bây giờ?
Nhà làm luật biểu Em phải trở về sum họp với người vợ chính thức. Được không? Nếu không? Luật vị nhân sinh hay luật vị luật? Người bợ bị ruồng rẫy sẽ không bao giờ quay lại để nhìn Em. Người phụ nữ không thích quên và không bao giờ quên.
Vả lại, nếu Em sum họp được với người vợ cũ, hàn gắn được vết thương sâu hoắm, thì số phận của hai đứa con mà Em có với người vợ sau, sẽ ra thế nào, sẽ đi về đâu? Chúng có quyền được yêu thương, được nuôi nấng và được dạy dỗ. Chúng không thể bị ruồng rẫy. Quyền lợi ấy của chúng là quyên tối thượng.
Em phải chết, để chúng được sống. Em phải sống bất hợp luật, để chúng được nhờ. Và hãy phú thác đời mình cho lòng xót thương của Chúa. Hãy sống thật tốt, để đền bù. Đó là ý kiến riêng của tôi, ngoài lề Giáo Luật.

22/ YÊU NON
EM.
Cha của Em đã đến tâm sự với tôi.
- Con Út của con mới mười sau tuổi. Thằng kia thì mới mười tám tuổi. Con không nhất trí cho tụi nó lấy nhau. Thế là hai đứa trốn xuống miệt biển. Hai bên sui gia đi tìm, đưa tụi nó về, tách tụi nó ra để chờ một thời gian.
- Chúng nó thương nhau quá rồi thì sao?
- Bên nhà trai bưng đồ đến xin làm đám nói, con chối phắt.
- Thế ông không sợ chúng nó chơi liều mạng hả?
- Con không cho nó đi đâu hết. Chúng nó còn bồng bột, nhẹ dạ. Cho cách ly một thời gian xem sao.
Bẵng đi một thời gian, cha của em lại đến gặp tôi, hớt hải, không nói nên lời.
- Coa Út nó tự vận, xin cha đi xức dầu cho nó.
- Ở nhà hay ở nhà thương?
- Ở nhà thương.
Tôi vừa bước tới cửa phòng cấp cứu, thì mẹ Em khíc oà lên. Em đã tắt thở. Tôi giải tội và xức dầu “lòng lành” cho Em. Tôi trao phó Em cho lòng nhân từ của Chúa. Nhân viên nhà thương đẩy Em xuống nhà xác. Tôi ra về, nặng trĩu ưu tư.
Tôi đến tận nhà để làm lễ cầu hồn cho Em. Xác Em vẫn còn nằm đó. Người tình của Em ôm lấy đầu Em, kể lể:
- Út ơi! Phải chi anh có tiền, anh sẽ kêu thợ đến chụp cho tụi mình một pô để làm kỷ niệm…
Lãng mạn thật, mà cũng trẻ con thật. Tôi thầm nghĩ như thế. Bỗng chị của Em gào lên :
- Tại sao em ngu, em dại, em chết làm chi vậy? Chế thương thì chế mới rầy em. Hu…Hu…
“Chế thương thì chế mới rầy em” câu nói hàm nhiều ý khiến tôi phải tìm hiểu.
1.
Từ ngày tổ uyên ương của Em bị phá vỡ, Em bị quản thúc tại gia, không được quan hệ với người yêu. Gia đình Em trở thành cái hỏa ngục nho nhỏ. Cha Em thì lầm lì không nói. Mẹ và chị Em thì đay nghiến:
- Đồ đ. Ngựa.
- Đồ thúi. Đồ hư.
- Đồ bất hiếu.
2.
Thế rồi, Em lượm một cái hũ chao, lén qua bên láng giềng cười toe toét, xin thuốc rầy để diệt chuột. Em uống hết hũ thuốc rầy ấy, để lại một lá thơ tuyệt mạng: “Con chết để cho cha mẹ và chế vừa lòng”.
Em vĩnh biệt cõi đời này như thế đó: yêu và hận. Yêu khờ, chết dại!
EM.
Em đã yêu, yêu thật nhiều. Chẳng ai lạ gì tình yêu. Chính Thiên Chúa đã tác tạo nên tình yêu và đặt tình yêu vào com tim của Ađam và Evà, để họ đến với nhau, quấn quít lấy nhau. Tình yêu hiện hữu đồng thời với sự xuất hiện của loài người. Tình yêu được đón tiếp nồng nhiệt. Tình yêu dẫn đến hôn nhân và đọng lại ở đó. Cả thế giới, từ Đông sang Tây đều dành cho hôn nhân nhiều nghi thức long trọng. Ngày ấy là ngày vĩ đại của tình yêu. Cô Dâu được nâng niu như nàng công chúa. Chú Rể được trọng vọng như chàng thái tử. Cả gia tộc, thậm chí cả làng rộn lên niềm vui.
Còn Em, khi yêu, Em phải trốn chạy như tên đạo tặc, Em bị lùng bắt và dẫn độ như một tên tù vượt ngục, Em bị quản thúc và canh chừng như một tên gian phi nguy hiểm. Em bị mẹ chửi, chị rủa. Cha Em không nói, nhưng dự im lặng ấy đáng sợ hơn lời nguyền rủa. Tại sao Em yêu mà phải khổ như thế?
Cái chết của Em là bài học cay đắng cho cha mẹ và gia đình Em. Trong bài giảng lễ an táng hôm ấy, tôi không lên án Em. Tôi quy trách nhiệm cho người sống nhiều hơn cho người chết. Nhưng cuối cùng tôi tội nghiệp cho cả Em lẫn gia đình Em. Tất cả đều là những người khốn khổ. Tất cả đều là nạn nhân.
Tuổi mười sáu còn dại khờ lắm. Nếu cha mẹ Em cho tiến tới hôn nhân, thì chưa chắc Em đã tìm được hạnh phúc. Người chồng của Em cũng rất ẫu trí và lãng mạn trong vấn đề yêu thương. Ấu trĩ đến buồn cười. Tình yêu của Em giống như trái cây chín háp. Mùi thơm và vị ngọt rất lợt lạt. Tình yêu không phải là cái bong bóng trong tay trẻ thơ. Thấy lóa mắt thì đòi mua. Chơi một lúc thì bể. Bể thì vứt cái xác đi, không tiếc xót là bao. Tình yêu đẹp hơn thế nhiều, cao quý vô cùng. Tình yêu không thể đùa giỡn, nhưng để trân trọng và tôn sùng. Yêu là cho đi tất cả. Yêu là hiến dâng cả hồn lẫn xác. Tình yêu sâu thẳm như thế, thì tuổi vị thành niên hiểu sao được.
EM,
Phải chi Em đừng yêu sớm quá như thế. Phải chi Em đừng vội và hối hả đi tới hôn nhân như vậy. Phải chi em kiên nhẫn và chờ đợi. Ở tuổi dậy thù, ở tuổi vị thành niên, tình yêu mới hé nụ. Em thường bắt đầu có thiện cảm với người con trai này hay với người con tria nọ. Em cứ làm quen. Em cứ tìm hiểu. Nhưng Em đừng trao hẳn tình yêu cho người nào. Yêu sớm quá là coi nhẹ tình yêu, là mua rẻ cái bong bóng ngoài công viên. Và…Em còn phải cầu nguyện nữa chứ. Tình yêu như những vì sao trong vũ trụ. Nó lấp lánh nhưng nó chuyển dộng trong quỹ đạo đã an bài. Có một bàn tay vô hình của Chúa vẫn đang dìu dắt con tim của Em hành trình theo một quỹ đạo riêng biệt. Tình yêu là một thiên lộ diệu kỳ. Tình yêu giống như viên ngọc quý. Phải dành dụm tiền bạc lâu lắm mới mua được.
Cầu nguyện để yêu. Chờ đợi để yêu. Cẩn trọng để yêu. Bây giờ, ở trong thế giới vĩnh cửu, Em đã thấy hết ý nghĩa của tình yêu. Có lẽ Em đang hối tiếc vì đã yêu khi chưa biết yêu.
Còn tôi thì cầu nguyện cho Em được Chúa rộng lòng tha thứ. Tôi mong rằng tình yêu là cái chết của Em không bao giờ tái diễn trong cuộc đời của các bạn trẻ hôm nay.

23/ MAY MẶC
EM.
Mẹ em khóc, kéo ống quần chùi nước mắt. Mẹ kể tội của Em: tội năm ngoái, tội năm nay, tội dịp Lễ Giáng Sinh, tội dịp Tết vừa rồi. Em nhiều tội quá. Em làm khổ mẹ nhiều.
1. Đêm No-en, phố phường chan hoà ánh sáng, trai thanh gái lịch nô nức dập dìu. Tiếng chuông nhà thờ đổ hồi, thôi thúc mời gọi. Bản thánh ca “Đêm Thánh Vô Cùng” rót vào linh hồn từng giọt…từng giọt huyền linh… Một mình Em…nừam chình ình một đống.
- Đêm Giáng Sinh mà nó không đi lễ, cha hiểu nổi không?
Nó là Con Đức Mẹ của cha đó. Còn hơn là chối đạo.
- Nó buồn, nó hờn giỗi chớ gì.
- Nó đòi măy quần bò, mua áo bun. Áo dài của nó thì thiếu gì đâu. Cha nó không cho đua đòi, vừa tốn tiền vừa mau hưu.
- Nếu thế, thì nó chưa chối đạo đâu…và còn lâu mới hư.
2. Mẹ cho Em hai trăm ngàn để may đồ tết. Em mở cờ trong bụng. Em đi tìm một kiểu áo hợp thời nhất. Cố vấn thời trang của Em thì đếm không hết, nhưng lắm thầy thối ma, nên Em lặng lẽ nghiên cứu một mình. Em muốn tặng mẹ một bất ngờ. Em rón rén đến sau lưng mẹ.
- Mẹ.
- Đồ qủy! Cho mày hai trăm ngàn để may mặc như vậy đó hả? Cha mày thấy thì mày ăn đòn.
Em tiu nghỉu quay ngoắt vào phòng, khóc hưng hức một mình.
3. Trời bắt đầu trở lạnh. Nhà thờ, trường học, tràn ngập áo len. Đẹp như ngàn hoa. Áo len ấm để bảo vệ sức khoẻ. Áo len đẹp để khoe với thiên hạ. Nhưng Em thì…
- Trời lạnh như cắt da mà nó không chịu mặc áo ấm. Nói gì thì nói, sáng nào cũng cứ cái áo mỏng tanh đạp xe đi học. Đau ốm thì lại mẹ lo.
- Hỏi nó: tại sao?
- Nó không cãi, không ừ, không hử, cứ lầm lầm, lì lì. Nó muốn làm gì là nó làm. Tại nó thích làm ngược lại cha mẹ vậy thôi.
- Hay là nó không thấy lạnh?
- Cha cứ bênh tụi nó. Trời lạnh muốn chết, thì ai mà không thấy.
- Vậy tôi hỏi chị nha: Cái áo ấm của nó có đẹp không?
- Cái áo của con cho nó, còn mới nguyên à…
- ?! Hèn chi!
Mẹ Em ra về, ấm ức vì không được thông cảm. Gia đình, xã hội và Giáo Hội có một khoảng cách vô hình mà mẹ Em không nối kết được. Khoảng cách ấy lại do chính Em tạo nên. Bầy giờ có lẽ Em đang khóc rấm rứt vì mẹ; còn mẹ thì cũng đang sụt sùi vì Em. Tôi muốn nghĩ về cả hai.
Mẹ yêu con, mẹ Em yêu Em, đó là vấn đề muôn thuở, loài người không bao giờ quên. Điều quan trọng là em đừng quên. Nhưng dường như mẹ nào cũng quên thời thơ ấu và niên thiếu của mình. Mẹ Em ngày xưa cũng se sua, cũng lì lợm. Bà ngoại của Em lúc ấy cũng lo âu, cũng sợ hãi. Bây giờ đến lượt mẹ Em sợ. Sau này Em có con gái, con gái của Em lại se sua, lại lầm lì như Em bây giờ. Và Em lại sợ. Rốt cuộc thì ngoại Em, mẹ Em, Em và con gái Em đều se sua, đều lầm lì, nhưng chẳng ai hư cả.
Con gái đẹp, con gái thích làm đẹp, con gái có tài làm đẹp. Đó là công trình sáng tạo của Chúa. Khi còn bé tí Em đã biết làm duyên, đã biết ăn cắp son phấn của chị, đã biết mải mê soi gương. Lớn hơn một tí, Em đã biết nhịn ăn hàng để sắm đồ. Lớn hơn một tí nữa Em đã biết đánh giá cái đẹp của từng vùng trên thân thể. Bây giờ thì Em bắt đầu khoe, khoe diện tích, khoe thể khối, gây hồi hộp. Ông bà cha mẹ tô điểm cho Em. Thợ may, thợ bạc, thợ kim hoàn, xí nghiệp sản xuất mỹ phẩm và giày dép…đều bao quanh Em, tôn Em lên thành bà hoàng. Con gái đã đẹp, bây giờ lại càng đẹp. Gấm vóc, lụa là, vàng bạc, châu báu… đều phục vụ cái đẹp của con gái. Sướng quá!
Thế mà mẹ Em lại chửi là đò quỷ. Tại sao?
Em thử nhìn lại bộ quần áo mà Em đã âm thầm nghiên cứu và lựa chọn một mình. Chính Em đã bật mí với bạn bè là nhức nhối chịu không nổi.
1. Áo của Em chỉ là một tấm vải không định hình. Từ điểm Tiếng Việt định nghĩa: áo là đồ mặc từ cổ xuống, chủ yếu che lưng. ngực và bụng. Nhưng áo của Em thì chỉ che một nửa lưng, một nửa ngực và một nửa bụng. Nó chỉ còn là ký hiệu của áo. Mục đích của nó không còn là che thân, mà là khoe diện tích da thịt. Từng phân vuông trên thân thể của Em đều là những lời mời không nói ra, đôi khi còn là những tiếng gào thét không thốt ra. Lúc nào cũng có những ánh mắt sục sạo đi tìm từng phân vuông trên thân thể của Em…Ở đây không còn có vấn đề thẩm mỹ nữa. Thẩm mũ đã bị đánh “đi ngã” rồi.
2. Quần của Em không khoe diện tích của da thịt, nhưng lại giời thiệu thể khối một cách hào phòng. Nhà thiết kế táo bạo đến mức độ không bỏ sót một khối lượng nào trên bản đồ sinh học. Lộ liễu quá! Trơ trẽn quá! Lố bịch quá!
EM.
Con gái may sắm nhiều quá. Cô gái bán bắp luộc ở bến xe Cà Mau đã khoe với tôi:
- Con có hai chục bộ đồ đẹp. Đồ cũ không tính.
- Như vậy là nhiều hay ít?
- Ít xịt! Tụi nó còn may nhiều hơn con.
- Mặc làm sao cho hêt?
- Không may thì thua người ta sao?
Còn Em thì mỗi năm may đồ hết một cây vàng. Đó là mồ hôi nước mắt của cha mẹ. Chỉ vì sợ thua người ta mà Em may sắm một bộ đồ trị giá hai trăm ngàn đồng làm mẹ Em khóc sụt sùi. Ấy là chưa kể bộ đồ đó đã biến sắc đẹp của Em trở thành tiếng kêu ệp ệp của con ếch cái vào những trận mưa đầu mùa. Em đã bước ra khỏi khuôn viên của đạo đức.
Tôi mong Em dừng lại để suy nghĩ và định hướng cho nhan sắc của mình. Cũng phải dừng lại để suy nghĩ và định hướng cho việc may mặc nữa.

24/ CỨ YÊU
EM.
Em đến gặp tôi, mặt đỏ ké, hơi thở nồng nặc. Tôi đoán là Em có chuyện buồn…ghê gớm, vì Em chẳng bao giờ uống rượu.
- Bộ chán đời hả?
- Dạ.
- Tại sao chán?
- Thất tình.
Tôi cho Em một ly cà phê đá, khuyên em về ngủ, hứa sẽ giúp Em chinh phục được người yêu. Em ngoan ngoãn ra về, mở cờ trong bụng.
Em yêu Liên, theo đuổi Liên từ hai năm nay. Cả họ đạo đều biết. Ai nấy đều khen là xứng đôi vừa lứa. Liên là ngôi sao sáng của họ đạo: duyên dáng, nết na, thông minh, nhưng kiêu sa và dường như muốn chơi trèo. Sau hai năm đeo đuổi và chiều chuộng, Em ngỏ lời xin cưới Liên. Liên từ chối, viện lý do là chưa muốn lập gia đình. Thế là công cốc! Nếu không yêu được Liên thì Em chẳng còn biết yêu ai.
EM.
Tôi đã hứa giúp Em, thì đây là kế hoạch dành cho Em.
1. Nếu Em muốn có một người vợ lý tưỏng, thì Em phải là một người đàn ông lý tưởng. Thế nào là một người đàn ông lý tưởng? Câu chuyện sau đây sẽ trả lời Em.
Ở bên Liên Xô cũ có một hợp tác xã, có truyền thống hằng năm chọn một người chồng, một người cha lý tưởng. Thấy hay hay, ký giả tờ Spoutnik đến để tìm hiểu. Anh phỏng vấn Ban Giám Khảo, tức Hội Liên Hiệp phụ nữ.
- Các chị dựa trên tiêu chuẩn nào để lựa chọn được một người chồng, một người cha lý tưởng?
- Đối với phụ nữ chúng tôi, thì một người đàn ông lý tưởng phải có những đức tính sau đây:
* Can đảm, giàu nghị lực.
* Thông minh, biết nhìn xa thấy rộng.
* Quảng đại, bao dung không chấp nhất vụn vặt.,
* Chung thuỷ trăm phần trăm.
* (Cười tủm tỉm) Cho chúng tôi thêm một tiêu chuẩn phụ nữa, đó là vui vẻ. Gia đình có chồng, cha vui vẻ thì là một thiên đường nho nhỏ. (cười ha há).
Tôi thấy Em có đủ bốn tiêu chuẩn chính, nhưng lại thiếu tiêu chuẩn phụ. Em ít nói, nghiêm nghị và đứng đắn hơi quá đáng. Em thử tưởng tượng coi, trong một gia đình mà người chồng không biết nịnh vợ, không biết đùa với con, thì bầu khí sẽ oi bức biết chừng nào. Tôi đã thấy một gia đình như thế. Ông chồng có địa vị cao trong xã hội. Đời sống vật chất rất dồi dào. Đặc biệt là ông không rượu chè, cờ bạc, mèo chuột. Bà vợ vẫn hãnh diện về điều đó. Nhưng ông quá nghiêm khắc. Con học giỏi thì không khen. Con học kém thì bị la rầy, đe doạ. Khi ông đi vắng thì mẹ con thở phào nhẹ nhõm, ríu rít như đàn chim sẻ. Khi ông về tới nhà, thì từ mẹ đến con đều nín khe như rổ ốc. Nỗi sợ bao trùm.
Con người không thể sống hạnh phúc trong nỗi sợ. Trẻ em không thể phát huy tài năng và cá tính trong sợ hãi. Vợ con sống trong một gia đình như thế khác nào nhân dân sống dưới một chế độ độc tài quân phiệt. Về bốn tiêu chuẩn trên, Liên cho Em điểm chín phết. Nhưng về tiêu chuẩn thứ năm, Liên cho Em điểm hột vịt. Liên tâm sự với tôi: “Cha cỉa con giống hết anh ấy. Con không muốn gia đình tương lai của con lại giống như gia đình của cha con bây giờ. Đạo đức, mẫu mực, nhưng cằn cỗi, cùn mằn”. Nhận xét của Liên rất táo bạo, nhưng chính xác.
2. Liên thông minh nết nha và kiêu ngạo. Dường như cô nàng muốn với cao hơn nữa. Nhưng cô nàng vẫn có điểm yếu: thích được khen. Thế mà Em chỉ khen lén nàng với tôi, còn trước mặt nàng thì Em lại câm như hến: xinh đẹp, đoan trang, giỏi giang và đảm đang. Chính Em đã chấm điểm tối ưu cho nàng về những đặc tính ấy. Nàng thích được nghe Em nói lên những điều đó. Em nên khi thì khen rõ ràng, khi thì khen bóng gió, khi thì bằng cách nói ngược theo kiểu con gái. Em cũng có thể khen khi nàng vắng mặt. Lời khen ấy sẽ đến tai nàng, chậm về thời gian nhưng lại đậm đà về màu sắc.
Khen là khích lệ, là phát huy các ưu điểm của nàng. Đối với người dưng thì khen là bác ái. Đối với người thân thì khen là bổn phận. Tại sao Em chưa thi hành bổn phận ấy đối với Liên?
3. Liên là con gái. Con gái là phái đẹp, đồng thời cũng là phái yếu. Yếu về cơ bắp. Yếu về tình cảm. Tim của phụ nữ lớn hơn tim của đàn ông. Họ dễ bị xúc động. Họ sống về tình cảm nhiều hơn lý trí. Nếu Em quan tâm nhiều đến nàng, nàng sẽ không vô cảm. Phụ nữ có một loại ăng-ten cực nhạy bắt được mọi tín hiệu của tình yêu.
4. Một nhà tâm lý kia nói: “Nếu bạn nói với người phụ nữ rằng: tôi yêu em và em phải yêu tôi, thì cuối cùng người ấy sẽ yêu bạn”.
* Lời khẳng định ấy là uy quyền, là sức mạnh. Người phụ nữ sẽ bị chinh phục bởi sức mạnh. Họ giống như hoa dây cần bám lấy giàn hoa vững chãi để khoe sắc. Em là giàn hoa, Liên là hoa dây. Em phải vững mạnh để Liên nương tựa.
* Lời khẳng định ấy nếu đối với đàn ông là một sự thách thức và lăng nhục, thì đồi với Phụ nữ lại là một hình thức tôn vinh. Họ cảm thấy được kính trọng, được tôn thờ như thần thánh. Liên càng kiêu ngạo chừng nào, thì càng mau đầu hàng chừng ấy, nếu Em biết sử dụng chiến thuật này.
* Nhưng lời khẳng định ấy phải phát xuất từ tấm lòng chân thành. Lúc ấy lời khẳng định có nghĩa là: Em thật tình yêu Liên, chỉ yêu một mình Liên như thế chẳng còn có người nào trên đời này để yêu nữa. Liên sẽ đáp trả.
EM.
Tôi muốn nói nhỏ với Em lời cuối: Liên làm phách đấy. Hắn không thể với cao hơn đầu của Em đâu.

25/ BIA ÔM
EM.
Tôi gặp Em ở quán bia ôm. Tôi không biết Em. Em không biết tôi. Tôi thấy Em khóc thảm thiết, khóc như mưa. Tôi suy nghĩ mông lung về Em.
1.
Tôi nhấc máy điện thoại.
- Nhà thờ Bảo Lộc tôi nghe.
- Anh Tám ơi!
- Ơi!
- Có người mời Em đi bia ôm. Em nhận lời, với điều kiện phải có anh Tám cùng đi.
- Có những ai?
- Anh Hai Điện, anh Út Văn, anh Tám và em.
- Nếu có anh Út Văn, thì mình đồng ý. Mình rủ thêm cha phó cho mạnh phe ta.
Năm tay chơi tập trung ở nhà xứ Quản Long, Anh Hai Điện tình nguyện làm khổ chủ, tuyên bố như ông tướng:
- Tôi bao hết, nên tôi có quyền ra lệnh:
+ Một: không được xưng hô cha chú với các tiếp viên. Phải xưng hô anh em theo kiểu du lịch.
+ Hai: Tôi biểu ôm thì ôm. Tôi biểu hôn, thì hôn. Rõ chưa?
- Rõ! Ai nấy đều cười hề hề theo kiểu phá đám.
2.
Đây không phải là quán bia ôm, mà là nhà hàng bia ôm: rộng rãi, sang trọng. Anh Hai Điện cười với cô tiếp viên, rồi ra lệnh cho ông Giám Đốc đang đi xuống cầu thang:
- Ê! Kiếm cho tao một phòng riêng ở trên lầu nghe mày!
- Hết trơn rồi! Để em biểu tụi nó dọn ở dưới này cũng được, miễn là kín đáo và ấm áp thì thôi.
Hai bàn vuông nối với nhau một cách nhuần nhuyễn thành một bàn chữ nhật. Chỉ có năm thực khách, nhưng mười cái ghế được xếp đều đặn y như thuộc lòng. Bình phong vây xung quanh Ấm. Ba ông linh mục ngồi trên ba cái ghế nối liền nhau, nối liền với anh Út Văn.
- Ê! Không được ngồi vậy, anh Hai Điện ra lệnh:
- Thôi, cha cố linh thiêng lắm, không như chúng mình đâu, anh Út Văn dang tay bao bọc ba ông linh mục, y như gà mẹ ủ con dưới cánh.
Tôi ghi điểm thầm trong bụng: 1 – 0 !
Bỗng Em xuất hiện. Em mặc áo dài trắng, trong trắng như một thư sinh. Tóc thề óng ả chảy xuống phủ ngang lưng. Em xếp ly lên bàn, cười duyên với từng thực khách. Rất khiêm tốn. Rất e lệ. Em đến ngồi ngay ngắn bên anh Hai Điện. Anh Hai Điện vuốt tóc cho Em, nâng bàn tay Em, đếm từng ngón tay thon thả. Trìu mến. Trân trọng.
- Này cháu, cháu tên gì? Anh Út Văn phá đám (tôi lại thầm ghi điểm: 2 - 0)
- Cháu tên Thủy.
- Cháu có đạo không?
- (Em lấy dấu thánh giá một cách trang trọng thay cho câu trả lời).
- À, cháu theo đạo Thiên Chúa. Thế cháu có biết ai đây không?
- Cháu hổng biết.
- Cha sở của cháu đấy.
Em sửng sốt. Hai hàng nước mắt đổ xuống tồm tộp. Em khóc như mưa, mưa bất ngờ.
- Con xin lỗi cha. Con chỉ đi lễ vài lần, nhưng đứng ngoài, nên con không biết cha.
Trận bia ôm đã biến thành bữa cơm gia đình, trong đó Em là đứa con được yêu thương nhất. Tôi mỉm cười nhìn anh Hai Điện đang đực mặt ra và lại âm thầm ghi điểm: 3 – 0 .
3.
Tôi hỏi chị hậu cần:
- Con có biết Thủy không?
- Biết hết trơn.
- Nó ở họ đạo nào vậy?
- Nó ở trên Hậu Giang xuống. Tụi nó có cả một băng lận, lộn xộn lắm. Ở đó thì chỉ có thế, rồi dẫn nhau đi chỗ khác…Con chỉ biết nấu bếp. Ai muốn làm gì thì làm…
EM.
Bây giờ em còn ở đó hay không? Tôi không biết. Nhưng hình ảnh của Em vẫn còn đọng lại trong ký ức của tôi:
* Em mặc áo dài trắng. Khiêm tốn. E lệ.
* EM ngồi rất nết na. Vạt áo dài phủ lên hai đường đùi khép kín. Tóc thề buông thả, xoá hết đường nét khiêu gợi.
* Em lấy dấu thánh giá một cách hồn nhiên. Em tuyên xưng niềm tin một cách dạn dĩ.
* Em khóc nức nở. Em khóc bất ngờ. không phải Em khóc, nhưng là lương tâm của Em khóc…
Em không còn là thiên thần, nhưng thiên thần tính vẫn còn trong Em. Em chưa rơi xuống vực thẳm, nhưng vực thẳm đang mời Em…
Thanh niêm nam nữ từ nông thôn đang đổ về thành phố. Ai nấy đều muốn có tiền để sống tư lập…, để sống hơn cái kiếp lạc hậu của nông thôn. Làm gì ở thành phố thì không ai biết, nhưng chắc chắn một điều là mỗi lần từ thành phố trở về thăm quê, thì được hàng trăm cặp mắt dòm ngó một cách thèm thuồng. Chỉ thế thôi cũng đủ sướng rồi. Những đứa con có hiếu thì sửa nhà cho cha mẹ, mua xe đạp cho em đi học. Tiền mồ hôi nước mắt, hay tiền bán đức hạnh? Ai mà biết. Nhưng đồng tiền hấp dẫn như có ma lực. Tôi không có ý kiến gì về dòng thác lũ này. Nó là quy luật của lịch sử, không ai cản chân nó được.
EM.
Em đi làm để kiếm tiền. Đó là quyền của Em, quyền của công dân, quyền của con người. Nhưng Em làm tôi hồi hộp quá. Tôi van Em: hãy dừng lại ngay; hãy lùi bước thật lẹ…Em hãy làm bất cứ việc nào để có tiền, nhưng đừng đánh mất thiên thần tính đang gào khóc trong Em.

26/ LẤY CHỒNG ĐẠO
EM.
Tôi sửa soạn đi ngủ thì nghe tiếng chuông reo. Chuông reo một cách rụt rè. Tôi mở cửa, thấy người không quen. Em vào đề ngay.
- Con là người ngoại. Con đến nhờ cha giúp một việc.
- Người ngoại hả? Thế thì thích lắm. Mời vô.
Chuyện Em kể dài lê thê.
1.
Em yêu một chàng thanh niên trong họ đạo. Chàng học bên ngành dược. Em bán hàng cho bách hoá tổng hợp. Hai đứa yêu nhau thắm thiết và quyết tâm đi tới hôn nhân. Em không Chúa, cũng không theo Phật. Nhưng bây giờ Em thấy Chúa cũng dễ thương như chàng. Yêu nhau yêu cả đường đi…Em bằng lòng theo đạo. Chàng rất mừng. Cha mẹ chàng rất hài lòng. Tương lai rực sáng.
Bỗng chàng đổi ý.
- Chúng ta không thể tiến tới được.
- Tại sao bỗng dưng anh lại bẻ chỉa?
- Không phải anh bẻ chỉa. Em về hỏi mẹ thì biết.
2.
Mẹ Em là cán bộ bên ngành tuyên huấn, đã từng là Giám đốc một nhà hát lớn ở ngoài Bắc. Mẹ Em nhớ thuộc lòng từng chi tiết trong cuốn phim Ruồi Trâu. Mẹ Em ghét đạo Thiên Chúa, lên án cha cố một cách nghiệt ngã. Gia đình Em chia thành hai phe. Mẹ Em đơn phương độc mã, nhưng là người quyết định chiến trường.
Cha và các anh chị Em góp ý với mẹ:
- Bà cấm cản nó làm gì? Nó lớn rồi, nó có quyền tin và không tin. Đó là chánh sách của Đảng và Nhà nước.
- Đạo là hậu quả của sự ngu dốt, là hàng rào cản trở tiến hoá. Con cái lớn người mà non dạ, cha mẹ phải câm cân nảy mực.
- Cái đó tuỳ bà, tôi không chịu trách nhiệm.
- (Làm thinh).
- Mẹ cho con góp ý. Mẹ sắp nghỉ hưu rồi, Em nó có theo đạo thì cũng chẳng ảnh hưởng gì đến địa vị của mẹ. Đề nghị mẹ cho nó được tự do.
- Trứng khôn hơn vịt…
3.
Tại một quán cà phê, mẹ Em gặp người yêu của Em.
- Tôi dứt khoát không cho con gái tôi theo Đạo. Nếu anh thương nó, thì không được rủ nó đi nhà thờ.
- Cái đó là ý muốn của Diễm, con có ép gì đâu.
Mẹ Em nổi nóng. Mẹ Em xúc phạm đến đạo, đến Chúa…Người yêu của Em cũng nổi nóng.
- Bà không được xúc phạm đến Chúa của tôi. Tôi thưa bà lên Tỉnh Ủy.
Hai người bước ra khỏi quán trong tình trạng không tự chủ.
Em nhờ tôi làm trung gian hoà giải. Tôi cảm thấy bất lực. Tôi chỉ hứa vu vơ để Em khỏi thất vọng. Em ra về.
EM.
Tôi nói với Em như nói với một người công dân trưởng thành.
1. Tự do tín ngưỡng là quyền căn bản của con người. Vi phạm tự do tín ngưỡng là vi phạm nhân quyền. Chẳng ai có quyền bắt Em theo đạo Công Giáo. Cũng chẳng có ai có quyền cản trở Em theo đạo ấy. Giáo Hội Công Giáo cam kết tôn trọng quyền tự do tín ngưỡng…Một trong những điều kiện để Bí Tích Rửa Tội thành sự tự do, tự nguyện tin và theo đạo. Tuy nhiên Em vẫn nghe các đôi tình nhân thường mặc cả với nhau:
- Nếu anh không theo đạo, thì em hổng chịu đâu?
- Nếu em không theo đạo của anh, thì cha mẹ anh không cho anh lấy em đâu.
Còn tôi thì được nghe vô số những câu chuyện tương tự như thế.
- Em không đòi hỏi anh điều gì hết. Em chỉ yêu cầu một điều thôi là anh không được uống rượu.
- Anh để tóc dài coi ghê quá à. Anh không cắt bỏ thì em thôi anh luôn đó.
- Mày muốn lấy nó thì cứ lấy. Nhưng tao cấm nó không được dòm ngó cái gia tài của tao.
- Chừng nào anh bỏ được xì ke, thì em mới làm vợ của anh.
Những điều kiện như theo đạo, bỏ rượu, cắt tóc dài, không đòi chia gia tài, bỏ xì ke…đều là những chuyện riêng tư người ta có quyền đòi hỏi nhau, mà Giáo Hội và xã hội không can thiệp.
2. Tự do hôn nhân cũng là nhân quyền. Giáo Hội Công Giáo tha thiết mong muốn thấy vợ chồng cùng nhau một tôn giáo để bảo đảm hạnh phúc lứa đôi lẫn việc giáo dục con cái. Tuy nhiên Giáo Hội không từ chối việc kết hôn giữa hai người khác tôn giáo: một bên Công Giáo, một bên không Công Giáo. Một người Công Giáo có quyền kết hôn với một người không Công Giáo qua một thủ tục khá giản dị, đó là chuẩn hôn nhân khác đạo. Cụ thể là Em sẽ được Giáo Hội giúp kết hôn với người yêu của Em, mà Em không cần theo đạo.
3. Đối với người Công Giáo thì Chúa là trên hết, trên cả tình yêu lứa đôi. Chính vì thế, người yêu của em không thể tiến tới hôn nhân với Em, khi mẹ Em xúc phạm đến đạo và đến Chúa. Lòng tự ái tôn giáo là rất lớn. Không những Thiên Chúa mà ngay cả lòng hiếu thảo đối với cha mẹ cũng đủ để hôn nhân không thành hình hoặc phải tan vỡ.
Tôi kể tặng Em một câu chuyện minh chứng điều đó.
Hai vợ chồng trẻ mới ra riêng. Chồng đi đào đất mướn. Vợ làm nội trợ. Việc nội trợ chẳng có bao nhiêu. Căn chòi nhỏ xíu, quét hai nhát chổi là xong. Niêu cơm hai lon, nấu mười lăm phút là chín. Dư giờ chẳng biết làm gì. Buồn thì qua hàng xóm chơi. Chơi tứ sắc. ăn thua vài ba ngàn đồng. Bắt được quả tang, anh chồng nổi giận, chửi thô tục. Cô vợ làm thinh. Anh chồng lỡ miệng:
- Mẹ nào con nấy. Phải nghèo suốt đời.
- Anh chửi tôi, anh đánh tôi, tôi cũng chịu nữa. Nhưng mà tôi cấm anh không được xúc phạm đến mẹ tôi.
Cô vợ gào lên, làm hung làm dữ, rồi ôm đồ về bên mẹ. Anh chồng xách vá đi đào đất. Căn chòi vắng tanh, cửa đóng im ỉm.

27/ MẸ VÀ CON CÙNG ĐI LẤY CHỒNG
Tôi đi qua nhà Em. Có lá cờ chữ thập đỏ cắm xiên xiên. Tôi giật mình ngó vô. Ngoại Em đã mất từ lâu. Vậy ai mới chết? Mẹ chồng Em, chắc vậy. Tôi ghé vô thắp cho bà một nén nhang, để tưởng niệm một người đàn bà đảm đang, ở giá khi tuổi mới chừng nửa xuân, để nuôi một bầy con thơ dại…Nhưng chính mẹ Em lại ra đón tôi ở bậc thềm, khóc mếu máo.
- Con Loan nó mới mất hồi hôm. Tội nghiệp hai đứa con còn bé tí.
- Nó bị bệnh gì vậy?
- Nó thắt cổ tự vận. Hu…Hu…Trời ơi là trời!
Tôi cầm cây nhang, nhìn bức chân dung của Em nhạt nhoà sau làn khói mịt mù. Em đã đi vào quá khứ, một quá khứ buồn mênh mông, một không gian mịt mờ.
1. Em sinh ra ở Buôn Hồ, ở đây chẳng ai biết đó là mô. Em không có cha, người ta bảo thế. Trong giấy khai sinh, cha Em được ghi là vô danh. Em vẫn được nuôi bằng sữa mẹ, nhưng trong sữa chỉ có một nữa lượng tình yêu cần thiết. Em bị suy dinh dưỡng về tình yêu. Lớn lên, Em còi cọc về tình yêu, Em thiếu tình yêu của một người cha.
Mẹ Em đưa Em về Cà Mau để tìm đường vượt biên. Nhưng tìm mãi chẳng thấy. Đành ở lại. Em cắp sách đến trường. Mặt đẹp nhưng cứ buồn buồn. Mẹ Em buôn thúng bán mẹt. Không đủ ăn, nhưng vẫn còn mấy lượng vàng để cứu nguy.
Em lớn lên, cứ phừng phưng như hoả diệm sơn. Cặp mắt u hoài, trống vắng, nhớ nhung, càng gợi lên tính tò mò của bọn con trai kêu ngạo. Con trai đeo Em thật nhiều, nhưng chỉ tò mò chứ chưa yêu.
Chồng Em lúc ấy là một chàng trai mồ côi cha: đồng hội đồng thuyền với Em; vừa thương Em vừa tội nghiệp. Mẹ Em hiểu ý, hối hả vun vào. Mẹ Em muốn rảnh tay, để bước thêm một bước nữa. Tuổi bốn mươi chỗi dậy. Em vội vã về nhà chồng, cũng như mẹ Em hối hả theo ai. Nhất cử lưỡng thiện. Một công hai việc.
2. Em làm dâu và sẽ làm dâu suốt đời, vì chồng Em là con trai duy nhất. Em hơi cụt hứng. Chồng Em là con trai duy nhất: quên làm vua hơn làm dân, chỉ biết nhận mà không biết cho. Yêu vợ, nhưng không biết chiều vợ. Biết tòm tem, nhưng không biết nhịn thèm. Còn Em thì sẵn sàng chiều chồng, nhưng sự đời cắc cớ…Thời gian “ấy” của em cứ dài lê thê, dầm dề.
3. Lịch sử sang trang. Đất nước đổi mới. Đồng tiền đua nhau quay, quay mãi không hết một vòng. Người ta làm giàu như ăn cướp. Người ta phá sản như cháy nhà. Tại sao mau giàu? Liều mạng và tốt số. Tại sao phá sản? Tại phần số.
Em nhảy vào vòng quay. Vòng quay vẫn chưa hết vòng: kinh nghiệm chưa trọn vẹn; kinh tế chưa có quy luật. Vẫn là số mạng. Vẫn là có gan làm giàu. Người ta xô nhau đi mua đất ở bãi bồi. Em vay tiền năm phân, rồi sáu phân. Mười phân vẫn chơi, chỉ vì một con nước là huề vốn…
Bãi bồi thành sự cố có tầm mức quốc gia. Đâm chém, giựt giọc, lấn bờ, tranh cõi…Chánh quyền địa phương phải xin trung ương giải quyết. Trung ương ra lệnh trả vuông tôm cho rừng, để rừng làm quân bình sinh thái. Thế là Em kêu trời, người người kêu trời. Cán bộ vay tiền ngân hàng cho dân vay làm vuông mượn đầu heo nấu cháo, mất cả cháo lẫn đầu heo. Mẹ cho con mượn vàng mua vuông, bây giờ mất cả vuông lẫn vàng. Thê thảm vô cùng!!!
Chủ nợ bu nhà Em như ruồi bu xác chết. Còn hơn đấu tố. Khóc chẳng ai thương. Năm nỉ chẳng ai nghe. Lấy đâu ra một trăm triệu bây giờ? Em đành đi tìm cái chết. Chết là hết nợ. Vay tiền là ngu, thì cho vay cũng phải ngu. Con sợ chết, để cho chủ nợ cũng phải khổ như thế. Huề!
EM.
Nhìn lại cuộc đời Em, từ lúc mở mắt chào đời cho tới khi nhắm mắt lìa đời, tôi không cầm được nước mắt. Tôi chẳng biết nói gì với Em bây giờ. Tôi hiểu Em. Tôi thông cảm với cuộc đời đắng cay và cái chết tất tưởi của Em. Xin Chúa cho Em được ơn cứu độ.
Nhưng cuộc đời và cái chết của Em phải trở thành một bài học thấm thía cho đời.
1. Một người đàn ông vô danh nào đó đã đến với mẹ Em. Ve vãn, năn nỉ, ỉ ôi rồi truất ngựa truy phong. Cái chết oan khiên của Em manh nha từ đó. Người đàn ông ấy là một can phạm đầu tiên trong vụ án này. Một em bé ra chào đời mà không có cha. Đó là một thảm hoạ, đó là một trọng tội, tội chống loài người. Được mẹ yêu, được cha yêu, đó là quyền tối thượng của một hài nhi. Em bị người đàn ông vô danh cướp mất quyền ấy. Nhìn lại ngày Em chào đời không có cha, tôi muốn qùy xuống van xin mọi người đàn ông, mọi người đàn bà hãy yêu nhau thật nhiều và yêu nhau đến tận tùng…Họ hãy yêu đứa con họ tạo dựng gấp hai lần như thế, ngay từ lúc đứa con của họ mới được tượng hình trong lòng mẹ. Con cái là kết quả của tình yêu. Chỉ thế thôi!

2. Em lớn lên, thiếu tình yêu của người cha là thiếu quá nhiều, Mẹ Em không lấp được khoảng trống ấy. Dường như mẹ Em không ý thức được điều đó. Vì thế ngày Em về nhà chồng là thời cơ thuận tiện để mẹ Em đi thêm một bước nữa. Mẹ Em nhấp nhổm chờ đợi. Em đi, mẹ Em thở phào một cái…Hành
trang vào đời của Em quá mỏng, vì mẹ Em quá vội. Phải chi mẹ Em hy sinh cho Em nhiều hơn nữa, thì tai nạn kia có thể không xẩy ra.

3. Chồng Em là con trai duy nhất của một gia đình có nhiều con gái. Được nuông chiều, được cung phụng quá mức cho phép của khoa tâm lý giáo dục. Chỉ biết nhận mà không biết cho, đó là ích kỷ. Yêu là cho đi tất cả. Chồng Em không cảm nghiệm được điều đó. Đã không có tình yêu của người mẹ, nay
Em lại thiếu sự quan tâm đặc biệt của người chồng. Em giống như cây gặp mùa hạn hán. Còi kĩnh, cằn cỗi. Vì thế, Em khôn, vượt qua được khó khăn. Em đãnh ngã qụy. Và em ơi, còn hai đứa con của Em nữa. Chúng nó sẽ đi về đâu? Ôi vòng quay oan nghiệt!

28/ RƯỢU ƠI
EM.
Em ngồi trước mặt tôi! Lặng lẽ, nhẫn nhục và tiu nghỉu như thằng ăn vụng bị bắt quả tang. Vợ Em thì tấn công tới tấp, không khoan nhượng, không thương xót.
- Hồi anh ấy đi hỏi con, con không đòi hỏi một điều gì hết. Con chỉ yêu cầu một điều là không uống rượu. Ảnh thề với con là nếu ảnh uống rượu, thì cho Bà Thủy bắt, cho trực thăng bắn, cho GMC cán. Thế mà bây giờ ảnh uống như hũ chìm. Như vậy thì làm sao con chịu được. Thà là ảnh ấy đánh bài chút đỉnh, thì con còn chịu được, chứ nếu không chừa rượu, thì con thôi anh ấy luôn. Hồi xưa cha con uống rượu, con khổ muốn chết. Mùi rượu hôi con không chịu được.
- Thế hồi đó con có hứa với vợ là không uống rượu không?
- Có.
- Thế tại sao lại lỗi lời hứa?
- Làm ăn thì phải uống với người ta. Tụi con đi nghe, phải giao dịch với Kiểm lâm, với Thuế vụ. Không uống thì lấy gì mà ăn. Vợ con nó không thấy xa, nó không chịu thông cảm.
- Anh thấy xa thì anh đi ên anh. Một là một, hai là hai. Anh muốn ở với tôi thì thôi rượu. Còn không thì…tùy anh. Bầu khí căng thẳng quá. Tôi mỉm cười với Em.
- Con chỉ yêu cầu chồng con một điều là không uống rượu, phải vậy không?
- Dạ.
- Vậy thì cho hắn cờ bạc?
- Cũng được nữa. Đừng phá sản thì thôi.
- Cho hắn mèo mỡ một tí được không?
- Nếu chỉ sang qua thì con cũng cho luôn.
- Chơi đẹp quá ta!
- Nhưng mà uống rượu thì dứt khoát là không.
- Cho hắn uống một cốc thôi.
- Không.
Hai vợ chồng vui vẻ ra về. Vợ Em lấy ngón tay dí vào trán em, mắng yêu:
- Có cha làm chứng đó. Chừa nghen!
EM.
Tôi đã sống trên mảnh đất Cà Mau này đúng ba mươi năm. Tôi đã khắc ghi vào ký ức của mình rất nhiều hình ảnh về rượu, nhiều đến mức độ tôi đã hiểu và cảm nghiệm được cả mạnh lẫn mặt yếu của nó. Tôi yêu rượu, tôi cám ơn rượu, tôi sợ rượu và tôi khinh dể rượu. Rượu không xấu tự bản chất. Nó chỉ là chất kích thích dìu dắt mọi tâm tình lên cầu thang. Hỷ, cụ, nộ, ái, ố, ai, ái, dục đều được rượu tăng nồng độ cho tới mức hoàn hảo.
1.
Năm 1973 tôi đến thăm một họ đạo nằm sâu trong vùng giải phóng, trên mười năm vắng bóng linh mục. Được tin, bà con ùn ùn kéo đến. Mừng quá! Dâng thánh lễ, ngồi tòa, rửa tội…rồi liên hoan. Đàn ông uống rượu. Đàn bà uống rượu. Vui quá thì phải uống, càng uống càng vui. Tàn rượu, tôi ra về. Có tiếng lè nhè ở phía sau:
- Ông cố ơi, con thương ông cố quá. Ông cố cho con hun một miếng.
Tôi quay lại. Một bà lão già khằng, da nhăn nheo, chân bước loạng choạng…Áo bà quên cài nút. Tôi bảo bước. Im lặng. Giận giỗi.
Tôi gọi rượu ấy là rượu bầy hầy.
2.
Tôi đến thăm một vùng kinh tế mới. No cơm ấm áo, nhưng thiếu nhà thờ. Nôn nóng. Chờ đợi. Chờ lâu quá, nôn nóng quá chịu không nổi, bèn dựng lại một căn nhà làm nơi thừa tự. Làm chưa xong thì Công An tới lập biên bản. Ban Hành Giáo cố tình đi vắng liên miên. Công An đến từng nhà để mời từng người lên xã làm việc. Ở bất cứ nhà nào Công An cũng được nghe: “Bố cháu đi rừng rồi ạ”. Bầu khí căng thẳng khác thường. Bế tắc!
Người ta dọn cơm đãi tôi. Tôi mời Chánh Quyền, Chánh Quyền nhiệt tình đáp lời. Tôi mời Ban Hành Giáo, không ai dám từ chối.Chánh Quyền muốn gặp Ban Hành Giáo, hôm nay gặp được. Ban Hành Giáo trốn mặt Chánh Quyền, hôm nay trốn hết nổi. Tôi uống một cốc để chào Chánh Quyền. Tôi yêu cầu Ban Hành Giáo uống một cốc để xin lỗi về tội “ăn vụng”, làm nhà thờ mà không trình báo. Tôi yêu cầu Chánh Quyền uống một cốc để nhận lời xin lỗi của Ban Hành Giáo. Tôi chào nhiều lần. Người ta xin lỗi và tha cho nhau không ngừng…Ai nấy ra về, tay bắt mặt mừng. Nhà thờ không bị dỡ.
Rượu ấy là rượu tình.
3.
Có một bà góa tay cầm bó đuốc, vừa đi vừa vung. Lửa cháy bập bùng. Qua nhà nào bà cũng lên tiếng chào, lên tiếng gọi.
- Chế Tư ơi! Ngủ chưa?
- Đi đâu mà trễ dữ vậy?
- Út à! Chừng nào mày sanh?
- Biết đâu à.
Lên tiếng hoài, người đàn bà cảm thấy yên tâm. Mỗi ngôi nhà thân quen giống như một thiên thần hộ mạng trải dài trên đường đất gồ ghề, quanh co và tối om om. Bỗng có tiếng la thất thanh: “Cứu tôi với”. Bó đuốc tăt lịm. Cả xóm rối loạn. Hàng chục ánh đèn pin quét loang loáng rồi cũng chĩa vào một khuôn mặt đỏ ké, râu ria lởm chởm, nồng nặc mùi đế.
Đàn bà đua nhau chửi:
- Đồ qủy!
- Đồ mất dạy!
- Gà mà còn mắc dịch!
Đàn ông xấu hổ, tắt đèn pin, lầm lũi đi về mò mẫm trong bóng tối, bỏ lại ông già mắc dịch đang muốn đâm đầu xuống rạch, chết quách cho rồi. Hổ thẹn vô cùng!
EM.
Em có thể uống rượu, vì rượu là tình.
Em không nên uống rượu, vì rượu bầy hầy và hổ thẹn quá chừng.
Em đừng uống rượu nữa, vì vợ Em chỉ yêu cầu có bấy nhiêu thôi.

29/ THA THỨ
EM.
Tôi đột ngột đến thăm Em. Hai vợ chồng đang rù rì. Mặt buồn so. Tôi phỏng đoán: Em bị bắt quả tang đang ve vãn cô bồ, bây giờ chịu phán xét, đành khiêm tốn cúi đầu nhận tội. Tôi lầm. Chính vợ Em đang xin lỗi Em…Chuyện dài lê thê.
1.
Em là công nhân viên nhà nước. Thời bao cấp, lương công nhân chỉ đủ nuôi một thầy tu khổ hạnh. Cơm vi bản. Trà, cà phê là xa xỉ phẩm. Rau vi bản. Thịt cá là tiểu tư sản. Em mài miệt lao động để có tiền cưới vợ. Để dành mãi vẫn không đủ tiền nhật vặt, thì còn tiền đâu mà cưới vợ. Mót quá, Em đành về gãi tai với cha mẹ…
2.
Em đẹp trai, nhưng chỉ tốt mã. Em hăm bốn tuổi, vợ Em hai mươi tư. Em đậu tú tài loại thứ, vợ Em đậu tú tài loại bình. Em lãnh lương còm, chỉ vỏn vẹn có thế. Vợ Em lãnh lương còm, nhưng có boa hậu hĩnh. Emăn cắp xăng dầu đổi lấy một con chó, rủ bạn nhậu một bữa là xong. Trắng tay. Vợ Em mót máy được chút đỉnh thôi, nhưng ki cóp mãi, sắm được sợi dây chuyền.
Thằng Cu Tý ra chào đời. Đã nghèo lại nghèo thêm. Con đau nặng, mẹ đành bán dây chuyền. Vợ Em ra cẩm:
- Anh ơi, đừng uống rượu nữa, thì tụi mình mới nuôi nổi thằng Tý. Cứ có đồng nào xào đồng nấy, thì mình phải nghèo suốt đời thôi.
- Hai trái tim vàng dưới túp lều tranh. Em rung đùi, ngân nga ư ử. Rất vô tư!
Vợ Em cúi đầu. Ứa lệ. Giọt nước mắt rơi trên cát khô.
3.
Hai trái tim vàng dưới túp lều tranh. Nhưng lều tranh trống trải quá không bảo đảm được hai trái tim vàng. Có một tên gian phi từ Sai Gòn xuống…Hấp háy. Hấp háy. Hắn nẫng mất một trái tim. Em chỉ biết kêu trời.
Gà trống nuôi con. Bây giờ Em mới thấm đòn. Bối rối vô cùng! Em gởi con cho mẹ. Từ nay Em thôi uống rượu. Tần tảo, kicóp. Em dư sức tần tảo, vì Em là đàn ông. Nhưng Em không biết ki cóp, vì Em không phải là đàn bà. Đàn bà ơi! Cứu đàn ông với! Em thầm nói trong bụng như thế, chỉ vì Em thấy thằng Tý bơ vơ.
Lâu lâu Em lại về thăm con. Nhưng lần nào về thăm, Em cũng chỉ mua được một cái bánh in. Ăn mãi bánh in, thằng Tý đâm ra hững hờ. Thương con quá, Em mới thấy thương vợ. Nhưng còn vợ đâu nữa mà thương.
4.
Vợ Em về. Em đang công tác ở Huyện. Vợ Em hối hả đi tìm con, rồi dẫn con xuống Huyện để đón Em về. Ngồi trên đò suốt hai tiếng đồng hồ mà hai vợ chồng không nói được với nhau lấy một lời. Thằng Tý quấn lấy mẹ. Còn Em thì ngó mông lung hàng mắm bị trốc gốc, phơi rễ trắng xoá. Vỏ tốc hành cày xới dòng sông một cách tàn nhẫn, từ ngày này qua ngày khác; từ tháng này qua tháng khác. Chuyến trước, sóng đánh bật bãi dừa nước, cuốn trôi lềnh bềnh. Chuyến này, sóng lại đánh bật hàng mắm, nằm trơ ra đó. Tình người cũng y như vậy.
Lòng dạ bâng khuâng. Em chẳng biết phải làm gì bây giờ. Thằng Tý thì vô cùng sung sướng, vì lại có mẹ. Còn Em thì chẳng biết nên vui hay buồn, chẳng biết phải xử trí ra sao. Tha thứ thì chua quá. Không tha thì khổ quá…Đời!
EM,
Sau đó một thời gian, tôi gặp lại Em. Em niềm nở bắt tay tôi. Sau cơn mưa trời lại sáng.
- Tụi con vui vẻ lại với nhau chưa?
- Vui vẻ rồi con ạ. Vợ con nó thật tình trở về với con. Thằng kia cho lính xuống tìm nó hoài. Nó tránh mặt. Vì thương con, mà phải tha thứ. Nhưng cay quá cha ạ!
- Phải thế thôi. Không còn cách nào khác nữa. Cha mừng cho tụi con.
EM,
Bây giờ Em đã vui rồi, tôi mới bộc bạch hết ý nghĩ của tôi về gia đình của em.
1. Chúa sáng tạo người đàn ông như cột bê tông làm giàn đỡ. Chúa sáng tạo nên đàn bà như dây hoa leo lên giàn đỡ để…rực rỡ. Thế mà Em không hề là giàn đỡ để vợ Em được rực rỡ. Em chỉ hơn vợ có một tháng tuổi. Bằng tú tài của em thua bằng tú tài của vợ một cấp: Thứ thua Bình. Lương của Em chỉ bằng lương của vợ, lại còn thua cái phần dành dụm. Em chỉ có một ưu điểm là đẹp trai, nhưng gái chỉ tham tài chứ không tham sắc. Cái mã của Em chỉ là phù hoa.
2. Vợ Em tâm sự với bạn: “Tao muốn một người chồng lớn tuổi và khôn ngoan hơn tao, để tao còn nương tựa…”. Chính vì thế trong lúc bốc đồng vợ Em đã đến gởi thân cho một ông giám đốc giàu có và lắm uy quyền. Em phải chịu một phần trách nhiệm trong chuyến ra đi ấy của vợ Em.
3. Vợ Em đã về chỉ vì thương thằng Tý. Em tha thứ cho vợ cũng chỉ vì Em thương đứa con. Con là mục đích của hôn nhân. Tình yêu tình dục chỉ là phương tiện đưa đến mục đích. Hạnh phúc cuối cùng của vợ chồng chỉ là con cái.
Bây giờ hai vợ chồng Em không còn nhìn nhau nữa, mà cùng nhìn về một hướng. Hướng ấy là thằng Tý. Thằng Tý chỉ thật sự làm người trong tình yêu vị tha của Em và vợ Em. Cảnh sát Quốc Tế (Interpol) đã khẳng định rằng hầu hết các trẻ em phạm pháp đều là con của các đôi vợ chồng ly dị, hoặc bất hạnh. Em cũng hãy khẳng định rằng: thằng Tý cũng sẽ trở thành một thiếu nhi phạm pháp, nếu vợ Em đã không trở về và nếu Em đã không tha thứ.
Hôm nay Tý là ân nhân của vợ chồng EM, vì nó đã đưa vợ chồng Em trở lại với nhau. Em hãy biết ơn nó. Em hãy yêu nó. Em càng yêu nó, Em càng yêu vợ. Vết thương đau sẽ mọc da non. Em sẽ thôi kêu đau.
Chào Em. Chào vợ Em. Hôn thằng Tý.
Nói nhỏ với Em một lời nữa. Thằng Tý méc tôi: “Mẹ đánh thì cha binh; cha đánh thì mẹ hổng binh”. Lầm khác nó lại méc: “Đêm ngủ, cha chửi mẹ là cục c…”. Tương quan vợ chồng, nghĩa vụ và phương pháp giáo dục đều là những đề tài lớn lao. Thằng Tý dạy ta nhiều điều. Vợ chồng Em hãy cùng nhau suy nghĩ.

30/ CƯỜI HỀ HỀ
EM!
Em mời tôi đến ăn tân gia. Mới ngoài đôi mươi, Em đã xây được một ngôi nhà lầu khang trang. Phòng ngủ có gắn máy điều hoà không khí…Là khách quý, tôi được ngồi chung bàn với cha Em. Em không có giờ để nói chuyện với tôi, vì bạn của em đông quá, và cũng trẻ quá, không phù hợp với người lớn tuổi. Cám ơn Em, vì bị Em bỏ rơi, mà tôi được tâm sự nhiều với cha Em. Vì bị Em bỏ quên, mà tôi lại nhớ ra nhiều chuyện.
1.
Cha Em không giàu, nhưng đủ ăn, đủ xài; và cho Em ra thành phố để học. Sau 30-4, Em nghỉ học. Tuổi dậy thì, chẳng biết làm gì, cứ lêu bêu, rồi đi làm lơ xe. Không ngờ, nghề làm lơ lại đưa Em vào đời. Em lười học, nhưng có trí thông minh, nắm bắt chuyện đời rất nhanh nhạy. Con đường Cà Mau- Cần Thơ-Châu Đốc có bao nhiêu tay buôn lậu, buôn thứ gì, trót lọt như thế nào đều không qua mắt Em được. Em thử giúp họ, họ thành công. Em thử nhận hàng, giấu hàng và giao hàng một ít chuyến để rút kinh nghiệm. Em thử vờn Thuế Vụ vài lần xem sao. Em vờn cả Công An để xem Công An cao tay cỡ nào…
Sau ba năm làm lơ, đùa đùa giỡn giỡn, cười nói vô duyên, chọc gái khắp thiên hạ, ruột để ngoài da, Em đã trở thành một người từng trải, lõi đời mà không ai ngờ. Em bỏ nghề làm lơ, chính thức bước vào nghề buôn chuyến. Nam Vang, Cà Mau, Sài Gòn là cái kiềng ba chân vững chắc của Em. Em làm giàu mau hơn ăn cướp. Công An, Thuế Vụ đều chào thua Em.
2.
Tôi hỏi cha Em:
- Thằng Mun giỏi thiệt. Chưa tam thập như lập, mà đã có sự nghiệp lớn quá chừng!
- Nó làm ăn khá là nhờ Cha Diệp. Cứ mỗi chuyến đi lại khấn vái Cha Diệp. Trúng mánh lớn thì đền ơn Cha Diệp cả cây vàng.
Tôi nhìn lên vách tường thấy Cha Diệp ở đó, đèn chùm nhấp nháy không biết mệt. Nhưng ở ngay bên cửa ra vào, tôi cũng thấy: Ông Thần Tài đang ngồi sau đĩa nho táo; hai cọng nhang nhỏ đã tàn hụi. Chưa hết đâu, Em còn khấn vái Bà Chúa Xứ ở Núi Sam, Đức Mẹ ở Bình Triệu. Chính Em đã khoe với tôi là Em còn kính mến cả Thánh Mac-ti-nô da đen nữa…
3.
Vợ Em đeo vàng đỏ người, bưng ly rượu thơm nhỏ như hột mít, đến chào tôi.
- Con mời cha nhắp một một chút để chúc lành cho tụi con.
- Giàu quá! Chắc là tụi con hạnh phúc lắm rồi, đâu có cần chúc lành làm chi nữa.
- Bề ngoài vậy mà không phải vạy đâu. Ảnh mèo chuột tùm lum. Để hôm nào rảnh, con méc để nhờ cha rầy ảnh giùm con.
Em có một con bồ ở Sài Gòn. Đã có lần Em sống công khai với nọ suốt một tháng. Vợ Em phải lên tận ổ để dẫn độ Em về. Em chỉ cười hề hề. Huề cả làng.
Tôi rầy Em, Em cãi tôi.
- Con vẫn một vợ một chồng. Chỉ bồ bịch sang qua. Co cặp bồ công khai, vợ con biết hết trơn mà.
- Con thiếu bổn phân đối với vợ.
- Vợ con thiếu thốn gì đâu, mỗi tháng con cho nó một cây vàng xài riêng, còn ăn ở là của con.
- Bỏ vợ đi theo bồ cả tháng mà lương tâm con không cắn rứt sao?
- Đàn ông, con trai mà cha…
Em cười hề hề với tôi, nhưng tôi không cười với Em. Tôi lập nghiêm. Em bỏ đi, không buồn, không giận, rất vô tư.
EM!
Tôi rất ghét cái cười hề hề của Em: bất cần đời, coi trời bằng vung. Em cười hề hề với vợ, để xí xoá chuyện cặp bồ. Em cuời hề hề với tôi, để coi chuyện đời chỉ bằng cái lá đa.
Nhưng tôi cũng biết em vẫn dành cho tôi một tình cảm đặc biệt. “Nó mến cha và sợ cha hơn cả tui.” Cha Em tâm sự với tôi như thế. Bởi vậy, dù Em có vội bỏ đi, tôi vẫn gửi theo Em những cảm nghĩ của tôi về em. Mong rằng những cảm nghĩ này sẽ là một liều thuốc bổ cho Em, khi Em không còn khả năng cười hề hề với cuộc đời nghiệt ngã này nữa.
1.
Em đang là giàu một cách bất chính, nhờ luật pháp lỏng lẻo và vì thầm Măm-mom (Tiền bạc) đang thống trị trong tim đen của mọi đẳng cấp. Em tinh ranh, chứ Em không hề biết gì về luật kinh doanh. Bạo phát thì bạo tàn. Chẳng bao lâu nữa, Em sẽ phá sản. Hãy thôi buôn lậu. Hãy dừng lại để suy nghĩ, để nghiên cứu về kinh tế. Hãy lấy cái vốn đen để làm ra cái lời trắng. Tương lai sẽ rửa sạch quá khứ của Em.
2.
Cha Em nhận định: “Nó làm ăn khá là nhờ Cha Diệp”. Tôi kịch liệt chống đối lại ý kiến đó. Mỗi lần Em khấn vái cha Diệp, xin ngài cho Em trót lọt, trúng mánh là Em làm nhục cha Diệp. Em coi cha Diệp chỉ là công cụ giúp Em phạm pháp. Em bắt cha Diệp đồng loã với Em để làm giàu một cách bất chính. Em đền ơn cha Diệp một cây vàng ư? Thật ra đó chỉ là Em “boa” cho thần thánh một cách hậu hĩnh! Làm doanh nhân mà phải hốt hoảng khấn vái tứ phương như thế là chưa nắm được quy luật kinh tế, là khinh rẻ thần thánh và coi thường chính bản thân mình.
Mỗi tháng Em cho vợ một cây vàng. Đó là nghĩa? Đó là tình? Như vậy là Em đã làm xong bổn phận của người chồng một cách chu đáo? Ôi tình nghĩa vợ chồng! Mai mốt Em sẽ có con và Em cũng sẽ cho nó một cây vàng, rồi Em tự phong cho mình là một người cha tuyệt vời? Ôi công cha như núi thái sơn!
Nếu Em lấy vàng để thế thân cho tình yêu và nghĩa vụ vợ chồng, thì Em chưa có tư cách để làm chồng và em đang là một người chồng bất xứng nhất.
3.
Em chơi gái và Em bảo đó chỉ là chuyện bình thường của đàn ông con trai. Tôi nói thật với Em đó không phải là chuyện bình thường mà chỉ là chuyện tầm thường. Tổng thống Clinton đã xin lỗi vợ con và nhân dân Mỹ về vụ Lewinski. Ông gọi nó là việc sai trái, chứ không coi nó là chuyện bình thường.
Tôi hỏi cô gái Việt kiều hồi hương:
- Ông Clinton đã xin lỗi vợ và bà Hilary đã tha cho ông. Theo con nghĩ thì bà Hilary có tha thật không?
- Chỉ là bề ngoài thôi, còn bên trong thì không đâu.
Theo tôi nghĩ thì vợ Em cũng chỉ miễn cưỡng tha cho Em ở ngoài môi miệng thôi, còn trong lòng thì…không bao giờ. Vậy Em có quyền cười hề hề trước một sai lầm lớn lao như thế không?
EM,
Tôi đang nhìn Em. Nghiêm nghị nhưng rất trìu mến. Tôi mong rằng Em cũng nhìn đời như thế.

31/THÀNH CÔNG THÀNH NHÂN
EM.
Tôi và Em cùng rời mái trường Đồng Tâm vào mùa Hè năm 1971. Tôi đi trưyền giáo ở Năm Căn. Còn Em thì đi lính. Từ đó, thầy trò không còn gặp nhau nữa.
Sau mười mấy năm xa cách, tôi tình cờ gặp Em trên một chuyến xe đò cọc cạch. Tôi ngồi băng trên, Em ngồi băng dưới. Em khều vai tôi:
- Xin lỗi, chú có phải là cha Hậu không?
- Ê, thằng Nhân. Tay mày làm sao vậy?
- Con lái xe tăng đạp phải mìn.
- Ở đâu?
- Quảng Trị.
- Hồi nào?
- Mùa hè đỏ lửa.
- Còn lao động được không?
- Một mình con canh tác bốn héc-ta ruộng. Con phải nuôi mẹ, vợ và hai đứa con. Con chỉ hư cánh tay trái, còn các phần khác đều bình thường.
- Giỏi! Đáng khen!
Em nhớ lại thời sinh hoạt ở trường Đồng Tâm. Cắm Trại píc-níc, Em lúc nào cũng là người tháo vát. Dựng lều, đào hố, nấu cơm, sinh hoạt…bao giờ Em cũng hơn người. Kể chuyện quá khứ, Em quên hết ưu phiền. Em hồn nhiên như tuổi học trò. Dễ thương vô cùng!
Khi xe cập bến, Em giã từ tôi và nói với theo:
- Con tính mua máy cày.
- Chúc con thành công.
EM!
Em đang thành công. Em đã thành nhân. Tôi chẳng có gì để dặn dò Em. Tôi chỉ gửi Em những mẩu chuyện nho nhỏ để mến tặng một người học trò dễ thương, để khích lệ một người Em tàn tật và để tôn vinh một người có chí lớn.
1.
Helen Keller (1880-1968) mù và điức từ lúc lên mười chín tháng tuổi. Vì không nghe được, nên dù không câm, Keller cũng không nói được. Lên bảy tuổi, Keller gặp được cô Sullivan. Cô giáo vẫn dạy các em câm điếc, nhưng không mù, hoặc các em mù nhưng không câm điếc. Trường hợp em Keller vừa mù, vừa câm, vừa điếc là cho cô giáo lúng túng.
Một lần kia Sullivan dẫn bé Killer tới vòi nước, cho nước chảy trên tay bé, đồng thời đưa bàn tay của bé lên rờ miệng cô. Cô phát âm rất rõ từ Water (nước). Keller phát âm theo gần chuẩn. Sau đó cô dẫn bé lên bảng, cho bé một viên phấn. Cầm tay bé viết chữ Water. Bé vười ha hả, sung sướng vô cùng. Bé hiểu, bé nói và viết được từ Water. Cả cô và trò đếu phấn khởi và cứ thế mà phăng tới. Cuối cùng Keller dã nói được năm ngôn ngữ: Anh, Pháp, Đức, Latinh, Hy lạp.
Từ tháng ba năm 1887 cho tới năm 1936, cô Sullivan luôn luôn là thầy, là bạn, là thông dịch viên của Keller tại trường tiểu học, trung học và đại học. Khi giáo sư giảng bài, thì cô Sullivan thông dịch bằng cách viết lên bàn tay của Keller. Keller tiếp thu bài bằng cách đó. Bà đậu cử nhân văn chương năm 1904.
Helen Keller đi diễn thuyết nhiều nơi trên thế giới, được nhiều bằng danh dự và được tặng nhiều phần thưởng. Bà là người đã dâng cúng nhiều tiền nhất cho các Trung tâm mù, câm, điếc tại Hoa Kỳ.
Bà viết bảy cuốn sách. Bà tả cánh suối reo, mây bay…y như người không mù và không điếc. Năm 1903 bà viết cuốn hồi ký “Câu chuyện về đời tôi” (The Story op my Life). Năm 1940, bà viết cuốn cuối cùng với tựa đề “Chúng ta hãy có đức tin” (Let Us Have Faith).
2.
Năm 1963, tôi đọc tờ “Người hành hương” (Le Pèlerin). Tờ báo giới thiệu một người phụ nữ quái thai tên là Legrix. Lúc ấy, bà Legrix thọ 50 tuổi. Hồi mẹ sinh thì bà có hai cánh tay trên, một đùi và một mông. Bà là văn sĩ. Tác phẩm đầu tay cảu bà là tập hồi ký”Trời sinh ra tôi như thế đó” (Je suis née comme ca) để nói về tình thương của Thiên Chúa đầy lòng thương xót. Bà là hoạ sĩ, thân nhân cột bà vào ghế, đẩy ra hoa viên, cột cây cọ vào cánh tay của bà…Bà vẽ tranh và bán tranh để sống.
Ký giả tờ Pèlerin kết thúc cuộc phỏng vấn:
- Bà có thấy khổ khổ không?
- Không. Bởi tôi biết rằng Chúa yêu tôi.
Bà cười sung sướng. Ký giả chụp tấm hình ấy và in đầy trang bìa của một tờ báo.
3.
Báo Tuổi Trẻ Chủ Nhật, giới thiệu một anh sinh viên người Nhật tên là Ôtôtakê. Ôtôtakê chào đời không có một chút tay nào và chỉ có hai nửa đùi. Bệnh viện giấu tay đứa bé không cho người mẹ thấy, sợ bà bị “sốc”. Một tháng sau bà mới được gặp con. Bệnh viện chuẩn bị cấp cứu, vì tin rằng bà sẽ bị xỉu…Nhưng…bà không xỉu, bà mừng rỡ bồng đứa con như ôm gói quà Trời tặng. Trong tập hồi ký “tôi không bất hạnh”, Ôtôtakê khen mẹ là vĩ đại. Hiện nay Ôtôtakê ngồi suốt ngày trên ghế điện tử. Anh không biết buồn là gì. Anh hãnh diện tự coi mình là một công trình sáng tạo có nhiều ý nghĩa của Thượng Đế.
Cuốn hồi ký của anh đã được im thành bảy triệu ấn bản. Số lượng ấn bản nói lên tính vĩ đại của một con người vượt lên trên mọi nỗi tuyệt vọng của cuộc đời. Mới 24 tuổi đời, nhưng chỉ bấy nhiêu thôi, anh đã xứng đáng là một vĩ nhân rồi.
EM,
Tôi hình dung Em đang ngồi lái máy cày, lái một tay. Em mỉm cười về cánh đồng bát ngát. Bát ngát, vời vợi là tương lai của đời Em. Chào Em, người Em tuyệt vời!

32/ LÀM BÉ NGƯỜI TA
EM.
Kim Liên đến gặp tôi. Không chào. Hỏi ngay một câu
- Cha còn nhớ con Ảnh không?
- Ảnh, thợ may đó hả?
- Dạ. Bây giờ nó không như ngày xưa nữa đâu. Nó đi tìm bé người ta. Con hỏi nó: Mày có biết người ta có mấy vợ rồi không? Nó trả lời: Biết chứ sao không. Con hỏi: Mày biết, tại sao mày lúc đầu vô đó làm chi vậy? Nó nói một câu xanh rờn: Không làm bé người ta thì làm sao có cái nhà này, làm sao có xe hơi mà đi. Con hết biết nó rồi.
- Con nhỏ này hồi đó ngoan lắm.
- Vừa ngoan, vừa đẹp. Đẹp hơn con nữa.
- Bộ, con cũng đẹp lắm sao?
- Ý, quên.
Em.
Tại sao Em đổi đời đến thế? Em chịu làm vợ bé, vợ bé thứ năm. Không ân hận. Phải ôn lại quá khứ của em để lý giải.
1.
Tôi gặp Em ở Năm Căn. Một người con gái xinh đẹp, ngoan hiền, khiêm nhu, thông minh. Gặp Em lần đầu tôi đã nghĩ thầm trong bụng: Phúc cho thằng nào vớ được con nhỏ này làm vợ. Dì Ba đưa Em về Cần Thơ học khoá cắt may bình dân. Em đã trở thành một cô thợ may giỏi.
Cha Em là người có uy tín trong xã, mở cho Em một tiệm may ở kế bên nhà lồng chợ. Em vừa may, vừa dạy may. Học trò, khách đến đặt may, thanh niên đến chơi, nhà Em lúc nào cũng tấp nập. Con trai tăng bốc Em, nịnh bợ Em, chọc ghẹo Em…Em không giận, không mắc cỡ, Em chỉ mỉm cười bao dung như người chị già tay ấn không chấp nhất đàn em.
Em không muốn chọn Năm Căn làm quê hương. Mỗi Năm Căn nhiều hơn trấu. Bù mắt Năm Căn còn dữ dằn hơn muỗi. Người Năm Căn ô hợp, nguồn gốc từ tứ phương thiên hạ. Thanh niên Năm Căn uống rượu như hũ chìm…Em rùng mình, mắt đăm đăm nhìn về hướng Cà Mau. Say đắm.
2.
Em lấy chồng Cà Mau, thế là con hoàng yến không phải đậu cành mắm. Em mãn nguyện. Bên chồng trọng vọng Em, vì Em xinh đẹp và ngoan hiền. Em rất hạnh phúc vì đó là quyền của Em, quyền của người có nhan sắc.
Nhưng hồng nhan thì đa truân. Chồng Em bị bắt lính. Lính thời chiến lúc nào cũng đùa giỡn với tử thần. Em bồi hồi như ngồi chảo nóng. Sau 30-4 , Em chờ tin chồng. Chờ mãi. Chờ mãi. Bặt tin. Đành lập bàn thờ.
Chồng Em là ngụy quân. Cha Em là ngụy quyền. Con Em còn đỏ hỏn trong nôi. Không có chỗ dựa lưng. Không có nơi tựa đầu. Kinh tế khó khăn. Chiến tranh lại bùng nổ ở phía Bắc và Tây Nam. Bo bo và khoai mì lên ngôi. Cả nước phải khổ, huống hồ là Em.
Người đẹp phải nhai bo bo, Em tức tưởi đến ứa lệ. Tay nghề của Em ế ẩm, vì cơm chưa no, thì lo chi áo ấm. Em nhìn trước ngó sau, chẳng biết làm gì để nuôi con. Con bé thật dễ thương, nhưng mở mắt chào đời chẳng thấy cha đâu mà chỉ thấy bo bo và khoai mì. Em đặt tên cho nó là Lê Thị Mì, nhưng lại quen miệng gọi nó là con Bo Bo. Nó là dấu ấn của lịch sử.
3.
Cuối thập niêm tám mươi, phố xá bắt đầu mở cửa, kinh doanh tư nhân bắt đầu nở rộ, cơn bắt đầu ngon, áo bắt đầu đẹp. Em ra nghề…Mặc đẹp, ăn ngon, gái một con trông mòn con mắt. Thời vàng son của Em.
Có một nhà kinh doanh trẻ đến xây nhà lầu kế bên tiệm may khiêm tốn của Em. Căn lầu rộng rinh. Tầng trệt chỉ có một chiếc xe con nằm gọn lỏn ở một góc nhà. Nhà kinh doanh trẻ ghé thăm cô thợ may xinh, góp ý nhiệt tình.
- Tiệm may chật chội quá không tương xứng với tài nưang trẻ. Tôi cho cô mướn tầng trệt cảu tôi, để khuếch trương nghề nghiệp. Gía hữu nghị: 1 đồng tượng trưng.
- Em không có vốn.
- Tôi cho mượn vốn không giới hạn, không thời hạn. Không tính lời.
- Em không dám.
- Cô không dám thì tôi dám. Người tài là tương lai của Tổ Quốc. Tôi cho lính nó dọn nhà cô ngay ngày hôm nay…
Tầng trệt trống hoang bỗng trở thành tiệm may khang trang đến độ hoành tráng. Em nghiễm nhiên trở thành bà chủ của tiệm may. Ở tầng trệt, nhưng lại ăn ngủ ở tầng trên…
Bây giờ thì Em đã biết chồng Em rất “giàu lòng”, lòng đại dương. Đại dương không biên giới. Đại dương là không gian của mọi loài kình ngư. Em chỉ là một trong những con kình ngư ấy. Em vẫy vùng ở biển Cà Mau. Bạc Liêu, Sóc Trăng, Cần Thơ, Sài Gòn là hải phận của những con kình ngư khác. Mạnh ai nấy sống. Không ai bày đặt huyện ghen tuông.
Người đẹp ở Bạc Liêu là người Việt gốc Hoa có đôi má phúng phính, có hai lúm đồng tiền. Người đẹp ở Sóc Trăng là người Việt gốc Khơmer, có nước da mái mái, có cặp mắt đa tình, sâu thăm thẳm. Người đẹp ở Cần Thơ, xuất thân từ miệt cây trái, mái tóc óng ả, buông thả ngang lưng. Người đẹp ở Sài Gòn, môi đỏ chon chót, giọng Huế lâng lâng, làm thông dịch cho chồng…
Chồng Em là một nhà sưu tầm…vợ đẹp có một không hai!
Em.
Kim Liên nói nhỏ với tôi:
- Con Ảnh vẫn còn nhớ cha. Nó muốn mời cha đến thăm. Cha nó mất rồi. Nó muốn cha làm cố vấn cho nó.
- Không dám đâu!
Bố bảo tôi cũng chẳng dám đến thăm Em. Em hiểu? nhưng tôi tin rằng trong thâm tâm Em vẫn còn vang vọng tiếng nói của Chân Thiện Mỹ. Tôi gởi tới Em lời nhắn nhủ chân tình này:
1. Cái vốn liếng lớn nhất mà Em đang sở hữu chính là cái nhan sắc lộng lẫy của một thời cực thịnh. Nhưng hoa nào cũng sớm nở chiều tàn. Nhan sắc của Em sẽ tàn phai với nhịp độ chóng mặt. Câu ca dao sau đây có vẻ cường điệu, nhưng không xa hiện thực bao nhiêu. Tôi muốn Em nghe, không phải để răn đe, nhưng để Em ghi lấy ý nghĩa của cuộc đời:
Gái một con, trông mòn con mắt.
Gái hai con, vũ quặt đằng sau.
Gái ba con, đặt đâu ngồi đấy.
2. Đời Em sẽ qua đi như mây bay. Cái còn lại của Em trên đời này chỉ là con Bo Bo. Nhan sắc của Em không thêm gì cho hành trang vào đời của nó. Em hãy dành cho nó thật nhiều thời giờ để yêu thương, để chăm sóc, để đề phòng. Em phải lo cho nó gấp hai lần, để bù vào cái lỗ hổng do cái chết của cha nó tạo nên. Em hãy chiếu cố những ngươờ nghèo xung quanh Em. Làm phước, bố thí là cái đức Em để dành cho con. Bo Bo là tất cả của Em.

33/ LẤY CHỒNG ĐÀI LOAN
Em.
Mẹ Em hí hửng khoe với tôi:
- Con Thắm nó trúng tuyển rồi.
- Nó thi gì mà trúng tuyển?
- Cả chục đứa đi thi, mà ông Đài Loan chỉ chịu có một mình nó.
- À, nó lấy chồng Đài Loan chứ gì? Bộ bà ham lắm hả?
- Chứ sao?
Thái độ kiêu hãnh của mẹ Em bắt tôi phải suy nghĩ.
1. Ba má Em nghèo quá, nghèo đến mức không cưới nổi cô vợ cho thằng con cả. Mót vợ quá, hắn rinh đại về một cô gái nghèo y như hắn. CHịu thú phạt với xóm giềng cũng được, miễn là có vợ thì thôi. Căn nhà quá chật chội không đủ không gian cho đôi vợ chồng trẻ hú hí, chúng nó dắt nhau về tận Năm Căn, đi đào đất mướn sống qua ngày. Đã qua mấy cái Tết, không thấy chúng nó về thăm. Biệt tăm! Mẹ Em thở dài: “Con cái coi cha mẹ như người dưng nước lã”.
2. Chị Ba của Em đi lấy chồng. Có dám ăn trầu uống rượu và có đám cưới đàng hoàng. Bên nhà trai chịu một con heo trăm kí. Ca hát suốt một đêm. Mẹ Em sung sướng quên hết nhọc nhằn: “Con Ba có phước lấy chồng giàu, ăn sung mặc sướng. Tao bớt lo được một phần.”
Đùng một cái, chị Ba ôm đồ về, mặt mũi bầm tím, ột ệt với cái bầu sáu tháng.
- Vợ chồng bây đánh lộn phải không?
- Đánh hoài đánh huỷ à.
- Chồng nóng thì vợ phải nguội, cãi nó làm chi để nó đánh.
- Nó chửi con thì con nhịn. Nhưng nó xúc phạm tới cha tới mẹ, thì làm sao con chịu được.
- Nó dám đụng tới tao sao?
- Nó nói là mẹ lợi dụng dòng họ nhà nó. Nó chửi đ.m. nữa.
- Nó không cần mày, thì mày khỏi cần nó. Tao nuôi mày tuốt.
Trong cơn giận, mẹ Em kêu lên như thế, nhưng qua cơn giận rồi, mẹ Em lại than thở: “Thêm hai cái tầu há mồm nữa! Tụi nay đày tao đến chết vẫn chưa thôi”. Gia đình Em càng ngày càng lún sâu xuống cảnh túng quần. Mẹ Em quạu quọ bât thường. Đứa con gái xấu số không còn được yêu thương như trước. Thằng cháu ngoại ra chào đời không được nâng niu, vì nó giống cha như lột. Em đặt tên nó là Minh Hận. Em cưng cháu, nhưng lâu lâu lại mắng yêu một câu chua lè: “Đừng có thói phản trắc như thằng cha mày”.
3. Cha Em thất học và nghèo khổ, nhưng lưng dài vai rộng và lực lưỡng như con trâu cày. Suốt đời xách vá đi đào đất mướn, nuôi vợ nuôi con, cúc cung tận tụy, chẳng biết than thở là gì. Làm mệt thì nghỉ, ngồi vẫn thuốc, thả hồn theo làn khói… giận thì chửi thề một câu là xong. Vui thì cười hề hề ba cái là hết. Đi đâu người ta cũng thương. Ở đâu ngươờ ta cũng kiếm việc cho mà làm.
Phong trào nuôi tôm bốc lên như điều. Cha Em hì hục đào vuông. Đào vô cùng tận. Đào đẹp, đào mau, thấy mà ham.
- Ngjỉ một chút đi anh Hai ơi…ời!
- Bà chủ đừng bớt tiền lương tôi nghen.
- Hổng dám đâu. Anh làm giỏi gấp mấy người ta. Tôi còn nợ anh đó…biết bao giờ mới trả được.
Lần đâu tiên trong đời, người đi làm mướn được chủ cho uống bia. Sướng ơi là sướng!
Bà chủ vuông tôm có chồng, nhưng sống cách ly với chồng từ hơn một năm. Chồng bà mắc bệnh lao tới giai đoạn ba. Ốm o, ho sù sụ. Nghe mà ớn xương sống. Bà ngưỡng mộ đôi bàn tay cứng như thép của cha Em. Thấy cơ bắp của cha Em nổi lên cuồn cuộn, bà thèm đến nhểu nước miếng. Còn cha Em thì quá là…mèo mù vớ cá rán…Mẹ con Em chỉ còn biết kêu trời. Gia đình Em rơi xuống tận đáy vực thẳm.
4. Một người đàn bà sang trọng từ đâu đến chìa tay cứu vớt gia đình Em. Bà đưa Em đi Sài Gòn. Bà hứa: Nếu Em được ông Đài Loan chọn làm vợ, thì mẹ Em sẽ được hưởng một ngàn đôla. Còn Em thì quần áo, nữ trang…muốn nhiêu, có nhiêu. Bây giờ Em đã “Trúng tuyển” rồi. Thế là gia đình Em đổi đời. Mẹ Em coi Em như Phật Bà Quan Âm giáng thế.
Cầm một ngàn đôta trong tay, mẹ Em cảm động đến rơi lệ. Bà khóc nhệu nhạo: “Trời Phật độ gia đình tôi…Út ơi, con cứu sống mẹ, con cứu vớt gia đình này”
Nhìn thấy một ngàn đola trong tay, Em sung sướng và hãnh diện vô cùng. Anh Hai chỉ là đứa con bội bạc. Chị Ba chỉ là đò báo hại. Một mình Em làm hết bổn phận đền ơn đối với công sinh thành. Em là cột trụ gia đình, là cây cao bóng cả che mát cho mẹ, cho chị và cho thằng Minh Hận. Nếu có ai xấu mồm xấu miẹng bảo Em rằng: Coi chừng, chồng Đài Loan mà ghét bỏ, thì không có chỗ mà chốn, thì Em sẽ gào lên rằng: Khổ cỡ chế Ba tao là cùng; còn sướng thì trong xã này chưa con nào đi lấy chồng mà cho mẹ được một ngàn đôla, bằng ba cây vàng.
5. Linh mục Hùng Cường kể chuyện Đài Loan.
5.1 Vợ Việt Nam đem bình xịt ra đồng, chồng Đài Loan đạp xe nhẩn nha sau lưng. Vợ Việt Nam lội xuống ruộng xịt thuốc sâu. Chồng Đài Loan ngồi trên bờ ruộng coi, y như ông chủ giám sát tên đầy tớ!
5.2 Ông chồng Đài Loan gù lưng đến vai cô vợ Việt Nam. Ông cho vợ ra đứng chợ bán hàng vặt. Ông rình mò. Nếu vợ nói chuyện với đàn ông con trai, ông đánh tại chỗ. Gặp người đồng hương Việt Nam, cô mừng rỡ quá chừng. Cười cười, nói nói. Bỗng cô tái mặt, quay đi chỗ khác: “Anh đi đi, chồng tôi nó tới kìa…”
Em
Tôi có nhiều điều muốn nói với Em nhưng…đành phải im lặng vì Em đang chấp tay, cúi đầu, lắng nghe tiếng nói ngọt ngào của một ngàn đôla thần thánh…Tôi lặng lẽ trao cho Em một địa chỉ, để nếu Em không gặp may mắn, thì nơi đó dành cho Em một tia hy vọng cuối cùng.

34/ CHỒNG CHẾT
Em.
Tôi đậu nhà Em một tuần. Em có một đứa con trai ba tuổi. Em lại sắp có một đứa con nữa. Em rất vui vẻ, hồn nhiên. Em niềm nở với tôi:
- Tối hôm nay có văn công về chiếu phim. Anh Tám đi coi không? Em đưa anh đi.
- Tôi nghĩ là không nên đi.
- Anh sợ người ta ăn hiếp hả? Có Em mờ!
Tôi nghĩ thầm trong bụng: Em rất hạnh phúc với chồng, với con. Có lẽ chồng Em là một người có địa vị trong xã hội đang đi công tác ở trên huyện, hoặc trên tỉnh gì đó. Thấy Em vui, tôi cũng vui lây.
Thế rồi, có rất đông người đến họp ở nhà Em. Tôi hỏi có chuyện gì thế, thì Em khinh khỉnh, không thèm trả lời. Tôi tò mò theo dõi…Thì ra cha Em mời chánh quyền xã và bà con lối xóm để xử vụ án Cán bộ hủ hoá vợ liệt sỹ. Anh cán bộ trẻ tuyên bố một cách thành khẩn:
- Con nhìn nhận là con sai gắt. Bây giờ cấp trên phạt cái gì, thì con cũng chịu hết. Con chỉ xin một điều là đừng đưa con ra tập thể.
- Đồng chí có vợ thì không thể cưới con Kim Em được. Nhưng phải bồi thường để nó nuôi con.
- Con Kim Em là vợ liệt sĩ, nên phải bồi thường xứng đáng.
-Thì nhiêu? Mẹ anh cán bộ trẻ hỏi.
- Cả hai đứa đều sai hết. Bây giờ chỉ lo cho đứa con thôi. Trước hết là hai tạ than cho con Kim Em sanh. Sau đó là hai chục giạ lúa để nó nuôi con cho tới khi đi làm được.
Cãi qua cãi lại rồi kết thúc vẫn là hai tạ than và hai chục giạ lúa. Ai nấy ra về, cười nói vui vẻ. Còn Em thì lỉnh đi đau mất tiêu.
Tôi ra bờ kinh, thơ thẩn một mình, nghĩ mông lung về một cuộc đời và một nếp sống xa lạ.
1. Tôi đến nhà Em vào một buổi chiều thật đẹp. Còn hai tuần nữa mới Tết, nhưng lòng người đã rộn lên niềm vui. Lúa đầy bồ. Cá đầy đìa. Cha Em ân cần hỏi thăm người khách không mời mà tới:
- Chú ở tận đâu lận?
- Tôi ở gần lắm, ở ngay vàm Bào Trấu đây thôi.
- Chú làm nghề gì?
- Tôi làm linh mục. Bà con thường kêu là ông cha.
- À, vậy là làm lớn dự ạ. Tui bây phải kêu bằng chú đang hoàng nghen! Hỗn láo là hổng được a!
Cha Em dạy tụi Em như thế. Vậy mà Em cứ kêu tôi bằng anh ngọt sớt. Ban đầu tôi nghĩ rằng Em là người vui tính. Từ sau “Vụ xử”, tôi lại nghĩ khác. Chồng Em mới hy sinh chưa được hai năm, Em đã tằng tịu với người có vợ và có bầu được sáu tháng. Chỉ còn ba tháng nữa Em sẽ phải nằm than, thế mà Em lại rủ tôi đi coi chiếu bóng, không một chút mặc cảm nào hết. Tỉnh bơ!
Em lấy chồng, sanh con, đó là chuyện muôn đời của thế sự. Văn hoá đông, tây, kim cổ đều coi trọng hôn nhân. Luật và lệ đan móc lấy nhau chằng chịt để hôn nhân bền vững. Hôn nhân, gia phong, dòng tộc, tam cương, trực hệ, bàng hệ…trăm năm hạnh phúc, keo sơn, sắt cầm… Đều là những từ ngữ, những ý niệm, những luật lệ làm đẹp cho đời sống hôn nhân. Thế mà Em đã lấy chồng, đã sanh con, em lại có bầu với người có vợ…tỉnh queo như con gà mái ăn quẩn quanh bên cạnh con gà trống.
2. Ngoại tình là một trọng tội, là khởi đầu của biết bao nhiêu nỗi bất hạnh đổ xuống trên một gia đình. Em hãy nghĩ đến người đối tác của Em. Vợ anh ta sẽ phải khóc vật vã. Vợ chồng Em nặng lời nhau, chửi mắng nhau. Một bầy con ngơ ngác, oà khóc theo mẹ. Công việc gia đình bê trễ. Chẳng ai muốn làm việc. Trẻ em chẳng muốn đi học. Nội ngoại bu vào, kẻ bênh bên đây, người bênh bên kia. Tình nghĩa sui gia lạnh lẽo, rã rời…Và biết đâu đấy, một ngày nào đó, vợ chồng phải ly tán. Mấy đứa trẻ vô tội phải rơi vào cảnh khổ hơn mồ côi.
Nếu Em không thể ở vậy nuôi con, thì Em cứ bước thêm một bước nữa, một cách hợp pháp. Nhưng hãy bước một cách cẩn trọng, chuẩn bị kỹ càng để hai đứa con của Em phải được người cha kế yêu thương đùm bọc như con ruột, hoặc gần như thế. Em hãy lãnh lấy mọi thiệt thòi, để hai đứa con của Em được nuôi nấng và giáo dục chu đáo. Chính chúng nó sẽ rửa sạch lỗi lầm của Em.
Thành thật mà nói, nếu có người đàn ông nào chân thành yêu Em, muốn cưới Em, thì người đó cũng sẽ yêu hai đứa con của Em. Dù sao, Em vẫn phải yêu cầu người ấy: “Nếu anh yêu Em thì xin anh yêu cả hai giọt máu này của Em.Xin anh thương chúng nó như con của anh. Nếu không thì…Em ở vậy thôi”
3. Tôi không hài lòng chút nào về “vụ xử” của Em. Anh cán bộ trẻ sai lầm: đúng. Em cũng sai lầm:đúng. Nhưng đứa bé ở trong bụng Em không hề có một sai lầm nào hết. Nó đã là người, nó có quyền được yêu thương, được nuôi nấng và dạy dỗ cho đến khi trưởng thành. Vậy mà xã hội chỉ yêu cầu cha nó đóng góp vào công việc ca cả này hai tạ than và hai mươi giạ lúa. Hai tạ than và hai mươi giạ lứa là số vốn nhân đạo! Người đàn ông trong trường hợp này không còn là đấng nam nhi oai phong lẫm liệt nữa. Hắm chỉ là một thằng đực chạy rông, không hơn không kém.
4. Em sẽ nằm than. Tôi đem chuyện này kể cho một nữ bác sĩ. Bà cười. Có thể bà cười, vì bà thấy tôi ngơ ngác. Nhưng cũng có thể bà cười, vì Em còn lạc hậu.
Nồi than dưới gầm giường sẽ làm ấm thân thể của Em. Nhưng nó cũng ngốn hết một lượng oxy khá lớn trong căn buồng vừa chật hẹp vừa bít bùng của người đàn bà đẻ. Cả mẹ lẫn con đều bị nhốt trong một môi trường đã bị ô nhiễm bởi khí Cacbônic được thải ra từ 120kg than đước.
Em.
Đang lúc tôi viết cho Em, thì có một người dẫn một em gái đến nhờ tôi giúp đỡ.
- Hoàn cảnh của em này thế nào?
- Nó học hết lớp năm, cha ghẻ nó bắt nghỉ, vì không có tiền mua tập cho nó. Xin cha giúp.
- Một cuốn tập chỉ tốn mười ngàn rưỡi. Cha nó một ngày uống hết một lít rượu bốn ngàn đồng, hút hết một gói thuốc Samson hai ngàn đồng. Như vậy không phải vì nghèo, vì là cha ghẻ.
- Bởi vậy…
Em nghĩ sao?

35/ DÌ GHẺ

Em.
Em đeo bao lô lép kẹp, thất thểu đi vào nhà thờ. Em ngồi phệt trước cửa, nhìn bâng quơ. Con chó đến đánh hơi. Em tháo dép liệng thật mạnh. Con chó kêu ẳng một tiếng, rồi cúp đuôi bỏ chạy. Tôi lượm chiếc dép trả cho Em, rồi ngồi tâm tình với Em.
1.
Cha Em cưới vợ, sanh Em ra. Em vừa biết bò, thì cha mẹ thôi nhau. Cha Em lại cưới vợ. Mẹ Em lại lấy chồng. Em về ở với nội. Nội nuôi, nội thương, nhưng cháu vẫn èo uột và cặp mắt tủi hờn thích nhìn hai bàn chân hơn là nhìn người ta có cha có mẹ. Cha mải mê làm lại cuộc đời, quên bẵng đứa con. Mẹ vẫn thương con, nhưng chẳng dám thương nhiều. Tình yêu dấm dúi, tình yêu vụng trộm. Em lớn lên trong hoàn cảnh ấy. Bơ vơ, ngơ ngác…
Thế rồi cha Em trở về, dẫn theo một người đàn bà xấu xí. Đoàn tùy tùng gồm một thằng con trai liếng khỉ và một bé gái còn đang bú mẹ. Người đàn bà xấu xí kêu nội bằng mẹ ngọt sớt nhưng chẳng biết gọi Em bằng gì, chỉ nhìn một cái rồi đi dọn đồ. Em cúi mặt nhìn hai bàn chân…
- Khoanh tay thưa đi đàng hoàng. Dì cũng như mẹ, cha Em gằn giọng.
- Thưa dì mới tới. Em đến với người đàn bà xấu xí, cúi chào, mà lòng bâng khuâng. Hai giọt lệ lăn xuống.
Một tập thể chỉ có sau thành viên mà có tới hơn một chúc mối quan hệ khác nhau: Nội ruột, nội ghẻ; cha ruột, cha ghẻ; mẹ ruột, mẹ ghẻ; anh ruột, anh ghẻ; cháu ruột, cháu ghẻ; anh ghẻ, em ruột; em ghẻ; anh ruột, anh ghẻ. Một tập thể hổ lốn như thế mà thiếu một lãnh đạo anh minh thì phải tan rã. Và nó đã tan rã thật. Sau một trận đánh lộn và đập phá dữ dội, người đàn bà xấu xí ấy đã cuốn gói ra đi. Cha Em không hề tiếc nuối. Bây giờ cha Em thương Em nhiều hơn, nhưng lại cảm thấy cô đơn quá chừng!
2.
Cha Em làm thợ xây, mỗi tháng kiếm được trên dưới một triệu, đủ tiền nuôi ba miệng ăn. Em đi học, tiền trường do mẹ cung cấp. Em học hết lớp 9, thì cha Em biểu nghỉ học, để đi phụ hồ. Từ ngày Em nghỉ học, thâu thập tăng lên, gia đình Em khá giả hơn, cha Em nhậu nhiều hơn.
Thế rồi, bỗng cha Em dẫn về một người đàn bà tuổi 40, phừng phừng, hơn hớn.
- Đây là con dâu của mẹ.
- Ừa, bay lớn rồi, muốn làm gì thì làm, miễn êm cửa êm nhà thì thôi.
- Con lạy mẹ. Người đàn bà quì gối, kính cẩn.
- Con thưa dì đi, ba Em giục giã.
Em không chào, cười trừ, rồi lỉnh đi chơi. Thái độ khinh khỉnh của Em gây một ấn tượng xấu nơi người dì ghẻ mới tới. Dì ghẻ cư xử rất đẹp với chồng: Chăm sóc, hầu hạ, lễ độ, khéo léo còn hơn con gái. Dì ghẻ thương yêu cha Em và săn sóc còn hơn nàng hầu: Cơm rượu phủ phê, quạt nồng ấp lạnh…Nhưng dì ghẻ không muốn nhìn mặt Em vài coi Em như không có trong nhà. Đôi khi trên mâm cơm thiếu một cái chén và một đôi đũa.
Sáng ra, giường của nội và của cha thì được xếp dọn ngăn nắp và sạch sẽ, còn giường của Em thì dì làm bộ quên không thấy. Khi chánh quyền hỏi nhà có mấy khẩu, thì dì Em thường khai: “ba…ý quên: bốn”. Nội Em và cha Em được kính trọng và yêu thương: quyền lợi đầy ắp, nên không bén nhạy trước nỗi cô đơn của Em. Em càng trở nên cô đơn hơn. Đối với nội và cha thì căn nhà này là một tổ ấm chan hoà tình yêu. Nhưng đối với Em, thì mảnh đất thanh bình chỉ là bãi mìn tự động và ma quái.
3.
Nội và cha được dì rước về bên ngoại làm đám cúng cơm. Trước khi đi, dì và cha thù thù trong buồng.
- Em mang cái dây chuyền này, vì là quà cảu anh cho em. Còn mấy thứ kia em để lại hết.
- Thì đeo vô hết đi, kẻo người ta coi thường anh.
- Kệ người ta, miễn là hai đứa mình thương nhau là được rồi…Em sắm nữ trang đâu phải để chưng diện. Nữ trang chỉ là tiền bỏ ống để sau này lo cho mẹ…
- Em hiểu với mẹ anh, anh yên tâm vô cùng.
Ba người xuống vỏ lãi đón khách ở ngay sàn lảng của nhà.
- Trông chừng nhà đàng hoàng nghe cưng!
Lần đầu tiên Em thấy dì ghẻ kêu Em là cưng một cách niềm nở như thế.
Người tài công hạ chân vịt xuống nước, nước bắn tung toé. Chiếc vỏ lãi từ từ rời bến, rồi lao vút về hướng mặt trời mọc. Em thấy bàn tay mũm mĩm của dì đang ngoắt. Em linh cảm mình đang đi về miền đất hứa…
4.
Hôm sau, chiếc võ lãi ghé sàn lảng, Em chạy ra chào nội, chào cha, chào dì. Nội cười vui vẻ. Dì cười vui vẻ, dúi vào tay Em một bọc trái vải. Em lăng xăng xách đồ. Dì vội vàng vô buồng thay quần áo. Cả nhà rộn lên niềm vui. Bỗng dì khóc oà lên trong buồng.
- Chết tôi rồi!... Trời ơi là trời!
- Cái gì vậy? Cha và nội cùng la hỏi.
- Nữ trang của tôi không còn lấy một cọng. Hu hu…
- Thế thì ai lấy? Tìm lại coi! Cha Em giằng giọng.
- Vàng bạc để hết trong cái bọc này. Hôm qua anh thấy rõ, còn tìm kiếm gì nữa.
- Vậy thì thằng nào?
- Thì thằng con trai của anh chứ ai vào đây. Anh xét rương của nó coi.
Chiếc rương của Em bị lôi ra giữa nhà. Dì lôi ra quần áo, sách vở một đống. Cuối cùng thì …
- Đây nè: Một sấp ảnh trần truồng, lại một hộp bao cao su nữa. Ông thấy con của ông chưa? Cái cà rá của tôi đây rồi! Còn vòng vàng của tao thì mày cho con đ. nào rồi?
- Dì mày hỏi, tại sao mày câm miệng?
- Con có biết gì đâu!
Cha Em túm lấy áo Em, xáng một cái bạt tai nảy lửa, xô Em ngã ngửa, rồi bồi thêm một cái đạp…
Em.
Tôi chẳng dám phê phán gì. Nhưng tôi ước mong rằng phải chi:
1. Em đừng khinh khỉnh đối với dì, ngày di mới tới;
2. Nội Em đừng quá thoả mãn về số phận được ưu đãi, mà quên đi mánh mung của người con dâu quá khôn khéo.
3. Cha Em đừng quá hưởng thụ, đến độ quên cả số phận của đứa con đã quá bơ vơ
4. Dì Em đừng quỷ quyệt quá như thế, vì mánh mung nào cũng có đường cùng của nó.
Tạm thời tôi xin Em kiếm một chân phụ hồ, rồi từ đó mà đi lên. Con đường Em đi bị kéo dây chì, nhưng dây chì sẽ mục nát trước khi Em trưởng thành.

36/ ĐÀN BÀ LÀ GÁI CÔNG
Em.
Mồng ba tết, Em về họp nhóm, nhóm tu sĩ ế. Em giành micrô, háo hức chia sẻ kinh nghiệm của hai năm làm chồng. Em được bạn khen là người chồng tương đối nghiêm túc.Vợ Em mỉm cười chuẩn nhận. Nhưng trong chỗ riêng tư, Em lại thở dài với tôi: “Đàn bà là cái gông, đàn ông là cái cẳng”. Hỏi tại sao, thì Em trả lời: “Lấy vợ, tự bản chất là mất tự do, là đưa cẳng vào gông. Cẳng nhỏ chừng nào bớt đau chừng ấy…”
Em.
Em bi quan đến thế sao? Tôi biết rằng người ta đã nói rất nhiều về đàn bà, thường là nói xấu. Có một triết gia Ả Rập gọi đàn bà là cái bẫy ông Trời giương lên để trừng trị những thằng đàn ông…kêu ngạo. Thậm chí có người còn gọi đàn bà là sinh vật trung gian giữa đàn ông và con thú. Kệ, đó là quyền tự do ngôn luận. Nhưng tôi vẫn muốn lý giải lập trường của Em về đàn bà.
1. Em sinh ra trong một gia đình chỉ có con trai. Mẹ Em là một người phụ nữa rất giàu nghị lực và rất nghiêm khắc trong lãnh vực đạo đức. Cha Em thì hề hà, thế nào cũng được. Do đó Em không hiểu biết nhiều lắm về tâm lý phụ nữ. Phụ nữ chỉ là mẹ Em, một cái gông kỷ luật mà cả nhà phải tùng phục. Ngoan ngoãn tùng phục, thì cả nhà êm ả, hạnh phúc. Cưỡng lại ý của mẹ Em, thì bà sẽ nghiến cho đến khi phải đầu hàng.
Cũng chính vì thế mà Em có ý định đi tu. Hết lớp mười hai. Em đăng ký dự tu để chở Chủng Viện chiêu sinh, nhưng Em không gặp may mắn. Cả hai lần chiêu sinh Em đều bị Chánh Quyền Tỉnh khước từ. Thế là đi boong bốn năm. Mẹ Em giận lẫy, bắt Em lấy vợ. Em không dám cãi mẹ. Nhưng may mắn quá. Em lấy được một cô vợ xinh và rất dễ thương. Nhưng dễ thương rồi lại không dễ thương, vì Em chẳng hiểu nàng là gì và muốn gì. Em rất muốn hiểu và làm vui lòng vợ, nhưng khó quá và khổ quá! Dù khó dù khổ Em vẫn là một người chồng gương mẫu. Chế độ giáo dục của mẹ đã tạo Em nên một người đàn ông như thế. Là người chồng gương mẫu, nhưng Em vẫn thở dài não ruột!
2. Em không hiểu vợ Em là gì và muốn gì. Chính vì thế mà Em phải khổ. Nếu Thượng Đế sáng tạo người nam rõ ràng và minh bạch như một công thức toán học, thì Ngài cũng sáng tạo nên người nữ, một thụ tạo ỡm ờ và úp mở để người nam phải lần mò đi tìm. Em hãy nghe Ngọc Lễ ca: “Con gái nói có là không. Con gái nói không là có”. Người phụ nữ không thích diễn tả tâm tư bằng ngôn ngữ toán học, nhưng bằng ánh mắt và giọng nói. Ngôn ngữ thì lấp lửng, nhưng giọng nói và ánh mắt thì rất rõ. “Hãy nhìn vào đôi mắt Em đây. Hãy nhìn vào tận trái tim này”. Ngôn ngữ chỉ là hư không. Ánh mắt và giọng nói mới thật là linh hồn. Vậy đó!
Em hãy nghiệm lại coi. Trên cơ thể của vợ Em không có đường thẳng mà chỉ có đường cong. Thể khối không vuông vức mà chỉ tròn trịa. Ánh mắt của nàng không chiếu thẳng mà chỉ liếc xéo, vì đường xiên xéo sẽ gửi đi được nhiều tín hiệu. Nàng không ưa nói thẳng nhưng lại thích nói bóng gió xa xôi, nói xiên nói xéo. Xa xôi mới thấm. Xiên xéo mới đau. Đó là phụ nữ. Đó là vợ Em. Đó là món quà Chúa gói và tặng Em. Hãy lần mở và biết ơn.
3. Em bảo: “Lấy vợ, tự bản chất là mất tự do”. Sự thật thì chẳng ai trong chúng ta có tự do tuyệt đối. Tự do nào cũng bị khống chế bởi không gian và thời gian. Nói đúng ra thì chẳng ai trong chúng ta nên có tự do tuyệt đối. Tự do tuyệt đối của người này sẽ huỷ tự do tương đối của người kia. Em lấy vợ, tự do của Em bị cắt tỉa chứ không bị tiêu diệt. Nói cho ngay, tôi cầu mong vợ Em siết tự do của Em lại, vì:
3.1. Ông cha chúng ta phải tự thú: “Trai thì năm thê bẩy thiếp”. Nếu không cầm chân Em, thì gia đình phải nát tan. Tôi biết có một người đàn ông có nhiều tự do. Ông có ba bà vợ. Ghen tuông, hờn dỗi thường xuyên nổ ra trong gia đình. Ông cứ tỉnh bơ tuyên bố xanh rờn: “Tình tôi như đại dương. Đại dương thì phải có nhiều cá. Bà nào cũng thương, thương nhiều như nhau, ai chịu thì ở, ai không chịu thì cứ đi. Nhưng cá đi đâu thì cũng trong đại dương thôi. Ngụy biện!
3.2- Đàn ông hay chơi ngông, thích bốc đồng, thích chơi xả láng, hối thì bất cập. Nhờ vợ kiềm chế, biết bao nhiều người đàn ông thoát nạn lao lý.
3.3- Đàn ông thích chơi hoang, ăn xài phung phí. Đàn bà thì ngược lại. Em hãy quan sát một đám thiếu nhi liên hoan mừng rước lễ lần đầu hoặc thêm sức. Mỗi em cầm trong tay một cái bánh bông lan. Con trai nhét hết vào miệng, ăn nhồm nhoàm. Con gái thì nhéo từng tí, nhấm nháp từng chút. Sợ hết. Tánh hoang phí của chồng cộng với tánh hà tiện của vợ, chia đôi, thế là vừa. Bớt tự do chỉ là bớt hoang phí. Đừng tiếc.
3.4- Trong giáo dục, đàn ông thích độc tài và áp đặt, sẵn sàng dùng kỷ luật để đạt mục tiêu. Đàn bà dùng nhẫn nại không nỡ gây đau khổ cho con cái. (mẹ Em là trường hợp ngoại lệ). Thế là có tranh chấp. Chồng phải lùi một bước. Như vậy là vừa. Đừng than.
EM.
Rất nhiều người đàn ông đến than thở với tôi: “không thể hiểu được đàn bà”. Rất nhiều người đàn bà đến rên rỉ với tôi: “đàn ông độc tài chịu không nổi”. Tất cả đều đúng. Tất cả đều sai. Tất cả chỉ vì đàn ông không phải là đàn bà. Tất cả chỉ vì đàn bà, đàn ông hay chuyện vợ chồng không do loài người tự biên tự diễn, nhưng là kế hoạch sáng tạo của Thượng Đế. Mà đàn ông và đàn bà chỉ là người thực hiện.
Em hãy nhận định như thế. Em hãy sống bên vợ, nhìn ngắm và tìm hiểu vợ như một nhà thiên văn nhìn ngắm các vì sao. Em hãy tìm tòi và lục lọi đời sống của vợ giống như người thợ sửa đồng hồ tìm những linh kiện cần thiết mà mình đang thiếu.
Thượng Đế không sáng tạo nên phụ nữ để làm khổ Em, nhưng để làm hoàn hảo một công trình dang dở ấy. Một khi Em nhìn thấy một điều khó hiểu trong người đàn bà vợ Em; thì Em hãy ngước mắt lên trời và hỏi: “Chúa muốn gì đây?”. Câu trả lời sẽ từ Thượng Đế mà ra.

37/ NHẬU TỐI NGÀY
EM.
Sáng nay bé Loan, con cưng của Em đi qua trước cửa nhà tôi, vẫn còn mặc đồ Tết. Đẹp và thơm. Thấy bé dễ thương quá, tôi gọi vô và cho ăn bánh. Tôi phỏng vấn chơi cho vui.
- Tết vui không con?
- Nhậu tối ngày mà vui cái gì?
- Cha con nhậu hay người ta nhậu?
- Cha con nhậu xỉn. Nội con la. Nội con đòi tự vận. Tối ngủ, mẹ con rầy cha con riết, rồi lại giỡn với nhau…
Tôi hỏi đùa, nhưng con của Em không biết đừa. Nó trả lời một cách nghiêm chỉnh. Mới năm tuổi đời mà đã biết nhận xét như người lớn. Tôi đành thôi giỡn, để suy nghĩ nghiêm chỉnh như người lớn.
Em. Đừng coi đó là chuyện con nít. Đây là chuyện người lớn, chuyện lớn lao, chuyện của Em.
1. Bé Loan năm tuổi, tuổi hồn nhiên, tuổi thiên thần. Nhưng khuôn mặt của Loan giống như được đúc bằng sáp. Đẹp nhưng vô cảm. Khi cười thì chỉ có cái miệng cười, còn non mắt thì như không biết gì. Buồn là dấu ấn tuổi thơ của Bé.
Phải chăng khi mang thai Bé, vợ của Em không được hạnh phúc? Hạnh phúc và chất dinh dưỡng đều chuyển vào thai khi qua cuống rún. Vì thế mọi người đàn bà mang thai đều được khuyên nên cố gắng bồi dưỡng tốt và luôn vui vẻ. Mẹ của Bé Loan đã không làm được điều đó. Người mẹ chỉ thật sự được hạnh phúc khi biết mình được chồng yêu thương và chăm sóc. Một người chồng nhậu nhẹt và say sỉn thì không còn thời gian để chăm sóc vợ. Ngược lại thì khác. Tôi chưa quên một câu chuyện gây ấn tượng ở Năm Căn. Ông láng giềng của tôi là một tay bợm nhậu. Đêm hôm ấy tôi mất ngủ. Ba tay đàn ông tụm lại uống bia với nhau. Uống suốt đêm. Đêm khuya thanh vắng chỉ còn nghe tiếng cười ha hả, tiếng chửi thề và tiếng xả nước tồ tồ. Hai giờ khuya có tiếng kêu lè nhè:
- Bà! Má sắp nhỏ ơi! Má thằng Tí ơi!
- Còn muốn phá người ta cái gì nữa đây?
- Luộc cho tôi thêm mấy con cua nữa.
Dân nhậu, thương vợ và chăm sóc vợ như thế đó sao? Tôi nghi ngờ Em cũng thờ ơ với vợ như thế. Vợ Em là nạn nhân của rượu. Vợ Em lại chuyền cái nạn ấy sang cho Bé Loan qua cuống rún. Ôi cái nợ đồng lần!
2. Bé Loan là con gái. Mười năm nữa. Bé sẽ bước vào tuổi khủng hoảng để trưởng thành. Lúc ấy Loan chỉ thương mẹ chứ không kính trọng mẹ, vì mẹ cũng chỉ gống như nó: nói dai, hay chấp nhất chuyện vụn vặt và hay chăm sóc một cách thừa thãi. Nó chỉ mơ ước có một người cha có một giọng nói vang vang, có cặp mắt đầy quyền uy, lưng dài, vai rộng, quảng đại, bao dung, đi đâu cũng được thiên hạ kính nể. Người cha mới thực sự là chỗ vững chắc của con gái khi đã lớn khôn. Cha là thần tượng.
Nhưng thần tượng của Bé Loan đã sụp đổ rồi, sụp đổ ngay từ bây giờ. Nó khinh Em ra mặt: “nhậu tối ngày mà vui cái gì”. Phải nghe giọng nói của nó, phải nhìn thấy cái mặt khinh khỉnh cảu nó, mới thất hết được ý nghĩa của câu nói.
Thế là Bé Loan sẽ lớn lên, không nơi nương tựa. Bé sẽ bất mãn, sẽ hận đời. Tới trường, Bé sẽ không hứng khởi để học. Bé chỉ cầu cho mau lớn để đi lấy chồng. Lấy chồng không phải vì yêu, nhưng để thoát khỏi cái gia đình mà Bé không có chỗ nương tựa. Lấy chồng vội vã như trốn chạy có nghĩa là không sắm đủ hành trang vào đời. Bé sẽ khổ suốt đời. Để cứu vớt tình thế, Em phải lấy lại uy tín đối với Bé Loan. Em phải thôi say sỉn.
3 - Bé Loan là quan toà phê phán cả cha lẫn mẹ. Cha thì say sỉn. Mẹ thì rầy cha, nhưng rầy không nghiêm chỉnh: “rầy riết rồi lại giỡn với nhau”. Tất cả chỉ là trò đùa.
Nếu không có Bé Loan chứng kiến, thì tôi mừng cho vợ chồng Em, vì đùa giỡn được với nhau là một kết thúc tốt đẹp. Đùa giỡn được với nhau là đã tha thứ cho nhau, là trời đã quang đãng, sau một trận mưa phũ phàng. Nhưng khổ quá, bé Loan không có cái nhìn ấy. Với Bé, đùa giỡn chỉ là không nghiêm chỉnh. Thế là phản tác dụng rồi!
4 - Vợ chồng Em giỡn với nhau có nghĩa là “ấy” với nhau. Chuyện ấy là công trình sáng tạo của Chúa, là tốt đẹp. Nhờ Bí Tích Hôn Phối, chuyện ấy đã trở thành tuyệt vời. Jacques Maritain, một triết gia kinh nghiệm nổi tiếng, một người giáo dân được mời làm giữ thính viên của Công Đồng VaticanôII, đã biết cảm tạ và tôn vinh Chúa, ngay lúc ông “ấy” với bạn đường của mình. “ấy” cũng là một phần thưởng Chúa dành cho những người làm cha mẹ, một sứ mạng vừa cao cả vừa nặng nề khôn lường. Nhưng chuyện “ấy” chỉ tốt đẹp, thánh thiện và tuyệt vời trong chỗ riêng tư mà thôi. Chỗ ấy của Em không còn là chỗ riêng tư nữa, vì có một khán giả: Bé Loan. Chuyện ấy đang tuyệt vời bỗng rơi bụp xuống chuồng heo!
Người ta đang tranh cãi về vấn đề giáo dục giới tính: phải nói rõ tới chỗ nào và nói cách nào để các em hiểu được và biết kính trọng truyền sinh. Nhưng giáo dục giới tính không có nghĩa là cho trẻ em coi phim Sex, vì trước thì làm khán giả sau thì làm diễn viên.
EM.
Em chỉ còn một con đường duy nhất để đi, đó là sống xứng đang một đấng nam nhi, để mẹ Em có nụ cười nuôi dưỡng tuổi già, để vợ Em có một cái dù đang che mát và để Bé Loan có một chỗ nương tựa, nhờ đó nó lớn lên và sống hạnh phúc. Hãy cứu lấy Bé Loan! Em còn dư thời giờ để làm việc đó, vì Em mới có hai bươi bảy tuổi đời. Đời của Em còn dài lắm. Thần tượng cũ bể tan tành rồi. Không sao! Em hãy dựng nên một thần tượng mới.
Tôi báo tin vui cho em: Bé Loan có con mắt quan sát rất tinh tường. Bé Loan có nhiều tư tưởng rất sâu. Bé Loan sẽ trở thành một nhà văn. Hơn thế nữa, Bé Loan có giọng ca rất hay. Mới năm tuổi mà Bé đã học được các dấu nhạc một cách rất chính xác. Nó sẽ là niềm hãnh diện của Em. Chúc Em thành công để Bé Loan đại thành công.

38/ NHẮM MẮT ĐƯA CHÂN
Em
Tôi tình cờ gặp Em ở nhà thờ Cầu Xéo. Phải mất năm giây tôi mới nhận ra bà. Gìa đi nhiều. Bà mừng vì con cái đã có gia thất hết. Nhưng khi kể chuyện về Em thì bà cụt hứng. Ư (a lệ). Buồn. Bà năn nỉ tôi đến thăm Em một lần.
- Nó rối cha ạ. Chồng nó không chịu theo đạo.
- Thì hắn có quyền theo đạo. Xin Đức Cha chuẩn hôn nhân khác cho tụi nó.
- Cha hướng dẫn tụi nó giùm con.
Tôi ngoắc xe lôi, đến ngay nhà Em. May quá, chồng Em chưa đi làm. Tôi vận dụng ba tấc lưỡi để vào đề. Nhưng không có lối vào. Tôi đành tìm lối ra. Tôi bắt tay giã từ chồng Em. Chồng Em thì vô tâm. Còn tôi thì vô duyên!... về nhà vắt tay lên trán, ngẫm nghĩ sự đời. Thấm quá!
1. Hồi ấy Em là bông hoa rực rỡ nhất của sân trường. Vừa có sắc lại vừa có hương. Đẹp và có tâm hồn. Vừa học giỏi vừa ngoan hiền. Khi trường tổ chức văn nghệ, thì Em phải là diễn viên số một. Đưa chương trình văn nghệ lên đài truyền hình, thì Cameraman xoắn lấy Em, quay cận cảnh đến quên thở. Ai cũng nghĩ rằng tương lai của Em sẽ rực sáng.
Đậu tú tài hai, Em gấp sách, đi kiếm việc làm. Thôi làm học trò, Em có quyền chưng diện thoải mái. Càng ngày càng. Mà…vẫn ngoan như thở nào. Cả họ đạo ngong ngóng chờ Em lấy chồng giàu . Chờ hoài không thấy. Có lẽ trong họ đạo chẳng có chàng thanh niên nào tương xứng với Em. Em đành chơ. Chờ từ mùa xuân này đến mùa xuân khác.
Mùa xuân bẩy mươi năm tới. Lịch sử đất nước sang trang. Cha Em đi cải tạo. Em vội đi lấy chồng.
2. Em lấy chồng du kích. Hai đứa đưa nhau về miệt vườn. Ruộng vườn mênh mông. Em không biết chèo xuồng, không biết cấy, không biết gặt. Gái làng chê Em là tiểu tư sản. Cô đơn và tức tưởi quá, Em năn nỉ chồng ra thành. Ra thành, chồng Em lại xớ rớ. Chữ nghĩa thì ít. Địa vị thì chỉ là anh bộ đội. Khả năng thì chỉ là no cơm ấm áo. Cơm không ngon, áo không đẹp.
Cha Em đi cải tạo ở Vĩnh Phú. Đi thăm nuôi một lần bằng nhịn ăn hai tháng. Em năn nỉ chồng:
- Anh là đơn bảo lãnh cho ba về.
- Anh chỉ là du kích địa phương bảo lãnh sĩ quan cải tạo sao được.
Em trở thành bất mãn kinh niên từ đó. Em hận đời. Em giận mình. Thúy Kiều bán thân thì cứu được cha. Em tặng hết cái nhan sắc để cứu cha, thì…
3. Hai đứa con ra chào đời. Hằng ngày nghe mẹ ta thán. Hằng đêm mẹ đay nghiến. Trong chén cơm có vị mặn của nước mắt.
Chồng Em nghiến răng chịu đựng. Ham lấy vợ đẹp, vợ tiểu tư sản, bị phê là mất quan điểm. Vì vợ mà con đường tiến thân bị kéo dây chì.
Còn Em thì bị phá sản hoàn toàn. Nhan sắc của Em tàn tạ mau chóng như cái bong bóng cao su bị bể. Miếng cao su rách nằm đó nhỏ bằng lóng tay, đen đúa bẩn thỉu.
Em.
Em giật mình. Em muốn chết cho rồi. Cũng vừa!
Em hận đời. Em muốn phá tanh bành. Tùy Em@!
Em khinh để chồng ngu dốt và bất lực. Cũng đúng thôi!
Nhưng còn hai đứa con của Em? Chưa biết ngu dại, chưa biết hận đời, chỉ biết yêu thương và hy vọng. Thế mà con đường hy vọng và yêu thương ấy dường như đang bị Em rào lại.
Em
Hãy đứng lên, hãy làm lại tất cả. Chỉ một mình Em có đủ khả năng để cứu hai đứa con, hai thiên thần, hai cục vàng lấp lánh của Em. Em đủ khả năng, Em dư khả năng, tôi khẳng định như thế.
1. Em hãy vui tưới cho bông hoa rực rỡ trên sân trường ngày xưa. Dễ lắm! Em cứ vui, cứ lạc quan, cứ mỉm cười trong gương, thế là nhan sắc của Em trở lại, hừng hực như lửa trại, phừng phừng như rừng cháy. Tuổi ba mươi của Em là cao điểm của thành công. Cộng thêm duyên dáng và dịu dàng, Em sẽ trở thành toàn năng. Trên trần gian này, từ vua chúa cho đến bần dân, từ cụ già cho đến bé thơ, chẳng ai nõ làm phiền lòng một người đàn bà như thế.
Có mẹ đẹp và hiền, hai đứa con của Em sẽ hãnh diện vào đời. Các bé sẽ ham học, tự tin và mau tiến bộ. Người đàn ông có vợ vừa thơm vừa ngon như Em, thì lúc nào cũng ngước mắt lên nhìn đời, thách thức với đời và… đời phải chào thua.
2. Em yêu chồng, chồng sẽ yêu Em. Yêu nhau yêu cả đường đi. Chồng Em đừng năn nỉ, ỉ ôi. Em cũng đừng thèm hờn dỗi. Nhưng em hãy trình bày Đức Giêsu qua lời nói và cuộc sống. Đức Giêsu dễ thương và có sức thuyết phục hơn Em một ngàn lần, ngàn ngàn lần. EM hãy để chồng Em được tự do không theo đạo, để rồi sau đó chàng tự nguyện theo Chúa.
Chắc chắn Em còn nhờ chuyện ông Philip mời ông Nathanaen theo đạo:
- Đấng mà sách luật Môsê và các Ngôn sứ nói tới, chúng tôi đã gặp rồi, đó là ông Giuse, người làng Nazaret.
- Ôi Nazaret! Mọi cái hay cái tốt đều không thể đến từ Nazaret.
- Thì anh cứ đến mà xem!
Nathanaen đã đến gặp Đức Giêsu. Đức Giêsu đã chinh phục ông mạnh như một tiếng sét. Ông chỉ còn biết cúi đầu: “Thầy là con Thiên Chúa”
Em hãy làm như thế. Đừng mời tôi đến nhà Em nữa, để tôi khỏi phải ngồi ở đó, vô duyên một đống. Em hãy làm lại tất cả, một mình Em thôi, với niềm tin và phú thác cho Chúa. Chào Em. Chờ Em tuyệt vời!

39/ HÔN NHÂN LÀ CỤC THỊT
Em.
Em đến thăm tôi. Ở lại một đêm, nói chuyện đến khuya. Chưa đã. Em ở lại thêm một buổi. Chuyện chánh trị, chuyện kinh tế, chuyện vợ con…Nói cho đã rồi Em thở dài: “Biết thế thì…” Em giã từ tôi. Nhưng cặp mắt vẫn còn lưu luyến. Tại sao? Tôi dành một đêm nữa để suy nghĩ về Em.
1. Mười hai tuổi, Em đi đòi đi tu. Cặp mắt phúng phính, nước da trắng trẻo. Bố Em bảo: Tu đắc đạo. Cả nhà hớn hở tiễn chân Em vào Chủng Viện. Bảy năm đèn sách, Em cần cù như con kiến, hiền lành như củ khoai, trầm ngâm như con ốc. Bạn bè gọi Em là con bò câm. Cha Giám Đốc khen Em là có đời sống nội tâm sâu sắc.
Em đậu tú tài hạng ưu. Em bước chân vào Đại Chủng Viện một cách dõng dạc. Nhìn ngắm Em đĩnh đạc trong bộ áo dòng đen may thật khéo, mẹ Em ứa lệ. Sung sướng vô cùng!...
Đùng một cái, Em quyết liệt cởi áo dòng và háo hức đòi lấy vợ. Mẹ Em khóc hết nước mắt. Bố Em lầm lì không thèm nói. Cha Giám Đốc tiếc ngẩn ngơ. Hỏi Em: Tại sao, thì Em bảo: Chúa muốn thế. Thế thì chỉ có Chúa biết. Tâm hồn Em kín như bưng.
2. Bí mật mãi, rồi thì bật mí… Vào mùa hè năm ấy, Em đi thực tế. Tình cờ Em thấy một thiếu nữ ngồi rửa chén trên cầu ao. Da thịt mũm mĩm, nõn nà. Em bị xao xuyến đến tột cùng, giống như Đavít thấy nàng Betxabe đang khoả nước trên mặt hồ. Sau này chính Em đã tự thú với bạn bè: “Tao thấy nàng ngồi mặc quần lĩnh óng ả, đường đùi nổi lên ngồn ngộn, chịu không nổi…” Em bảo đó là tiếng sét ái tình. Nhưng tôi bảo đó là sự bùng vỡ của dục tính. Từ đó Em cảm thấy yếu đuối lạ thường. Chỉ cần cái coọc-sê treo toòng teng trên dây phơi cũng đủ làm Em ngẩn ngơ…
Em hồi tục. Tôi mừng cho Em. Khuôn mặt Em hình trái lê, nhẹ phần trên, nặng phần dưới. Nhẹ lý trí, nặng tình cảm. Dễ bị hoàn cảnh chi phối. Cặp mắt hiền hiền được bố khen là tu đắc đạo, nhưng thực ra đó chỉ là hai trái bom đa tình thuộc loại nổ chậm. Em trầm ngâm như thầy tu nguyện gẫm, nhưng đó là dấu hiệu của người ít xã hội tính. Sống cô đơn. Nghĩ cô đơn. Làm cô đơn. Mẫu người như Em không phù hợp với chức năng linh mục. Em hồi tục là Em làm đúng.
3. Em cưới người con gái mũm mĩm và nõn nà ấy. Quấn quýt bên nhau. Vừa thương vừa thích. Thích nhiều hơn thương. Vừa hạnh phúc vừa sung sướng. Sung sướng nhiều hơn hạnh phúc. Tất cả đều bốc lửa. Nhưng bạo phát thì bạo tàn. Đói quá thì ăn ngấu nghiến. Ăn no quá thì ôm bụng ngồi thở.
Ngày tháng phôi pha. Tình yêu không còn thắm thiết. Ham thích không còn mặn mà. Vật lộn để mưu sinh chiếm hết cuộc đời. Trách nhiệm chồng chất, chất ngất. Em tiếc nuối đời tu. Em vừa lý luận vừa ca cẩm với tôi:
3.1 “Tu là cõi hạnh phúc, tình là dây oan, biết thế thì…Con cứ tu như cha, sướng biết dường nào!”
3.2 “Đời chỉ là cầu danh-lợi-thú. Cái cầu thì cong cong. Kẻ mong bước tới, người hòng bước ra.” Đời là phù vân.
3.3 “Chưa lấy vợ thì hào hức. Lấy vợ rồi thì thấy chẳng có gì. Tất cả chỉ là cục thịt”.
3.4 “Con đã lỡ đâm lao, thì phải theo lao thôi…Cha ráng tu cho trọn kiếp. Đời là buồn nôn. Đời là phi lý. Sartre và Hemingway bảo thế…”
EM.
Em luyến tiếc đời tu phòng của tôi, nhưng phải giã từ, vì Em đã lỡ đâm lao. Em đi rồi, tôi lại thương về Em.
1.
Cám ơn Em lời khuyên tôi tu cho trọn kiếp. Nghe lời Em tôi sẽ ráng tu, tu mãi, tu cho đến chết, dù tôi biết rằng tu đến chết vẫn chưa trọn kiếp. Nhưng tôi tu không phải vì tôi sợ tình là dây oan. Tu là tập tánh tốt. Tu là rèn luyện ý chí. Tu là vào đời để làm cho đời thêm đẹp. Cụ thể là tu để giúp Em thấy đời không phải là buồn nôn, không phải là phi lý, không phải là phù vân và hôn nhân không phải là cục thịt.
2.
Em háo hức lấy vợ rồi chê việc vợ chồng chỉ là cục thịt. Nhận định của Em làm tôi buồn tê tái. Thiên Chúa sáng tạo việc vợ chồng. Trong việc vợ chồng có tình yêu và tình dục. Yêu thì quên mình để đem hạnh phúc cho người mình yêu. Tình dục nuôi nấng tình yêu. Tinh fyêu thăng hoa tình dục. Cả hai quấn quýt lấy nhau và dìu nhau đến truyền sinh. Truyền sinh là công trình sáng tạo. Vợ chồng yêu nhau, cùng nhau cộng hưởng khoái lạc xác thịt để trở thành cộng tác viên của Đấng Tạo Hoá.
Nhưng quả thực tình yêu của Em thì chẳng có bao nhiêu, mà tình dục trong Em thì lại quá nhiều. Vì thế tình dục thay vì nuôi nấng tình yêu, thì đã lăng nhục, đã bôi bẩn, và đã mạ lị tình yêu.
Em hãy nhìn lại người vợ của Em. Vợ Em không phải là cái nõn nà, cái mũm mĩm, cái cục thịt. Vợ Em là một con người được Chúa gởi đến để cùng với Em cộng tác với Ngài trong công trình sáng tạo. Nàng dâng hiến cho Em xác thịt của nàng, nhưng trong cái xác thịt ấy là một tình yêu cao quý. Xác thịt chỉ là cái hộp. Tình yêu mới là châu báu chứa đựng bên trong. Nếu em chưa thấy được điều đó thì phải suy nghĩ, phải nghiền ngẫm để thấy.
3.
Là người cộng tác với Chúa trong công trình sáng tạo của Ngài, thì Em phải có trách nhiệm chu toàn công trình ấy. Em sẽ có con, đứa con ấy phải được nuôi nấng và giáo dục tới mức hoàn hảo, nghĩa là con Em phải thông minh, khoẻ mạnh và đạo đức. Muốn đạt được mục tiêu ấy, Em phải khởi đầu bằng tình yêu. Em yêu vợ, vợ yêu Em, rồi cả hai cùng yêu con. Con cái chỉ thực sự trở thành người tốt khi được nuôi nấng, dạy dỗ bởi những người cha mẹ yêu nhau tận tình.
Trách nhiệm thì rất nặng. Nhưng tình yêu sẽ biến thành nhẹ. Thuận vợ thuận chồng tát biển Đông cũng cạn kia mà.
Hãy nhìn về phía Em ra đi. Lạc quan và yêu đời. Em đừng nhìn lại tu phòng là của tôi. Em khuyên tôi tu trọn kiếp, thì tôi xin Em yêu đời da diết.

40/ THẦY QUỲNH
Em.
Em đến gãi tai với tôi.
- Cha giúp con một việc.
- Việc gì nào?
- Vợ con ôm đồ về bên ngoại rồi.
- Cho hắn đi luôn?
- Không!
- Thì qua bên đó mời hắn về.
- Như vậy thì mình thua sao?
- Hai đứa là một, tại sao lại có chuyện thua và thắng, tại sao lại có chuyện bên mình và bên địch?
-?...
Nghe tâm sự rồi, tôi vội qua bên nhà vợ Em. Chừng đó vỡ lẽ.
1. Em là người đàn ông không tế nhị. Nhiều lắm, nhiều lắm…và lần ấy là giọt nước cuối cùng nhểu vào cái ly đã đầy nước.
Vợ Em xuất viện, nhưng vẫn còn xanh xao và tiều tuỵ. Hai vợ chồng đứng đón xe ở vỉa hè. Em ngoắt một chiếc xích lô rồi dìu vợ lên. Vợ Em ngồi nẹp một bên, để nhường nửa kia cho Em. Em ra lệnh cho xe lăn bánh, rồi ngoắt một chiếc xích lô nữa. Thế là mỗi đứa một cái, như hai người xa lạ. Về tới nhà vợ Em thắc mắc.
- Tại sao hai đứa không đi chung một xe cho đỡ tốn tiền?
- Ngồi với cô, tôi mắc cỡ với bạn bè: vừa xanh xoa, vừa bèo nhèo như đụn giẻ rách. (Cười hóm hỉnh)
- Thì ra thế…
2. Vợ Em đùng đùng dọn đồ.
- Em dọn đồ đi đâu vậy?
- Tôi về với mẹ tôi.
- Tại sao vậy?
- Anh khỏi phải hỏi câu ấy.
Em thầm nghĩ trong bụng: Giận lẫy thì đi, hết giận thì về. Nhưng Em chờ một tháng rồi mà chưa thấy về. Nhớ quá, Em muốn qua bên ấy để rước vợ, thì cô Em chen vào: “Đàn bà biết đi thì phải biết về. Anh đi rước người ta là anh dưới cơ, là anh thua người ta, là hèn ơi là hèn…”. Cô Em đốc ra, Em chẳng dám đi đón. Ở bên kia giới tuyến, vợ Em cũng muốn vượt biên về bên đây. Nhưng hội đồng cố vấn bên ấy bàn ra tán vào, cứ nhao nhao như cãi lộn.
- Mày về là mày thua. Được đàng chân, nó sẽ lên hàng đầu.
- Chừng nào nó qua xin lỗi cha mẹ, thì mày mới về.
- Thà ở giá còn hơn làm vợ khúc gỗ.
- …
Toàn là người ngoài cuộc. Toàn là người vô trách nhiệm.
Em.
Tôi chẳng biết làm gì để giúp Em, vì tự ái của dòng tộc quá lớn. Nhưng có một người có thể giúp Em được. Người ấy là thầy Quỳnh. Chờ đấy!...
3. Thầy Quỳnh là thầy giáo lớp năm của Em ngày xưa. Tóc thầy đã hoa râm. Thầy xách xe qua nhà Em.
- Chào Thầy. Thầy có chuyện gì mà ghé em sớm thế?
- Hôm nay Chúa nhật, thấy em buồn chuyện gia đình, thầy muốn Em trưa nay qua bên thầy chơi. Thầy trò mình lai rai với nhau. Một két bia là hết sầu liền. Nhớ qua đúng 11 giờ nghen. Đúng 11 giờ. Không được sớm hơn. Em chưa kịp trả lời, thì thầy đã sang số, rồ ga, vọt đi.
4. Đúng 11 giờ, Em đẩy cửa phòng khách mà thầy Quỳnh. Vợ Em đang ngồi lù lù ở đó. Hai đứa nhìn nhau sượng sùng. Tên tò. Thầy Quỳnh vội đứng lên xô Em ngồi xuống bên cạnh vợ. Thầy gí hai đầu cụng vào nhau, rồi cười xuề xoà.
- Yến xuống bếp, tiếp cô chiên bánh xèo.
- Thầy cho Em về. Em gãi đầu gãi tai.
- Không! Ngồi xuống!
Thầy Quỳnh dạy Em như học trò bé nhỏ ngày xưa. Em lắng nghe. Em nuốt từng lời của thầy.
Bữa trưa hôm ấy, Em ngồi kế bên vợ. Vợ gắp đồ ăn cho Em. Hai đứa nhìn nhau, cười e thẹn. Ăn xong thầy Quỳnh gọi một chiếc Taxi. Hai đứa ngồi chung xe, cùng về nhà Em, nhà chung của hai đứa. Thế là êm
Em.
Vừa đúng hai mươi tuổi. Em đòi lấy vợ. Tuổi hai mươi là tuổi luật pháp cho phép lập gia đình, nhưng chỉ là tuổi tối thiểu. Hành trang vào đời của Em lép kẹp. Em mới chỉ thấy yêu, chứ chưa biết yêu. Em mới chỉ biết xoắn lấy người yêu; chứ chưa biết kính trọng người yêu. Em mới chỉ biết hưởng thụ tình yêu, chứ chưa biết nuôi dưỡng tình yêu. Cũng như ngày xưa Chúa sáng tạo ra Eva để ban cho Ađam sửng sốt đón nhận món quà này. Ông nhận ra ngay ý nghĩa và giá trị của nó, bèn tuyên bố một lời bất hủ: “Đây là xương của tôi. Đây là thịt của tôi.”. Sau đó; ông soạn lời tuyên ngôn cho muôn thế hệ: “từ nay người nam sẽ từ biệt cha mẹ, để gắn bó với vợ. Cả hai chỉ còn là một thân thể”.
Ngày nay Chúa lại sáng tạo ra Yến để ban cho Em. Đó là một gói quà quý giá vô cùng. Em hãy cẩn trọng mở gói. Yến là của Em. Yến là Em. Nhưng Yến vẫn khác Em: Khác về thân, khác về tâm và khác về trí. Khác không phải là chống đối và tiêu diệt; nhưng khác để bổ túc và để xây dựng cho nhau. Khác về thân thì Em thấy rồi đấy. Dễ thấy vô cùng! Em đang hưởng lạc thú của cái khác ấy. Em mãn nguyện về sự khác biệt giữa hai thân của Em và của Yến. Em hãy cảm tạ Chúa về sự khác biệt này.
Còn hai cái khác về tâm trí thì không dễ thấy. Em phải khám phá, Em phải tìm tòi. Cái khác về thân giống như cái vỏ đồng hồ: Thấy ngay, thích liền. Cái khác về tâm và trí giống như những bánh xe và những răng cưa nhỏ li ti ở bên trong. Tinh tế vô cùng, khéo léo vô cùng, nhịp nhàng đến tuyệt vời. Người thợ đồng hồ không thể dùng dao búa để ráp và điều chỉnh bánh xe đồng hồ được. Cũng không thể dùng dao búa để sửa đồng hồ được. Phải tinh tế, phải nhẹ nhàng, phải khéo léo, phải nhẫn nại lắm.
Em hãy đối xử với Yến của Em y như thế.

41/ BỎ ĐẠO
Em.
Em bỏ đạo từ lâu lắm rồi, lâu tới mức độ lương tâm không còn cắn rứt nữa. Người ta hỏi tại sao, thì Em chỉ cười trừ. Tôi day dí hỏi Em, thì Em xổ một hơi, không kịp nuốt nước miếng…
1.
Em giận cha sở. Em đi lễ Chúa nhật. Em đánh đờn cho ca đoàn. Em đang mải mê thả mười ngón tay tho thả rong ruổi trên hàng phím… “câm”… Bỗng thấy mọi người trố mắt nhìn mình. Thì ra…cha sở đang cảnh cáo đích danh Em trên tòa giảng. Em giận tái mặt. Em giận run cả người.
Sau thánh lễ, Em giáp mặt cha sở, đòi cha sở phải trả lại danh dự cho Em. Cả hai cha con đều nóng như lửa. Cha đập bàn bình bình. Con giận gót xabô cộp cộp. Cha có tự ái của người lãnh đạo. Con có tự ái của cô giáo cấp ba. Cả hai cha con đều tháo xiềng cho tự ái leo thang, leo tới đọt dừa, rồi không thèm xuống nữa.
- Nếu cô cứ cứng đầu như thế, tôi sẽ ra vạ tuyệt thông cho cô.
- Nếu cha không trả lại danh dự cho con, con sẽ bỏ đạo luôn.
2.
Tình cờ mua được một cuốn sách nói về nhân cách của Đức Giêsu. Em thấy Đức Giêsu hiền từ, bao dung đối với bao mọi tội nhân, đặc biệt đối với người đàn bà ngoại tình. Em tự hỏi tại sao Em không gặp được Đức Giêsu nhân từ ấy trong suốt mấy chục năm làm con của Chúa? Em đã học qua các lớp giáo lý rước lễ lần đầu, Thêm Sức, Bao Đồng…Giảng Viên Giáo Lý nói về tội và hình phạt nhiều hơn là nói về tình yêu và lòng nhân từ của Chúa. Em chỉ thấy Chúa là quan toà chí công. Sợ Chúa, sợ hoả ngục là đám mây đen che khuất toàn diện tình yêu của Chúa trong suốt cuộc đời của Em. Em thấy mình là nô lệ của Giavê, hơn là người con yêu dấu của Chúa Cha nhân từ.
Môsê ra lệnh ném đá người ngoại tình. Giáo Hội Do Thái đang chuẩn bị ném đá một người phụ nữ bị bắt quả tang ngoại tình. Đức Giêsu phớt lờ Môsê, phớt lờ luôn cả cơ chế Do Thái Giáo, để ôn tồn trao đổi đôi lời với người phụ nữ đang run rẩy trước cái chết đau đớn và ô nhục.
- Những người tố cáo chị đi đâu hết rồi? Họ không lên án chị sao?
- Thưa thầy không.
- Tôi không lên án chị đâu. Chị cứ về đi và đừng phạm tội nữa.
Em mừng cho người phụ nữ ấy, nhưng Em lại băn khoăn hỏi giùm chị ấy một câu: “Thưa Thầy chị ấy về với ai bây giờ. Cha, mẹ, chồng, con, anh em, bạn bè và giáo xứ đều nhân danh Chúa mà loại trừ chị ấy”. Về phần Em, Em cũng đã hỏi một người cao niên:
- Thưa bác, con có nên trở lại không?
- Nên.
- Con trở lại với ai? Cha xứ đã loại trừ con rồi.
- Hãy trở lại với Đức Giêsu, rồi Người sẽ dậy con phải làm gì.
3.
Được khích lệ, Em lại đi lễ Chúa Nhật, Em lại đánh đờn cho ca đoàn. May quá, hôm ấy cha sở đi vắng. Cha khách làm lễ giùm, nên Em không cảm thấy ngột ngạt. Nhưng khi chủ tế chúc mọi người ra về bình an, thì Em lại nghe lao xao ngay trước nhà thờ:
- Đừng cho con quỷ đánh đờn.
- Nó không xứng ở trong ca đoàn.
- Chống cha sở mà còn vác mặt đi lễ…
Em đã hận cha sở, bây giờ Em lại hận giáo xứ và hận chính mình. Em thề sẽ bỏ đạo mãi mãi. Tôi chẳng biết nói gì với Em bây giờ. Tôi im lặng để chia sẻ nỗi xót xa của riêng Em…
Bây giờ Em hãy bình tĩnh nghe tôi. Em hận cha sở, Em ghét họ đạo: Em có lý, nhưng chưa có tình. Em tiếc vì các lớp gieo hạt giống Sợ nhiều hơn là hạt giống Yêu. Em nghĩ đúng, nhưng thiếu lòng bao dung, và nhất là Em chưa dám để mình trở thành hạt giống YÊU THƯƠNG.
Đây là ý nghĩ của riêng tôi. Em hận, Em ghét, Em tiếc, để rồi cuối cùng Em thề bỏ đạo mãi mãi…tất cả chỉ là hậu quả của một nguyên nhân xa lắc xa lơ mà Em không ngờ.
1. Cha Em đi tập huấn ở tận Vũng Tàu, lâu lâu mới về thăm nhà một lần. Thế mà mẹ Em lại mang bầu trong thời gian ấy. Cha Em cay cú hỏi mẹ Em:
- Nó là con thằng nào?
- Chừng nào tôi đẻ, anh sẽ biết nó là con thằng chó nào,mẹ Em nghĩ thầm như thế.
Thế rồi Em ra đời, giống cha như lột, Em khóc hoài khóc huỷ mà không có được một giọt sữa. Cô mụ năn nỉ, mẹ Em lờ đi. Cô mụ la hét om xòm, mẹ Em đành miễn cưỡng cho Em bú. Giọt sữa đầu đời là giọt sữa hận thù và cay đắng: “Nó là con thằng nào?”. Đó là một câu hỏi bình thường trong ngành pháp luật, nhưng là một cái tát nảy lửa trong tình nghĩa vợ chồng. Câu hỏi ấy lăng nhục mẹ Em, bôi bẩn cả một đời làm vợ của người phụ nữ trung trinh. Ngày xưa, thiếu phụ Nam Xương đã đọc được câu hỏi ấy trong ánh mắt đục ngầu của người chồng viễn chinh trở về. Nàng không thể sống được nữa. Nàng đã đâm đầu xuống sông để chết. Chết sướng hơn nhục, dù rằng chết là phải bỏ lại đứa con yêu dấu. Bị xúc phạm quá đáng, mẹ Em hờn dỗi, giận cá chém thớt…
Em giống cha như lột, Em là chứng tá cho lòng trung trinh của mẹ. Nhưng Em cũng là chứng nhân của một lòng trung trinh của mẹ. Nhưng Em cũng là một chứng nhân của một người chồng vô ân bạc nghĩa đối với người vợ chung thuỷ. Trong cơn giận quá đỗi, vì bị xúc phạm quá đỗi, mẹ Em đã gọi Em là con của một thằng chó: “Chừng nào tôi đẻ, anh sẽ biết nó là con của thằng chó nào”. Cha Em sai. Em là nạn nhân. Tội nghiệp!
2. Mẹ hắt hủi Em vì Em giống cha mà Em được cha yêu thương đặc biệt. Cha ở nhà, Em chỉ đeo cha. Cha đi vắng, Em lủi thủi một mình. Cha đi vắng nhiều hơn ở nhà.
Thế rồi bỗng cha Em nằm xuống. Đứa bé ba tuổi bỗng thét lên một cách tuyệt vọng. Sau đám tang. Em mếu máo hỏi mẹ: “Cha con đâu rồi?”. Lần đầu tiên Em ôm lấy mẹ và cảm thấy mình có mẹ! Nhưng…vòng tay của mẹ vẫn lỏng lẻo, tình yêu của mẹ vẫn hững hờ…
Em! Không được mẹ yêu, Em khổ quá! Tôi không tìm được lời để an ủi Em. Xin gởi Em cho người Mẹ tuyệt vời, Mẹ Maria sẽ bù đắp cho Em.

42/ GHEN
Em.
Tết năm ấy, tôi đến thăm gia đình Em. Nhưng vừa tới cổng tôi vội vàng trở ra, rồi rảo bước như chạy trốn. Em đang chửi. Em chửi một người bạn gái láng giềng. Những danh từ, động từ và hình dung từ Em sử dụng chỉ phù hợp cho loài chó và loài ngựa động cỡn. Tôi hỏi ông trưởng khu:
- Chuyện gì vậy?
- Con Uyên nó ghen.
- Tụi nó mới lấy nhau đây mà.
- Mới hăm mươi ngoài mà chồng nó đã có vợ bé.
- Con Uyên đâu có tệ: trình độ tú tài, mặt mũi sáng láng.
- Chồng nó đi buôn chuyến với con kia mới sinh ra vậy.
Em ghen. Em chửi thô tục. Tại sao? Tôi phải nghiên cứu.
1. Trước hết tôi phỏng vấn một cô giáo:
- Tại sao con Uyên có trình độ tú tài mà ăn nói thô tục quá như vậy?
- Ghen mà cha!
- Ừ thì ghen. Nhưng mà có tú tài thì phải ghen theo kiểu tú tài chứ.
- Khi đàn ông giận tối đa, thì lên gối, xuống cùi chỏ. Đàn bà không biết sử dụng cùi chỏ, đầu gối thì phải lấy cái miệng làm vũ khí. Giận vừa chửi, thì chửi vừa vừa. Giận tối đa, thì chửi tục tối đa. Đối với đàn bà thì khi ghen là cơn giận lên cao tột đỉnh. Chửi thô tục cỡ nào cũng chưa vừa.
- Lý luận hay, đáng thưởng một cục kẹo. Nhưng đàn ông ấy và đàn bà ấy đều thuộc loại tầm thường.
2. Tôi phỏng vấn ông trưởng khu:
- Tại sao chồng con Uyên đi buôn chuyến lại dính với con kia?
- Hai đứa thành công là nhờ nhau. Chồng con Uyên là bộ đội phục viên. Đường đi nước bước nó rành lắm. Cần Thơ – Châu đốc – Nam Vang nó thuộc lòng như bàn tay nhớ lỗ miệng nhắm mắt vẫn đút đồ ăn vào lỗ miệng ngay boong. Lý lịch của nó thơm phưng phức: Gia đình có công với cách mạng; bộ đội phục viên…Còn con kia thì có chút nhan sắc. Khi cái nhãn hiệu bộ đội phục viên không còn hiệu lực nữa, thì con kia trơ thành kế mỹ nhân.
- Con nhỏ đó mới sạch nước cản thôi, làm gì mà thành mỹ nhân được.
- Nó không đẹp lắm, nhưng phần phần như hoả diệm sơn. Nó như cục đá lửa, đụng vào đâu là xẹt lửa đấy. Không đẹp mắt, nhưng thơm mít tố nữ. Đàn ông con trai chết mệt với nó. Về tới nhà, thì con Uyên là vợ. Đi buôn thì con kia là vợ. Mà đi buôn thì nhiều hơn ở nhà…
- Con nhỏ đó dữ vậy sao?
- Bộ cha không tin con hả? Hôm nào cha thử đứng gần nó một cái coi…
- Hổng dám đâu!
3. Tôi phỏng vấn tiền nhân:
- Tại sao con Uyên ghen dữ vậy?
Ớt nào mà ớt chẳng cay.
Gái nào là gái chẳng hay ghen chồng.
Ớt thì phải cay, vì cay là bản chất của ớt. Làm thân con gái thì phải ghen, vì ghen là bản chất của con gái(?). Tiền nhân có cường điệu khi so sánh tánh ghen tương của con gái với vị cay của ớt. Nhưng thật đàn bà con gái thì hay ghen. Tại sao ghen? Ghen để làm gì?
Trời sinh ra con gái để làm mẹ. Muốn làm mẹ thì phải có chồng. Muốn chu toàn bổn phận làm mẹ để có con ngoan con giỏi, thì phải có người chồng biết yêu thương và đùm bọc vợ. Người chồng là bóng mát để người mẹ đùm bọc đứa con. Người chồng phải chung thuỷ để người vợ trở thành người mẹ lý tưởng. Khi người chồng không còn chung thuỷ nữa, thì sự nghiệp của người phụ nữ bị tuyên bố phá sản, vì định mệnh của đứa con bị đe doạ. Vì thế sau khi trao cho phụ nữ sứ mạng làm mẹ, thì Thượng Đế lại trao cho phụ nữ vũ khí để tự bảo vệ. Họ bảo vệ bản thân và nhất là bảo vệ hạnh phúc của đứa con. Vũ khí ấy là ghen. Ghen để giữ lấy chồng cho mình và giữ lấy cha cho đứa con.
Đàn ông cũng ghen, nhưng ghen của đàn ông chỉ là nổi giận để bảo vệ danh dự. Bị cắm sừng đối với đàn ông là một sự xúc phạm. Bởi thế khi tình địc của đàn ông là một đấng nam nhi cao cường, thì cơn ghen chỉ nổ lép bép như một tép pháo tiểu. Nếu tình địch chỉ là một tên tép riu, thì cơn ghen nổ đùng như một quả pháo đại. Đàn ông ghen nhiều ít tuỳ thuộc danh dự bị xúc phạm ít hay nhiều. Còn đàn bà ghen thì không bao giờ có liều lượng, vì khi đàn bà bị phản bội thì số phận của họ và con cái của họ đổ vỡ tan tành.
Em.
Em hãy ghen và hãy đánh ghen để giành lại những gì đã mất, để xây dựng lại những gì đã đổ nát. Nhưng phải đánh ghen cách nào để chiến thắng và chiến thắng giòn giã, nghĩa là đưa chồng trở về nguyên vẹn, lại biết thương vợ, lại biết lo cho con cái. Người chồng trở về nguyên vẹn là người không bị mất mặt đối với láng giềng, không mặc cảm tội lỗi với gia đình. Đối với đàn ông thì danh dự là lớn. Em ghen mà chửi tục thô tục như thế là phản chiến thuật, là làm hổ ngươi chồng. Nếu chồng Em biết hối hận trở về, hoặc con kia vì xấu hổ quá mà nhả chồng Em ra, thì ngày trở về chỉ là ngày sắp sửa ra đi nữa thôi…Người đàn ông không thể chịu nhục. Xin Em nhớ điều ấy.
Trong khi chờ Em đổi chiến thuật, tôi gởi tặng Em một chuyện đáng ghen. Chuyện này do một cụ già ở Hố Nai kể, kể về một người bạn của mình.
“Hắn làm lớn lắm. Có địa vị, có tiền và có uy tín. Vợ hiền, con ngoan. Thế là sướng quá rồi. Bỗng dưng sinh tật…
Bạn của vợ hớt hải báo tin:
- Chồng mày cặp với con nhỏ nào đó, mày biết không?
- Không có đâu. Ảnh đàng hoàng lắm.
- Mày ngu quá à! Đàn ông mà không kềm thì…sớm muộn cũng có vợ bé, vợ mọn. Mày không tin thì chiều thứ bảy đến nhà tao, tao chỉ điểm cho.
Chiều thứ bảy kế đó hai bà bạn ngồi uống nước trà trên ban công của một biệt thự sang trọng, ngó xuống một ngã tư phố sầm uất. Bỗng bà bạn chỉ chỏ:
- Chồng mày kìa!... Nó đó…
Bà vợ lẳng lặng đi xuống cầu thang, vừa đi vừa lâm râm cầu nguyện. Bà băng qua đường, tiến thẳng đến trước mựat ông chồng, đang vuốt ve cô bồ.
- Con chào ông ạ! Con chào bà ạ! Lúc nào ông bà rảnh, thì đến nhà con chơi…Sau đó bà lên Taxi biến mất vào dòng người, để lại đôi tình nhân sượng sần đến tội nghiệp. Đêm hôm ấy, ông công chức cao quý thức trắng. Sáng thứ hai đi làm, thú tội với ông bạn nối khố.
- Bà xã tao chơi nước cờ cao quá. Đêm hôm ấy tao quỳ bên giường xin lỗi bả. Tao quỳ lâu còn hơn là chầu Thánh Thể. Tao thề với mày là từ nay xin chừa…”

43/ HUỆ CHUỘT
Em.
Em đến tìm tôi vào lúc trời nhá nhem tối. Tôi không nhận ra Em. Em không, nhìn ra tôi. Hai thầy trò đứng ớ ra một lúc, rồi cùng à một tiếng.
- Cha mập hơn xưa.
- Còn con thì phờ phạc quá. Tại sao vậy?
- Con bị phá sản hoàn toàn. Mất cả vợ lẫn con.
- Vợ con đi lấy chồng khác?
- Không. Nó vẫn ở vậy.
- Còn con thì lấy vợ khác?
- Cũng không luôn. Hai đứa ly nhân. Nhà ai nấy ở.
- Lỗi tại ai?
- Biết sao mà nói.
- Tạm dẹp. Ăn cơm rồi tính.
Vị đắng của cà phê và vị cay của khói thuốc đưa ta về quá khứ.
1.
Hồi đó em đeo đuổi con Huệ Chuột. Hai đứa chẳng có một nét tương đồng nào. Em thì học giỏi, nhưng lười như hủi. Mặt mũi lem luốc. Quần áo thùng thình. Học lớp mười mà chuyên môn đi thẩy dép với lớp sáu. Tánh tình dễ dãi chẳng bon chen, chẳng ganh đua với ai. Ai ghẹo thì cũng cười hề đáp lễ. Thầy cô không phiền trách Em vì tuy lười, nhưng môn học nào cũng đạt tám phết. Thầy giám thị khoái Em nhất, vì Em không bao giờ gây gỗ, phá kỷ luật. Cứ lè phè một cách vô tội vạ vậy thôi.
Huệ thì ngược lại. Miệng hắn hơi chu, nên có biệt danh là Huệ Chuột. Khả năng, tánh tình và định mệnh của hắn đều tập trung hết ở cái miệng chuột ấy. Miệng hắn hơi chu, nên hắn là người đấu tranh quyết liệt. Trên sân chơi hắn là người hay cãi nhất. Dù thua, hắn cũng cãi cho bằng được. Dù biết hắn sai, người ta cũng bỏ qua cho êm chuyện.
Miệng hắn hơi chu, đó là dấu hiệu của người hiếu động. Không bao giờ hắn chịu ngồi yên. Luôn luôn kiếm việc để làm. Luôn luôn bầy trò để chơi. Rất ghét người lười.
Miệng hắn hơi chu, nên hắn rất kiêu ngạo và nghiệt ngã. Hắn mà làm lớn, thì độc tài kiểu quân phiệt. Hắn mà làm nhỏ, thì quậy phá cấp trên. Hắn làm vợ mà gặp người chồng lè phè, thì buộc lòng hắn phải đá cho văng. Miệng chu không biết khoan nhượng.
Thấy Em và Huệ lấy nhau, tôi rất e ngại.
2.
Lấy vợ được một năm thì Em đi lính. Nhờ bố là thiếu tá quân nhu, Em chui vào đơn vị này để tránh hòn tên mũi đạn. Ngày trước là học sinh lè phè, bây giờ Em là lính phè phỡn. Em chơi điếm lai rai. Điếm sang điếm hèn cũng được, vì lính Em vỗn dễ dãi…Thế rồi một ngày nọ vợ Em đến tru tréo với tôi.
- Ảnh đi chơi điếm truyền bệnh giang mai cho con. Cha thử nghĩ coi, con chịu nỗi không?
- Con giàu nghị lực lắm mà, con ráng cứu lấy linh hồn hắn.
- Tại sao hồi đó con lấy ảnh làm chi không biết…
- Tại hắn thương, tại hắn đeo…làm thỏa mãn tánh kiêu ngạo của con.
- Cha biết vậy mà tại sao cha không cản con.
- Tình yêu mạnh hơn sự chết. Nếu cha cản con thì con đạp cha nát từ lâu rồi.
- Cha độc quá à! (Cười)
3.
Sau ba mươi tháng tư, Em đi cải tạo hai tuần lễ tại địa phương. Cải tạo tượng trưng, vì Em không đẫm máu. Em đạp xích lô để kiếm sống qua ngày. Cũng vẫn tà tà, cũng vẫn lè phè. Chỉ cần đủ ăn. Không cần gianh giật, chẳng cần bon chen. Đạp mệt thì nghỉ. Ngồi đánh cờ tướng, để quên thế sự thăng trầm.
Một mình vợ Em tần tảo nuôi hai đứa con. Hai đứa con tuyệt vời: Thông minh như bố, cần cù như mẹ; bao dung như bố, nghị lực như mẹ. Nhìn ngắm hai đứa con ngọc ngà mà lòng nao nao. Vợ Em lồng lộn làm ăn, thượng vàng hạ cám, làm gì cũng được, miễn là có tiền cho con ăn học thì thôi.
4.
Vợ Em xây được một căn nhà trị giá gần nửa tỉ. Hai đứa con của Em đều có xe gắn máy để đi học. Đứa nào cũng giỏi, đứa nào cũng ngoan. Chiếc xích lô của Em bị vợ tịch thu từ lâu rồi. Em thất nghiệp, nhưng ngồi mát ăn bát vàng. Làm chủ hộ nhưng là chủ không. Mặc cảm đầy mình. Thậm chí chuyện “ấy” cũng không dám đòi.
Vợ không thương, con không nể, Em cảm thấy lạc lõng và vô dụng trong căn nhà huy hoàng của vợ. Người ta thì “làm trai cho đáng nên trai, xuống đông đông tĩnh, lên đoài hoài tan”. Còn Em thì “làm trai cho đáng nên trai, vót đũa cho dài ăn vụng cơm con”. Nhục quá, Em lặng lẽ ra đi…
5.
Em lên núi dựng am. Quen sống giản dị. Em thích nghi ngay được với cuộc sống khem khổ. Củ khoai, củ sắn, trái mít, trái ổi…miễn no bụng thì thôi. Em không theo Phật, Em cũng không theo Chúa. Em chỉ đóng vai tác giả vui thú điền viên. Với óc thông minh sẵn có. Em biến cây si, cây khế, hòn đá, vũng nước…thành hoa viên nghệ thuật. Chơi kiểng thấy cũng vui vui. Nhưng vẫn thấy nhờ, vẫn thấy thèm.
Một nữ thương gia đã tìm thấy ra vườn nghệ thuật của Em và đề nghị Em xuống núi.
- Chúng ta hợp tác. Em bỏ vốn. Anh làm nghệ thuật. Cây đang rất ăn khách. Chỉ trong vòng một nưm, chúng ta lời cả tỉ.
- Tôi khiêng cái am này xuống phố à?
- Chúng mình ở với nhau không được sao? Em có chồng con gì đâu…
Lần đầu tiên trong đời, Em cảm thấy mình được trọng vọng. Bây giờ Em mới thấy mình là đàn ông. Em hí hửng hỏi tôi.
- Vậy con có nên sáp vô bà này không?
- Không!
- Vậy thì con sẽ chết héo trên núi à?...
Em.
Em hãy đem vườn nghệ thuật về nhà Huệ Chuột. Huệ Chuột là của Em. Huệ Chuột sẽ không dám coi thường Em nữa. Hắn vẫn mê cái trí thông minh của Em. Hắn lấy Em cũng chỉ vì thế. Bây giờ Em mới thực sự là chồng của hắn, vì bây giờ Em mới thực sự là người đàn ông.

44/ CÒN GÌ ĐÂU NỮA
Em.
Em đến khóc trong văn phòng của tôi. Hỏi tại sao, Em không trả lời. Tôi rút lui để Em khóc một mình. Tôi biết Em đang trải qua một cơn khủng hoảng ghê gớm. Chờ cho Em thôi khóc, tôi mới trở lại để lắng nghe. Nước mắt của Em đã cạn, nhưng nỗi đau của Em vẫn còn. Em nói chuyện với tôi trong tiếng nấc nghẹn ngào.
1.
Em đứng thơ thẩn bên quốc lộ, đón xe đi Sài Gòn. Chờ mãi chẳng thấy bóng dáng chiếc xe Hino đâu. Bỗng chiếc xe con ghé sát bên lề đường.
- Thủy em đi đâu vậy?
- Em đi Sài Gòn.
- Cho em quá giang nè.
Huy, phó Giám đốc nhà máy xi măng, bạn thân của cha xứ láng giềng. Chúa nhật nào cũng đi lễ. Chúa nhật nào cũng được thưởng thức giọng solo ngọt ngào của Em rót xuống từ vòm nhà thờ cao vút. Huy và Em quen thân nhau, quý mến nhau. Huy là người tài đức, năng nổ, hoạt bát. Em là con chiên ngoan hiền của giáo xứ, không đẹp lắm, nhưng rất dễ thương. Huy là một người chồng mẫu mực, không quan thói trăng hoa. Em là cô gái đoan trang, con của ông chủ tịch Hội đồng giáo xứ có uy tín.
Hai người ngồi ở băng sau. Dù tin tưởng nhau, nhưng vẫn có một khoảng cách vật lý đáng kể giữa hai người. Một khoảng cách cố tình có đắn đo, có tính toán không thể tồn tại trên một cuộc hành trình dài gần tám tiếng đồng hồ. Cứ mỗi lần xe dằn xe lắc, thì khoảng cách lại rút ngắn lại. Và khi màn đên buông xuống, thì khoảng cách ấy không còn nữa…
2.
Lần đầu tiên trong đời, Em ngồi kề sát ngưòi đàn ông, trong bóng đêm chập chờn, trên một chặng đường dài thăm thẳm. Em sợ. Em lo. Nhưng Em tò mò. Khứu giác tò mò. Xúc giác tò mò. Hôm ấy lại là ngày mà quy luật thiên nhiên chi Em nhiều rạo rực nhất, khiến Em kém tự chủ nhất. Chính khứu giác của Huy và sự từng trải của người đàn ông đã giúp Huy phát giác được điều đó. Cả hai lương tâm đều muốn tạo lại khoảng cách vật lý. Nhưng khoảng cách ấy lại chế diễu sự kính trọng lẫn nhau. Lòng kính trọng nhau đã dựng lên bức tường xóa mờ tiếng nói của lương tâm.
Trong giấc ngủ giả vờ, bàn tay của Huy lần mò tìm bàn tay của Em. Em giả vờ ngủ để bàn tay Em năm gọn trong bàn tay của Huy. Em sợ tội, nhưng lại ham hiểu biết. Bàn tay tò mò của Huy đã cho Em biết quá nhiều, nhiều đến mức độ Em không còn sợ tội nữa…
Chiếc xe con chậm rãi chui vào cổng khách sạn. Huy mướn cho Em một phòng riêng, để Em ngủ ngon giấc phần còn lại của một đêm dang dở.
- Chúc Em ngủ ngon. Nếu có gì cần thì gọi anh ở phòng kế bên.
- Em không dám gọi đâu. Chúc anh ngủ ngon.
Em không ngủ được, vì Em muốn ôn lại kỷ niệm. Và dường như Em mơ mước kỷ niệm được nối dài…Bỗng chuông điện thoại reo. Huy gọi cho Em từ phòng kế bên. Huy muốn qua dặn Em một điều tối quan trọng, trước khi phải đi công tác vào sáng mai. Em mở cửa đón Huy. Và Huy không trở về phòng của mình nữa…
3.
Khi tính tò mò đã đưa Em tới tột cùng của sự hiểu biết, Em đã khóc oà lên, vì thấy mình đã đánh mất tất cả…cuộc đời trong trắng, chỉ vì Em ngu, Em dại. Từ hôm ấy, Em tránh mặt Huy. Em không dám nhìn mặt cha mẹ. Em không dám trở về với giáo xứ. Em muốn chết, vì còn gì nữa đâu để mà sống… Nhưng Em sợ chết và vì Em hy vọng chuyện này chẳng ai biết, nên Em đã trở về. Em ráng sống bình thường. Nhưng vẫn chợt vui, chợt buồn. Mẹ Em méc tôi: “Lúc này con Thuỷ dở hơi quá!”
4.
Để bảo vệ tương lai còn quá dài, để giữ lấy thể diện của gia phong, Em muốn tiêu diệt một mần sống vừa mới manh nha. Nếu không thì…chính Em sẽ phải bước vào cõi vĩnh hằng. Em không thể sông thấy cha Em phải sống nhục trước hàng ngàn con mắt khinh bỉ và nghiệt ngã. Em ngu Em dại thì Em phải lãnh hậu quả. Nhưng Em muốn hai đấng sinh thành ra Em phải mang hệ lụy…
Em.
Tôi biết Em đang bơ vơ đứng trước một đại dương đau thương khôn lường. Cha mẹ sẽ đay nghiến Em. Giáo xứ sẽ lên án Em. Bạn bè sẽ xa lánh Em. Nhưng Chúa vẫn yêu thương Em và tha thứ cho Em. Còn tôi thì không lên án Em đâu. Em hãy nhắm mắt lại, quên đi nỗi đau và lắng nghe tôi, như tôi đã lắng nghe Em. Em không đánh mất tất cả. Em chỉ đánh mất thật nhiều. Nhưng Em vẫn có thể làm lại tất cả. Sau một đêm dài, thì trời lại sáng…
1. Một sự sống khởi đầu trong Em. Nó nhỏ lắm, nó nhỏ tí xíu thôi, nhưng nó là linh hồn, là trí tuệ và là con người được Thiên Chúa sáng tạo, yêu thương và cứu độ. Nó là con của Em, sẽ giống Em và gọi Em bằng mẹ. Nó đang bám lấy Em để sống. Từng giọt máu của Em đều có một phần dành cho nó. Em ăn giùm nó. Em thở giùm nó.
Nó đang lớn lên trong Em và đợi ngày ra chào đời. Nó sẽ được Em bồng bế, yêu thương. Nó sẽ lại được Em nuôi bằng những giọt sữa tinh tuyền, chắt lọc từ những giọt máu nồng ấm mà ra.
Số phận của nó đang nằm gọn trong tay Em. Nó đang nơm nớp lo âu và chờ đợ. Em muốn nó sống thì nó sống. Em biểu nó chết thì nó phải chết. Nó không có miệng để van xin và kêu cứu. Nó không có chân để chạy trốn, không có tay để tự vệ…
2.
Ở thành phố của biển xanh và cát trắng có một người phụ nữ đôn hậu sẵn sàng dang tay đón Em. Bà sẽ yêu Em, trọng Em và đùm bọc Em. Em hãy đến đó.
Mỗi ngày Chúa Nhật, Em với người đàn bà ấy, tay trong tay, cùng nhau đi lễ. Trong thánh lễ Em gặp Chúa, Chúa vẫn yêu Em và còn thương Em nhiều hơn trước. Bình an sẽ trở lại với tâm hồn Em.
Em có thể đồng hành với đứa con yêu dấu trong suốt quãng đường dài còn lại. Em cũng có thể gởi bé cho một lòng mẹ bao la khác, rồi một mình, Em trở về mái ấm xưa làm nên một cuộc đời mới. Vết thẹo sẽ mọc da non. Đời Em vẫn đẹp. Mong Em làm cho đời đẹp gấp hai để bù lại những mất mát của chuyến đi ấy.

45/ YÊU MUỘN
Em
Em gục đầu xuống bàn ăn, khóc nấc lên một cách tuyệt vọng. Thức ăn vương vãi. Con mèo len lén đến lượm một miếng thịt, ngơ ngác, rồi biến đi…
Tối hôm ấy chồng Em miễn cưỡng về ăn cơm nhà. Vợ chồng nói chuyện với nhau rời rạc như cơm nguội. Chồng Em lặng lẽ gắp một miếng thịt, bỏ vào miệng, nhằn nhằn ba cái, rồi lè ra, ném vào mặt Em: “Nấu ăn dở như c.”.
Em ngồi chết trân. Chồng Em quay ngoắt một cái, dắt xe ra cổng, rồ máy, sang số cái rộp, rồi vọt đi. Chẳng biết đi đâu?
Em hận đời. Em hận mình.
1.
Từ hồi còn là bé thơ, Em đã mơ ước làm dì phước. Khi đã làm dì phước, Em lại mơ ước tận hiến cho cuộc đời của mình để phục vụ nhân sinh. Đời sống tu trì lặng lẽ trôi đi. Tham, sân si vẫn còn đó, khi tỏ khi mờ. Nhưng tình của Chúa bao giờ cũng bao trùm tất cả.
Em là một nữ tu thông minh, đặc biệt giỏi về môn văn và ngoại ngữ. Em cảm thấy mình có hai ơn gọi song hành: ơn gọi tận hiến và ơn gọi phát huy tài nưang của mình. Em không gặp may mắn. Ban lãnh đạo của Em chỉ quen đúc tượng theo khuôn, chứ không đủ khả năng làm khuôn cho những tác phẩm nghệ thuật mới . Em cảm thấy mình bị vong thân trong cái khuôn truyền thống ấy. Em đành bỏ ơn gọi tận hiến, để phát huy tài năng mà Chúa đã ban cho mình. Em bỏ dòng. Em vào đời. Đời không niềm nở với Em. Nền giáo dục khép kín và bảo thủ một thời đã biến Em thành con nai tơ, ngơ ngơ giữa thành phố. Hẫng!
2.
Em đã ngoài ba mươi. Ơn gọi làm mẹ hụ lên như tiếng còi báo động. Em thèm một đứa con, còn hơn người mù thèm ánh sáng. Nhìn cô gái láng giềng ngồi cho con bú, Em buồn tủi đến rơi lệ. Ơn gọi phát huy tài năng bây giờp tắt lịm dần đi như hơi thở của người đang hấp hối. Em thích lấy chồng, hơn là lấy bằng cử nhân. Hoàng đã đến với Em trong thời điểm ấy.
Hoàng cầu hôn với Em mà không cần suy nghĩ nhiều, vì chàng đã quá mệt mỏi trên đường tình rồi. Vả lại chàng thích cái chất ma-xơ nai tơ của Em. Còn Em thì nhận lời chàng không cần tính toán nhiều, vì còn giờ đâu nữa mà tính toán. Năm điểm trên mười là được. Hai người yêu nhau, nhưng không tha thiết, mặn nồng. Chất lãng mạn không còn nữa. Vợ chồng chỉ còn là một tổ hợp dị tính có nội quy, có điều lệ, mà cả hai đối tác có nhiệm vụ và quyền lợi song phương. Hoàng đi làm, mỗi tháng đưa về cho Em một lượng vàng. Hoàng thường ăn cơm nhà hàng với bạn và chỉ có mặt ở nhà để ngủ. Em buồn, nhưng Em không được quyền đòi hỏi tại sao. Em sanh con, nuôi con theo khoa học, giáo dục con theo tinh thần Phúc Âm. Đó là nhiệm vụ của Em, Hoàng không bao giờ khen chê, không bao giờ chống đối. Em lặng lẽ làm mẹ trong căn nhà quạnh quẽ. Hoàng làm chồng như ông tài xế: ngồi ôm vô lăng, chẳng nói chẳng rằng, đi khắp thế gian…
3. Hoàng vào đời không ngơ ngác như Em. Chàng nênk gót giày cồm cộp như người chiến thắng. Chàng thuộc lòng mọi ngõ ngách của cuộc đời. Chàng không có địa vị cao, nhưng con tài, nên mọi người kính trọng và kiêng nể. Hoàng là đứa con trai độc nhất và là cháu đích tôn của một ông nội vừa giàu có vừa phong kiến. Cha mẹ Hoàng chết sớm. Hoàng được ông nội nâng hơn trứng, hứng hơn hoa. Hoàng được làm vua trong gia tộc ngay từ thuở còn bé tí. Ông vua tí hon có một thần dân là ông nội đầy quyền uy. Nền giáo dục ấy đã biến Hoàng thành một người đàn ông thông minh, nhưng cực kỳ ích kỷ và kiêu ngạo; chỉ biết nhận, mà không biết cho; chỉ biết đòi mọi người phải làm vui lòng mình, mà chẳng bao giờ làm vừa lòng ai.
Người đàn ông ấy bây giờ là chồng và là vua của Em. Hắn đã nện gót giày cồm cộp trên hè phố, thì bây giờ lại nện cồm cộp trên cuộc đời Em.
Em.
1. Em khóc nấc lên, vì chịu hết nổi rồi. Nếu tôi là Em, tôi cũng phải khóc nấc lên như thế. Tôi muốn đau cái đau của Eem và muốn nuốt cái nhục cảu Em. Đau quá! Nhục quá!
Có lẽ mọi người khách bàng quan cũng muốn đứng về phía Em và muốn chân thành khuyên Em: “Bỏ nó đi! Thà sống khổ chứ đừng sống nhục.” Nhưng tôi chưa muốn khuyên Em điều gì vào lúc này. Tôi chỉ muốn chia sẻ nỗi đau khổ của Em. Tôi chỉ muốn thấy Em khóc thật nhiều. Khóc đi Em! Khóc để vơi sầu. Khóc để quên đau.
2. Em chẳng biết Hoàng đi đâu. Nhưng tôi biết Hoàng đang bị bạn bè chửi mắng như tát nước vào mặt. Mọi người đàn ông có lương tri đều lên án Hoàng và xấu hổ vì Hoàng. Chính Hoàng cũng đang tự lên án chính mình. Hoàng là người trí thức. Hoàng là người biết điều. Hoàng là một nhà bình luận sắc bén. Nhưng Hoàng yếu đuối. Hoàng chỉ là nạn nhân của một nền giáo dục sai lầm.
Hoàng không dám giáp mặt Em để xin lỗi đâu. Tuy hối hận, nhưng vẫn còn kiêu ngạo. Hoàng sẽ sai sứ giả đến cầu hoà với Em. Mong rằng sứ giả của Hoàng sẽ được Em niềm nở đón tiếp.
Sau sự cố này, Hoàng sẽ thương Em nhiều hơn. Thương để đền tội. Thương để đền bù. Sau sự cố này Hoàng sẽ biết “sống cho” nhiều hơn và sẽ khiêm tốn hơn. Người trí thức là người biết tự trọng và muốn vươn lên sau một lần vấp ngã. Hoàng chính là con người trí thức đó.
3. Còn Em đã thôi làm ma-xơ, thì đừng ngơ ngơ ngu như con nai tơ nữa. Em đẹp, nhưng hơi vô duyên. Em chưa biết làm duyên, vì Em không dám làm duyên. Người đàn ông nào cũng muốn vợ mình xinh đẹp và duyên dáng. Có vợ xinh đẹp và duyên dáng là niềm kiêu hãnh của mọi người đàn ông.
Em cũng hãy tạm quên những bữa ăn thanh đạm của Tu Viện, để trau dồi môn gia chánh. Mâm cơm, vừa ngon miệng, vừa đẹp mắt. Hoàng muốn Em và hai đứa con được ăn ngon mặc đẹp. Một cây vàng hàng tháng trao cho Em không phải chỉ dành cho ngày mao, mà còn để thấy vợ con được sung sướng. Hoàng muốn thế.
4. Em đừng nhìn mình để hận. Em đừng nhìn Hoàng để ghét. Em và Hoàng hãy cùng nhau nhìn hai đứa con để cùng yêu thương. Chúng nó không thể thiếu cha. Chúng nó không thể thiếu mẹ. Vấn đề chỉ là như thế. Chúng nó có quyền có cha và có mẹ. Quyền ấy là bất khả xâm phạm.

46/ SỮA MẸ
Em.
Em bồng con đến nhà thờ. Tôi xối nước trên đầu bé: “Maria, cha rửa con nhân danh Cha và Con và Thánh Thần”. Tôi nhìn bé hai giây. Buồn! Em sung sướng bồng con về. Bà nội, bà ngoại tíu tít đi theo, che dù che nón như đón bà hoàng. Tôi mời chồng Em ghé nhà xứ, thăm hỏi chuyện gia đình.
Hồi mới sanh, con của con nặng mấy kí?
- Ba kí rưỡi
- Con so mà nặng ba kí rưỡi là ngon rồi. Nhưng…cha thấy nước da của nó không mịn màng, hơi vàng vàng, hơi mái mái. Dường như nó thiếu dinh dưỡng.
- Tại vợ con mất sữa.
- Vợ con tròn như củ khoai tây, tại sao lại mất sữa? Chồng Em sụ mặt. Thì ra…
1. Em mới sanh được một tuần, thì nguồn sữa cạn khô. Chồng Em bán đồng hồ, lấy tiền đi mua sữa. Sữa Guigoz biến khỏi thị trường. Chỉ còn sữa ông thọ cho quán cà phê. Hộp sữa nào cũng quá thời hạn. Khui ra thì sữa đặc sệt như cháo, màu nâu nâu như mật ong loãng. Chồng Em thất vọng chửi thề…Hoà bình mới tìm thấy, nhưng hậu quả của chiến tranh vẫn còn đầy dẫy. Biết bao giờ mới mua được sữa Guigoz cho con đầu lòng? Và nếu tìm được sữa Guigoz, thì còn đồng hồ đâu nữa mà bán. Chồng Em quay quả, bứt rứt. Thương con quá là thương! Bức rức, thắc mắc mãi chồng Em mới tìm ra sự thật. Hận!
2. Mẹ Em là cán sự y tế, chích cho Em một phát thuốc cai sữa. Em hỏi:
- Chi vậy mẹ?
- Để bảo đảm hạnh phúc gia đình.
- Mẹ nói gì con không hiểu.
- Mặt mày sáng mà sao trí mày tối thế? Gái tham tài, trai tham sắc. Thằng đàn ông nào cũng muốn có vợ đẹp. Mày cho con bú, vú mày nó nhẽo ra, thì chồng mày lại ngó ngang sang đứa khác. Đàn bà bên Tây bây giờ đều cai sữa sớm, để bảo vệ sắc đẹp. Gĩư được nhan sắc là giữ được chồng.
Em.
Mẹ Em nói đúng. Nhưng chỉ đúng được một thời gian ngắn ngủi. Cũng thời điểm Em cai sữa, tôi nghe lén đài BBC. BBC cho biết: 86% phụ nữ châu Âu cai sữa ngay từ đầu. Nhưng bây giờ 76% lại nuôi con bằng sữa mẹ rồi.
Chuyện chồng con là chuyện của Em, tôi chẳng nên dính dấp làm chi. Nhưng vì quá thương trẻ thơ, tôi không thể làm ngơ khi thấy quyền lợi tối thượng của Em bị người ta cướp mất. Tôi phải đọc, tôi phải nghe, tôi phải suy nghĩ…
Bây giờ thì cả Thế giới đã đứng lên để bênh vực sữa mẹ. UNICEF đã đấu tranh cho sữa mẹ. Thậm chí những nhà sãn xuất sữa bột cho bé thơ cũng phải ghi trên hộp sữa một câu phi khuyến mãi rằng: “Sữa mẹ tốt nhất”. Dù vậy trong chỗ riêng tôi muốn nói nhỏ với Em rằng: Sữa mẹ có nhiệt độ đúng nhất: 37 độ. Từ lúc cho bé bú cho tới khi bé nghỉ, sữa luôn luôn giữ đúng độ nóng ấy. Sữ mẹ có độ ngọt đúng nhất. Lượng đường trong sữa mẹ được chính Tạo Hoá pha. Tuyệt! Sữa mẹ và chỉ trong sữa mẹ mới có tình yêu. Bé bú sữa mẹ, thì được mẹ bồng ẵm. Vừa bú vừa rờ rẫm, bé cảm nghiệm được tình yêu của mẹ trên đầu ngón tay của mình. Sữa và tình yêu là lương thực của bé thơ. Khi mẹ cho con bú, mẹ cảm thấy đê mê. Một cảm giác yêu thương chạy lăn tăn trên da thịt. Tình mẫu tử cứ thế mà lớn lên, xoắn vào cả không gian lẫn thời gian, mãi mãi và vô tận. Ôi tình mẹ!
3. Nhan sắc là vũ khí hiện đại nhất để bảo vệ hạnh phúc gia đình. Mẹ Em nghĩ thế. Tôi không đồng ý. Tôi phỏng vấn một người đàn ông. Ông ta cho biết người đàn ông sẵn sàng sống êm ả bên cạnh người vợ có những đức tính sau đây: dịu dàng, duyên dáng, đảm đang.
Dịu dàng là cử chỉ lúc nào cũng khoan thai, giọng nói lúc nào cũng ngọt ngào, bất chấp mọi tình hống. Bận rộn hay nhàn nhã, gặp chuyện vui hay chuyện buồn…nhất nhất đều khoan thai và ngọt ngào. Nói chuyện với cụ già, hay khuyên nhủ một người đàn ông trang lứa, hoặc khiển trách một em bé liếng khỉ…thì cũng vẫn một giọng ấy: ngọt như đường phèn. Người xưa nói rằng: “một giọt mật bắt được nhiều ruồi hơn một thùng giấm”.
Tôi vẫn còn nhớ y nguyên câu chuyện của thời sinh viên, cách nay gần bốn thập niên. Tôi và một ông bạn tu sĩ ghé một tiệm đồng hồ ở đường Nguyễn Huệ, Sài Gòn. Ông bạn tôi say mê ngắm nghía một chiếc đồng hồ báo thức, rồi hỏi cô bán hàng:
- Nhiêu, cô?
- Dạ, thưa năm “chăm” ạ.
Ông bạn tôi bỏ đi một mách. Tôi kéo áo hỏi:
- Cậu hỏi, người ta nói giá, tại sao lại bỏ đi?
- Nói ngọt quá chịu không nổi!
Với giọng nói ngọt ngào ấy, nếu ông bạn tôi không bỏ chạy, thì có lẽ ông đã mua cả đồng hồ lẫn cô bán hàng rồi.
Duyên dáng không phải là nhan sắc. Nhan sắc thì trời cho, còn duyên dáng thì ai cũng tự tạo được. Duyên dáng là một cái gì đó rất dễ thương gắn liền vào mọi cử chỉ. Ngồi dễ thương, đứng dễ thương, thậm chí ngáp cũng dễ thương…Đó là duyên dáng. Nhan sắc thì sơm nở chiều tàn, nhưng duyên dáng thì còn mãi, lớn mãi cho tới khi lìa đời. Duyên dáng là một phản xạ phát xuất từ một tâm hồn an vui, bao dung, quí phái. Rất tự nhiên, không giả tạo.
Đảm đang là vừa cần cù, vừa thông minh. Người đàn bà cần cù mà không thông minh thì chỉ là người vợ vô ích và là gánh nặng cho ngươì đàn ông. “Thứ nhất: mắc nợ; thứ nhì: vợ ngu.”. Người đàn bà thông minh mà biếng nhác thì sẽ thành thủ đoạn, ích kỷ một cách hợm hĩnh và đáng ghét.
Em.
Câu chuyện của Em cai sữa để bảo vệ hạnh phúc gia đình đã làm nhiều người đàn ông nổi giận. Họ cho rằng làm như thế là khinh để đàn ông. Chồng Em là một trong những người đàn ông ấy. Nhưng chồng Em chỉ coi là một nạn nhân của một trào lưu nông cạn và thô thiển.
Tôi mong rằng Em sẽ có cách để đền bù cho con của Em, một đứa cháu đã bị bà ngoại dại dột cát mất một nguồn sống cao quý nhất.

47/ TÌNH VÀ TIỀN
EM
Tôi tình cờ gặp Em ở đường Lê Lợi, Sài Gòn. Le lói quá khiến tôi phải lặng đi vài giây.
- Con đổi đời mau quá. Con làm gì ở đây?
- Con…làm cho công ty X.
- Mừng cho con. Chắc gia đình con bớt bẩn chật rồi.
Em cuối mặt làm thinh khiến tôi nghi ngờ. Tôi về hỏi bạn bè của Em: “Con Yến làm gì trong công ty X, mà nó bốc lên mau như thế?” Tụi nó bụm miệng cươờ hí hí, rồi đua nhau bật mí…
1.
Gia đình Em nghèo lắm. Cha Em đạp xe vua. Mẹ Em quạt chuối nướng. Em học hết lớp năm thì nghỉ, đi bán bắp ở bến xe, em bán rất đắt. Lái xe, lơ xe, xe ôm đều đua nhau mua bắp của Em. Bắp thì không có gì đặc biệt, nhưng người bán bắp thì xinh quá là xinh…Thế là Em có tiền đưa cho mẹ và có tiền may sắm. Người đã đẹp bây giờ lại đẹp thêm. Càng ngày càng đẹp. Đẹp quá đi thôi!
2.
Cha Em chờ nước đá cho bà chủ căng tin của công ty X. Thấy cha Em thật thà, bà chủ muốn giúp đỡ.
- Anh cho con Yến vô làm với tôi. Bán bắp ở bến xa tuy cũng có đồng ra đồng vào, nhưng thấy nó lam lũ quá, tội nghiệp.
- Chị giúp đỡ, tôi cám ơn. Để tôi nói với nó.
Chỉ trong vòng hai tháng, nước da bánh mật của em đã biến thành nước da nõn gà của trứng gà bóc. Công nhận tôn Em làm Miss Công ty. Đời Em lên hương. Hương thơm ngào ngạt toả tới văn phòng ông Giám Đốc. Em độc quyền bưng đồ từ căng tin lên phòng làm việc của ông. Cứ thế, rồi Em được thăng chức quản lý văn phòng đặc biệt của công ty, đặt tại Sài Gòn. Văn phòng chỉ là căn nhà lầu trống vắng, không có khách hàng lai vãng. Mỗi tháng ông Giám Đốc đi công tác ở Sài Gòn vài ba lần. Mỗi lần dừng chân ở đó vài ba bữa. Em làm việc không lương, nhưng được boa rất hậu hĩnh. Em có tiền may mặc, mua sắm nữ trang và gởi tiền về cho các em ăn học. Cha Em thôi đạp xe vua. Mẹ Em thôi quạt chuối nướng. Căn nhà lá lụp sụp biến thành ngôi nhà tường khang trang, rồi trở thành tiệm tạp hoá nho nhỏ vừa cung đủ nhu cầu hằng ngày cho xóm lao động nghèo.
Con Yến có số sung sướng, người ta bảo thế. Nhưng Em chưa vừa lòng.
3.
Trên thực tế Em làm chủ căn lầu. Nhưng trên pháp lý căn lầu vẫn đứng tên ông Giám Đôc. Tương lai vẫn còn mù mịt.Vợ của ông vẫn là một mối đe doạ thường xuyên. Ông Giám Đốc vẫn có khả năng ra hầu toà.
Bạn cũ thắc mắc với Em:
- Mày bỏ xưng tội hai mùa Phục Sinh rồi đấy.
- Tao còn kẹt. Năm tới tao mới đi xưng tội được.
- Tại sao phải đợi sang năm tới?
- Tao bắt ổng phải sang tên cái nhà lầu ấy cho tao. Làm giấy tờ xong, tao sẽ đá đít ổng.
- Sao mày tàn nhẫn vậy?
- Đời mà! Người ta lợi dụng mình, thì mình xũng phải biết lợi dụng người ta. Bộ tụi mày tưởng người ta tốt lắm hả? Bồ nhí một nhóc.
EM.
Em hứa sang năm sẽ bỏ đời để trở về với đạo. Nhưng đối với Em thì đạo vẫn chỉ là đời. Mà đời dối với Em chỉ là cái lá đa, chỉ là cãi mõm chó. Lá đa thì nhỏ. Mõm chó thì đen.
Sự đời như cái là đa.
Đem như mõm chó chém cha sự đời!
1. Chỉ vì “cái sự đời” mà ông Giám Đôc công ty đã hy sinh cả cuộc đời của mình. Vợ ông đeo vàng đỏ người, nhưng nụ cười héo hắt và gượng gạo. Là vợ, nhưng vợ chỉ là cái quán trọ. Chồng chỉ là người khách vãng lai. Tương quan vợ chồng chỉ là thế. Hai đứa con đã lớn, vừa học vừa chơi, chơi nhiều hơn học. Học khơi khơi nhưng vẫn có bằng khen, bằng khen được mua bằng tiền. Đời của ba mẹ con đều đen như mõm chó…một ngày nào đó ông Giám Đốc sẽ ra hầu toà. Sự nghiệp của ông sẽ cháy thành tro bụi. Vợ không hiền. Con không ngoan. Thế là phá sản.
2. Ngoại hình của Em thì le lói quá. Nhưng tâm hồn của Em thì đã tối đen như mực. Tình của Em đen. Tiền của Em cũng đen. Cả tình lẫn tiền đều tráo trở và lật lọng như nhau. Tại sao thế? Chỉ vì tiền. Em thương tiền đến độ tôn thờ nó như thần thánh. Em trả giá quá cao để mua lấy tiền. Gía ấy là cả cuộc đời của Em, là lương tâm trong sáng của Em, là lẽ công bằng và sự khiết tịnh của đạo. Em đánh mất quá nhiều, mất hết, thế mà Em tưởng rằng Em chỉ mất… “cái lá đa”.
Tiền rất quý. Đúng vậy. Nhờ có tiền mà Em muôi được bầy em được ăn, đựoc học. Nhờ có tiền mà cha mẹ Em không còn lận đận. Nhưng đồng tiền chỉ thật sự hữu ích khi Em coi nó là một tên đầy tớ. Khi Em tôn sùng nó như thần thánh, nó sẽ đạp Em xống tận bùn đen. Chính Chía đã phải cảnh giác thật cao rằng: “Các con không thể vừa nhờ Thiên Chúa, vừa nhờ tiền bạc”.
3. Em sẽ trở về với đạo, sau khi đá đít ông chồng hờ, ôm theo căn nhà lầu trị giá một nửa tỉ!
EM!
Em đã đánh mất đạo rồi, thì còn đạo đâu nữa mà về?! Em hãy giã từ người chồng bất hợp pháp, nhưng đừng đá đít. Còn căn lầu ấy không phải là tài sản của Em. Tôi nghi ngờ nó cũng không phải là tài sản của ông Giám Đốc ấy. Là của ai, thì pháp luật sẽ trả lời. Em hãy trở về với đạo, không còn gian dối, không còn hận thù, không còn gian tham. Đạo sẽ dang rộng cánh tay đón Em, yêu thương Em như thuở nào. Và còn thương Em nhiều hơn nữa. Tôi thấy cuộc đời của Em chưa đen như mõm chó đâu. Vẫn còn những bông hoa thật đẹp. Đó là bông hoa Hiếu dâng leê cha mẹ. Đó là bông hoa Thảo tặng cho bầy em nhỏ. Hai bông hoa vẫn rực rỡ, vừa thơm như hoa, vừa thảo như người. Và…cứ như thế, Em hãy làm lại cuộc đời, để đời Em mãi mãi là hoa, để hoa mãi mãi là biểu tượng của đời người.

48/ BÉ THY
EM.
Bé Thy, con của Em đang nhảy dây trước cửa nhà tôi. Bụp bụp, bụp bụp…Rất nhịp nhàng. Rất dẻo dai. Mớ tóc óng ả bồng bềnh. Đẹp quá! Khoẻ quá! Tôi mừng cho tuổi trẻ ngày mai. Tôi mừng cho riêng cho Em.
Nhảy dây mệt rồi thì bé Thy kiếm ghế đá ngồi nghỉ, nhai chuối chiên nhóp nhép. Miếng chuối chiên to bằng bàn tay, vàng rộm, vừa thơm vừa béo. Hai đứa bạn ngồi chầu hai bên, nhìn trần vào miếng chuối chiên đang hết dần. Nước miếng ứa ra. Xót xa!
Tôi vỗ vai bé Thy
- Con chia cho bạn một miếng đi.
Nó nhìn tôi, ngúng nguẩy, nghênh nghênh, ra vẻ ta đây không thèm trả lời, cắn một miếng to hơn để khiêu khích.
- Mỗi ngày mẹ cho con bao nhiêu tiền?
- Mỗi sáng mẹ cho con hai nghìn. Ăn hết, chiều mẹ cho nữa.
- Con có nuôi heo đất để giúp người nghèo không?
- Không.
- Cha mua heo đất cho con nuôi nghen.
- Con hổng chơi. Mẹ cho nhiêu, ăn nhiêu.
- Nếu vậy thì cha thôi chơi với con luôn.
Tôi làm bộ hờn dỗi, vô phòng, đóng cửa cái rầm. Nhưng qua kẽ cửa tôi theo dõi thái độ của bé. Bé ngồi sụ mặt. Thôi nhai nhóp nhép một cách kiêu hãnh. Xé đôi phần còn lại của mảng chuối chiên đưa cho hai bạn ngồi hai bên, mỉm cười một cách thân thiện. Sướng!
EM.
Vợ chồng Em chỉ sanh một mình bé Thy. Sanh ít để nuôi và dạy con một cách chu đáo. Đúng thế. Chất lượng quan trọng hơn số lượng. Quý hồ tinh, bất qúy hồ đa. Nhưng…
1. Bé Thy là con một. Không chị. Không anh. Không em. Hôm nay nhìn lên, chỉ thấy cha mẹ. Mai sau nhìn xuống, chỉ thấy con cái. Gia đình chỉ có hàng dọc. Có hàng dọc mà không có hàng ngang, giống như cây cột đứng trơ trọi một mình. Có cột mà không có xà thì không thể là mái ấm. Cấu trúc của gia đình một con giống như tấm áo khoác trên mình chỉ có sợi dọc, thiếu sợi ngang. Hở hang!
Tương quan hàng dọc là tình phụ tử và mẫu tử. Tương quan hàng ngang là tình huynh đệ. Hàng dọc làm vững hàng ngang. Hàng ngang làm cứng hàng dọc. Bé Thy không có được cái may mắn ấy.
Khi môi miệng của bé Thy không biết gọi lên những từ ngữ anh, chị, em thân thương thì con tim của bé Thy sẽ không cảm nghiệm được sự ấm áp của tình huynh đệ. Đến thời con cháu của bé Thy các từ ngữ ngọt ngào như chú thím, cô dì… chỉ còn là những tiếng kêu xa lạ, vô hồn, nằm cô quạnh trong cuốn từ điển tiếng Việt. Tình người mất mát. Tình người mai một.
2. Bé Thy là con một, nên được nhận mà không phải cho. Nhận rất nhiều, nhận tất cả mà chẳng cho đi bao giờ. Thy sướng quá, nhưng Thy chẳng làm cho ai được sung sướng. Hãy coi hắn ăn chuối chiên: ăn một mình, ăn nhóp nhép, ăn để làm khổ hai bạn nghèo. Thy sẽ lớn lên và sẽ vào đời y như thế. Nghão nghễ và ích kỷ. Người ích kỷ sẽ bị xã hội xô vào góc cô đơn chết đuối mà không được cứu. Bé Thy của Em ngạo nghễ và ích kỷ. Nhưng hắn đã biết hối hận. Hắn sụ mặt xuống rồi ngẩng đầu lên. Hắn buồn tủi rồi mỉm cười với bạn. Hắn sung sướng vì phần còn lại của mảng chuối chiên được chia cho bạn.
3. Bé Thy là mảnh đất hoang, nhưng rất phì nhiều và đầy hứa hẹn. Em hãy ân cần cuốc xới và trồng tỉa để bé Thy sẽ là vườn hoa rực rỡ.
3.1 Em nên kết thân với một gia đình tốt, ở đó có con trai và con gái. Ở đó có người lớn để Thy gọi bằng anh chị. Ở đó có người nhỏ xưng em ngọt sớt làm mát lòng bé Thy. Thy sẽ biết phải kính trọng người lớn, phải biết yêu thương và đùm bọc đàn em. Đó là sống với xã hội. Đó là sống cho mọi người. Người là con vật có xã hội tính. Không có hạnh phúc dành cho người cô đơn.
Lớn lên bé Thy sẽ chọn một người đàn ông để “sống với” và “sống cho” đến suốt đời mình. Gia đình Em không có con trai, Thy không có được điều kiện để hiểu tâm lý đàn ông ngay từ tuổi niên thiếu. Hành trang vào đời của hắn sẽ nghèo nàn một cách đáng tiếc.Bây giờ hắn thường xuyên đến chơi nhà bạn. Hắn chơi với con trai, hắn chơi với con gái. Hắn cãi nhau, hắn giận dỗi, hắn làm hoà, hắn lại yêu thương…Tất cả đều là những vốn liếng hắn đang thu góp để chuẩn bị cho ngày mai.
3.2 Được cha mẹ nuông chiều, bé Thy tưởng mình kà bà hoàng của thần dân, là rốn của vũ trụ. Bị tôi “thôi chơi”, hắn vỡ mộng. Hắn thức tỉnh và khám phá ra rằng muốn nhận được thì phải cho đi. Hạnh phúc của hắn chỉ no tròn, khia hắn ngồi nhìn ngắm hai bạn nghèo ăn nhỏ nhẹ mảng chuối chiên mà hắn vừa trao tặng. Trong hắn đã có hạt giống của lòng nhân đạo. Em hãy vun xới để hạt giống ấy nảy mộng và lớn lên. Để hỗ trợ kế hoạch này, tôi kể tặng em một câu chuyện.
Năm 1997 có một người đàn bà nằm xuống làm rung động cả thế giới. Đó là Mẹ Têrêsa, người nhận giải Noel Hoà Bình năm 1979. Rất nhiều người coi bà là người đàn bà vĩ đại nhất của thế kỷ 20. Mọi người đều đồng ý rằng sở dĩ bà là người đàn bà vĩ đại nhất chỉ vì bà đã dành hết cả cuộc đời của mình để yêu thương và phục vụ những người khốn khổ nhất trần đời. Trong lúc mọi phương tiện truyền thông thế giới đang bùng vỡ trước cái chết của bà, tôi đến thăm Đức Tổng Mẫn. Ngài nói với tôi: “Sở dĩ có một Mẹ Têrêsa vĩ đại, vì đã có một người mẹ vĩ đại, đó là mẹ của mẹ Têrêsa”.
Cứ mỗi buổi sáng, mẹ cho Têrêsa một ít tiền để đi học. Lần nào mẹ cũng dặn dò với một giọng nói tha thiết: “Mẹ cho con tiền để ăn bánh và uống nước. Nhưng con chỉ được xài một nửa, còn nửa kia con chi cho bạn nghèo của con”. Lời dặn dò tha thiết ấy đã gieo vào con tim của Têrêsa một hạt giống lành. Hạt giống ấy đã nảy mần và lớn lên, trở thành một mẹ Têrêsa vĩ đại.
EM,
Tôi mơ màng thấy vào cuối thế kỷ 21 sẽ có một người đàn bà vĩ đại nữa. Đó là bé Thy,con của Em.

49/BÍ MẬT
EM.
Em đi tới đi lui trước cửa nhà tôi. Ngồi ghế đá này chưa đủ ấm chỗ, đã vội đổi sang ghế đá kia. Nhưng lúc nào cặp mắt cũng nhìn lom lom vào cửa phòng của tôi. Nôn nao. Bồn chồn. Em có việc muốn gặp tôi, nhưng “tình trong như đã, mặt ngoài còn e”, tôi biết thế, nhưng cứ lờ đi. Tôi không muốn niềm nở với Em, để Em khỏi niềm nở với tôi. Tôi sợ bia miệng. Em hiểu giùm cho. Tôi là nhà tu hành của một xứ đạo nông thôn nghèo nhàn. Em là cô chủ của một quán cà phê ở một thị trấn không nhỏ. Em chưng diện. Em tỉa tót trên mức độ cần thiết…
Chờ mãi một dịp may. Dịp may không tới. Em đánh liều đến gõ cửa phòng tôi.
- Con đang ket chuyện. Xin cha giúp con.
- Chuyện gì? Giúp thế nào?
- Con vay giùm cho em con mười triệu để nó làm ăn. Nó làm ăn thất bại. Bây giờ không trả nợ thì người ta không cho con hốt hụi. Chồng con mà biết vụ này thì…chắc con chết quá à.
- Con xin cha má con giúp.
- Con đưa em con xuống dưới này làm ăn, làm sao con dám xin cha má con giúp.
- Cứ cin. Nếu cha má không giúp được, thì ít là cũng hiểu được hoàn cảnh của tụi con.
- Làm sao con dám nói. Bây giờ em con có còn ở với con nữa đâu!
- Nó đi đâu?
- Nó làm cái nghề…Biết nói sao bây giờ.
- Vậy cụ thể con muốn cha giúp con cái gì?
- Cha cho con mượn mười triệu để con trả người ta, rồi con được hốt hịu, con sẽ trả cha từ từ.
- Từ chết đến chết. Chết chùm, chết đống…
Em cúi mặt làm thinh, cắn môi để giữ giọt lệ. Giọt lệ vẫn rơi. Tôi ngồi trơ ra đó, chẳng biết phải làm gì. Em rơi xuống vực thẳm, kêu cứu chẳng ai nghe. Tôi nhảy dù xuống rừng già, chẳng tìm được lối ra. Em lủi thủi ra về. Tôi tần ngần ngẫm nghĩ.
1.
Em sinh trưởng bên bờ sông Hậu. Hiền lành như dòng sông. An phận như vườn cây trái. Bỗng kinh tế chuyển mình: nông nghiệp tủi hờn nhìn công nghiệp chấp cánh; trai gái nông thôn đổ dồn về thành phố. Nhìn họ ăn mặc xênh xang hơn bà hoàng vào cung. Em cần lòng không đặng. Đành phải ra đi. Em giã từ cha mẹ và ngôi nhà thân thương, nhưng quá khiêm nhường. Em nhìn lần chót giáo xứ và ngôi thánh đường ấm cúng, nhưng quá già nua. Em hướng về Năm Căn. Nơi ấy mãi lực cuồn cuộn như dòng thác.
Em mướn một căn chòi, mở quán cà phê. Cà phê không ngon, nhưng cô chủ quán thì ngon quá. Thế là Em có tiền. Thừa thắng xông lên, Em sang mặt bằng, kêu cô em xuống bán tiếp. Em kiêu hãnh nhìn về tương lai…
Sự nghiệp thì đã có rồi, nhưng… “gái không chồng như phản gỗ long đanh”. Em phải lấy chồng. Em lấy chồng dễ như trở bàn tay. Chồng Em là bác sĩ, mới ly dị. Ông bán căn nhà cũ để quên quá khứ; đưa phòng mạch về nhà em, để cùng hướng về tương lai. Một căn lầu hoành tráng của chồng đứng sừng sững trên mảnh đất của vợ. Tuyệt vời! Chồng mở phòng mạch, vợ làm chủ quán. Đẹp đôi! Đôi lứa thì đẹp rồi, nhưng lại thừa cô em…Cô em thì mặn mòi hơn cô chị. Thế mới nguy!
3.
Cô chị quyết tâm cho cô em ra riêng, để tránh hậu hoạ. Cô em sẵn sàng ra đi để tránh mặc cảm ăn bám. Nhất cử, lưỡng tiện. Nhưng cả hai đều không có tiền. Cô em làm công cho cô chị, chỉ đủ chưng diện. Cô chị làm chủ, thì tiền lời là cái mựat bằng. Cô em mượn cô chị mười triệu, để mở môt cái quán mới: Cô chị phải vội vàng đi vay mười triệu, để “tiễn chân” cô em ra đi, càng sớm càng tốt.
Cô em vừa ra riêng, thì Năm Căn sa xuống vực thẳm. Tôm chết như rạ, chết liên tu bất tận. Vàng bạc chẳng còn ai mua. Tôm cua chẳng có ai bán. Quán xá ế ẩm. Hai chị em nhìn nhau, chẳng biết nên thương hay nên ghét.
EM.
Em ra về rồi, nhưng mùi nước hoa vẫn còn phảng phất đâu đây. Tôi vẫn còn ngồi đây, nhưng lại muốn gởi theo Em đôi lời thương mến.
1.
Em giã từ gia đình và giáo xứ thân thương, tức là em từ giã nhiều truyền thống tốt đẹp. Em đến Năm Căn mở quán cà phê là Em đã quyết tâm tìm một đời sống tốt đẹp hơn. Ước mơ của Em là có nhiều tiền của, vì tiền là phương tiện để đạt ước mơ. Không ai dám cản chân Em, vì chẳng ai cản được đôi chân ấy. Đó là xu thế của lịch sử. Xu thế ấy có mãnh lực của cuồng phong. Em cứ đi. Em cứ làm giàu, nhưng hãy làm giàu một cách lương thiện và hãy xài tiền một cách hữu lý. Xài tiền hữu lý nhất là coi tiền như phương tiện để thăng hoa đời sống của mình và đời sống của tha nhân. Sống xa hoa trước mắt người nghèo khổ là làm nhục cho Thượng Đế, là làm nhục cho đạo làm người.
Kim chỉ nam của Em là cuốn Tin Mừng. Hãy đọc Tin Mừng hằng ngày. Ở đó Em sẽ gặp Đức Giêsu. Người vừa là bạn đồng hành, vừa là thầy giáo cho Em trong mọi tình huống khó khăn tưởng như không có lối ra…
2.
Em đã giấu chồng Em nhiều điều. Em chơi hụi, chơi bao nhiều chân hụi, chồng không biết. Em giúp cha mẹ ruột mấy cây vàng, chồng không hay. Nay lại vay giùm cho cô em mười triệu cũng không hé răng nói một lời với chồng. Thậm chí đi thăm bạn cũ, cũng len lén mà đi. Bây giờ Em bắt đầu sợ. Sợ bí mật bật mí, bật mí dây chuyền. Tan hoang!
Vợ chồng là một linh hồn, là một thân xác. Vợ chồng trình bày hết thân xác cho nhau, không e thẹn, không dè xẻn, để minh chứng tình yêu trọn vẹn. Thế thì tại sao không ngỏ bày hết tâm tư cho nhau để tình yêu tròn đầy. Yêu nhau mà còn giấu giếm tâm tư, thì chưa có tình yêu thật sự. Tình yêu không chân chính sinh ra nỗi sợ. CHính vì thế mà Em đang run sợ: “Nếu chồng con biết, thì chắc chắn con chết quá à!” Tình yêu loại trừ nỗi sợ. Ai sợ thì tình yêu chưa hoàn hảo (1Ga 4,18).
Em hãy thôi giấu giếm, để vợ chồng Em yêu nhau thật nhiều. Em hãy yêu chồng thật nhiều, để không bao giờ còn sợ chồng nữa. Mọi khó khăn rồi sẽ qua đi, vì “thuận vợ thuận chồng tát bể Đông cũng cạn”. Mười triệu chỉ là chuyện nhỏ.
Còn chuyện của cô em gái của Em, thì tôi chẳng dám đụng đến. Nhưng nhờ Em chuyển giùm tôi một lời nhắn nhủ: “Đức Giêsu đang chờ đợi ngày cô trở về. Cô vẫn được Chúa yêu thương và quý mến như thuở nào”.

50/ BÉ TÙNG
EM.
Học trò lớp Chồi của bà phước qua nhà tôi chơi, trong đó có bé Tùng, con của Em. Các bé đang nói chuyện tíu tít, thì bé Tùng nhảy phóc lên ghế, dang tay, trợn mắt, la hét ầm lên.
- Ta, Tần Thuỷ Hoàng.
- Hí…Hí, các nhí đua nhau cười.
- Giết!Giết!
Bé Tùng tuốt gươm mủ, cứa vào cổ các bạn và cười khặc khặc.
Tôi ôm bé vào lòng, năn nỉ:
- Con đừng bắt chước Tần Thuỷ Hoàng. Tần Thuỷ Hoàng ác lắm, Tần Thuỷ Hoàng hư lắm…
Bé Tùng cố nhoai ra khỏi vòng tay của tôi, lại nhảy phóc lên ghế, lại la hét một cách say mê.
- Giết!Giết!
Le hét đa rồi, bé nhảy bộp xuống đất, cắm đầu chạy về phòng lớp. Cả bầy thiên thần chảy theo, cười hí hí, bỏ tôi ngồi trơ một mình.
Tiếng hô “Giết, giết” kinh hoàng của bé Tùng khiến tôi miên man nghĩ về một thế giới bốn mươi năm sau. Có một lãnh tụ quân phiệt, tay trái cầm ống vố, tay phải chỉ chỏ bản đồ. Thế rồi từng triệu binh sĩ trùng trùng điệp điệp xông ra chiến trường, tầng tầng lớp lớp ngã đổ. Khói lửa mịt mù. Nhà cửa tan hoang. Đói khổ lan tràn. Tiếng khóc thê lương…Kệ! Tay tría ấy vẫn cầm ống vố. Tay phải ấy vẫn chỉ chỏ bản đồ. Rất vô tư! Lãnh tụ quân phiệt ấy có thể là bé Tùng, con của Em. Buồn quá! Vừa buồn vừa lo.
Ngày hôm sau, tôi vội vã đến thăm nhà Em để góp ý. Em đi vắng. Tôi kể chuyện bé Tùng làm Tần Thuỷ Hoàng cho vợ Em nghe. Vợ Em cười một cách vô tư…Tôi thất vọng ra về, nhưng trên màn ảnh ký ức của tôi lại ghi rất đậm nhiều hình ảnh mới, lấy từ căn nhà của Em. Bây giờ tôi mời vợ chồng Em cùng coi với tôi.
1.
Nhờ trúng tôm, Em vừa mới xây một toà nhà hoành tráng trên một mảnh đất hoang. Toà nhà sơn màu chu rực rỡ. Lan can bằng inox lấp lánh như thuỷ tinh. Đẹp quá, người ta bảo thế. Nhưng tôi thì sợ quá, sợ đến nổi da gà!
Em ơi, trong hội hoạ, màu chu được xếp vào loại màu nóng. Màu nóng thì kích thích thần kinh. Màu nóng thì gây chú ý, nên được sử dụng tối đa trong nghệ thuật quảng cáo. Màu nóng gây phấn khởi cho đấu trường, nhưng không tạo được cảm giác an vui cho mái ấm gia đình. Bản chất của bé Tùng đã là hiếu động và hiếu thắng cực đoan như thế, bây giờ lại sống trong toà nhà sơn màu nóng quá đáng như vậy, thì khác nào Em đổ dầu và lửa, khác nào Em hưởng ứng lệnh “Giết! Giết!” của bé Tùng. Em hãy làm mọi điều có thể, để giảm thiểu xuống mức thấp nhất tánh hiếu thắng và hiếu chiến của bé Tùng.
Vì tương lai của bé Tùng, tôi xin Em hãy nhìn ngắm công trình sáng tạo đầy ý nghĩa của Chúa. Ngài là Đấng sáng tạo ra năm màu: xanh-trắng-đỏ-tím-vàng. Nhưng cũng chính Ngài đã hữu ý chọn màu xanh làm bối cảnh cho toàn thể vũ trụ. Trời xanh, xanh bao la. Biển xanh, xanh bát ngát. Núi đồi xanh, xanh trập trùng. Đồng ruộng xanh, xanh bạt ngàn. Màu xanh dường như là bạn đồng hành cuả không gian vô tận. Hội hoạ gọi màu xanh là màu lạnh, có tác dụng làm dịu thần kinh. Văn chương gọi màu xanh là màu hi vọng. Còn tôi thì tôn vinh màu xanh là màu của tình yêu, là màu của an bình, là quà tặng của Thượng Đế.
Em hãy bắt chước Thượng Đế lấy màu xanh làm nền cho toàn bộ công trình kiến trúc của cơ ngơi nhà Em. Trong khi chờ đợi cây xanh mọc lên trên mảnh đất trống hoang. Em hãy cạo bỏ màu chu nóng bỏng ấy và thay thế bằng màu dịu mát. Miệng đời sẽ chê Em là lãng phí, là không có lý. Nhưng: lãng phí cũng được, vì đó là định mệnh của bé Tùng. Còn có lý hay không thì chỉ một mình Em biết mà thôi.
2.
Trong nhà Em chỗ nào cũng có đồ chơi của bé Tùng. Đồ chơi nào cũng là gươm, là súng, là xe tăng, là máy bay tiêm kích. Tôi hỏi vợ Em:
- Tại sao tụi con mua sắm cho bé những đồ chơi chiến tranh như thế?
- Tại nó thích vậy.
- Thường thì con mua hay chồng con mua?
- Ảnh mua cho nó. Cha con ảnh còn làm bộ bắn nhau èng…èng…
Thế là Em lại đổ dầu vào lửa nữa rồi! UNICEF đã kêu gọi các chánh phủ cấm các nhà sản xuất đồ chơi không được sản xuất đồ chơi chiến tranh. Tiếng kêu ấy còn là tiếng kêu trong sa mạc. Nhưng đó là tiếng kêu của lương tri loài người. Nếu Đức Giêsu sống vào thời đại chúng ta, thì Ngài cũng lên án việc trao vào tay các bé thơ những đồ chơi chiến tranh như bé Tùng hiện đang sở hữu một đống như thế. Ngài nói: “Ai làm cho một trong những đứa bé này bị hư đi, thì thà buộc cối đá vào cổ nó mà ném xuống biển”. Chúa không nỡ tâm ném Em xuống biển đâu. Nhưng chính vợ chồng Em đang ném bé Tùng xuống biển đấy.
3.
Trên bàn thờ nhà Em có một ảnh chuộc tội khá lớn. Chúa đang quằn quại. Chúa đang hấp hối. Mồ hôi và máu đầm đìa. Xương cùi chỏ và xương bánh chè lòi ra trắng hếu, trên nền da thịt bầm tím và loang lỗ màu máu. Da thịt trên cánh tay phải bị xé rách và buông thòng xuống một mảng. Đau thương quá! Thê thảm quá! Rùng rợn quá!
Tôi không biết người nghệ sĩ muốn nói gì qua tác phẩm nghệ thuật này? Sáng tác nghệ thuật là quyền của người nghệ sĩ, quyền tự do ngôn luận. Nhưng tôi thì không muốn nhìn ngắm một tác phẩm như thế. Có thể Em thấy Chúa đau khổ như thế thì thương, thì tội nghiệp, thì biết ơn và sám hối. Nhưng bé Tùng thì không thể có những tâm tình ấy. Đối với bé, thì ảnh thọ nạn ấy chỉ là hình ảnh bạo lực, tạo cảm giác rùng rợn và rất ấn tượng. Tác dụng sẽ là nguy hiểm khôn lường. Nội dung giáo lý là quan trọng. Trình bày giáo lý một cách vụng về thì có thể là bóp méo nội dung, là phản tác dụng…
Vì tương lai của bé Tùng, xin vợ chồng Em suy nghĩ nhiều hơn, chăm sóc nhiều hơn. Tương lai của con Em có thể sẽ rất rực rỡ, nhưng cũng có thể sẽ rất mù mịt. Tôi gởi tới con Em lời khuyên cuối cùng: “Tùng ơi! Đừng bắt chước Tần Thuỷ Hoàng nghe con”.

51/ VÔ TÂM VÔ TÌNH
EM.
Tôi đi xức dầu bệnh nhân về, tiện đường ghé thăm Em, bắt tay một cái để mừng bổn mạng Phêrô của Em. Tôi cười niềm nở. Em cười gượng gạo. Tay tôi siết chặt. Tay Em lạnh ngắt. Tôi cụt hứng, hỏi bâng quơ một câu:
- Buồn hả?
- Dạ.
- Hôm nay lễ bổn mạng mà!
- Bởi vậy mới sinh chuyện.
Vợ Em từ nhà trong lết ra, vừa đi vừa sửa mái tóc. Mặt rầu rầu như lá bầu dính cứt trâu. Nàng ngồi nói chuyện với tôi. Không thèm làm duyên làm dáng. Cố tình làm ra vẻ thiểu não, bèo nhèo, để tố cáo tội vô tâm vô tình của Em. Vợ chồng Em tranh luận với nhau một lát. Thế là tôi biết hết.
1.
Bỗng từ một tuần nay vợ Em vui vẻ khác thường. Sáng nào cũng ghé vựa cá, thù thì với cô chủ.
- Tháng này có cá lóc bự không?
- Có chứ, chỉ có điều là không nhiều như mùa tát đìa thôi.
- Nhớ dành cho tôi một con cỡ ký ngoài nha.
- Chừng nào lấy?
- Sáng thứ Bảy tới.
- Cá lóc tháng này hơi hiếm, nên giá hơi cao đấy nhá.
- Được thôi.
- Bộ có chuyện quan trọng lắm hay sao mà phải dặn sớm quá vậy?
- Chứ sao. Chuyện bí mật nội bộ…
2.
Sáng nay, thứ Bảy, Em đi làm buổi sáng, chiều được nghỉ week-end. Lòng nhẹ lân g lâng. Ngày vui nhất trong tuần. Em vừa sang số, sửa soạn rồ ga, thì vợ Em gọi giật lại, giọng nũng nịu, mềm như tơ, ngọt như đường:
- Anh Tuấn nè!
- Gì vậy?
- Trưa nay anh về ăn cơm nhà nha.
- Hôm nay thứ Bảy, cho anh đi ăn với bạn được không?
- Hổng được đâu. Anh mà không về là em giận đó. Mà phải về đúng 11 giờ nghen…nghen. Đúng 11 giờ nghen, anh. thay vì đi với bạn, thì anh rủ bạn về nhà mình. Có sao đâu. Càng đông càng vui. Nghen!
Chưa bao giờ nàng phát âm chữ NGHEN dễ thương đến thế! Nó như cái đinh ốc xoáy vào trong tim, khiến Em bất giác trả lời “Ừa”. Em rồ ga vọt đi. Nàng nhìn theo. Đắm đuối. Thương ơi là thương!
3.
Bóng Em vừa khuất, thì vợ Em xách giỏ đi chợ. Nàng xài tiền rất kĩ, mặc cả chi ly từng đồng từng cắc. Nhưng hôm nay rất rộng tay. Không tính mắc rẻ, mà chỉ cần đồ ăn tươi ngon. Trên đường về ghé vựa, lấy con cá lóc kí hai. Đứng tần ngần một lúc, lại bắt thêm một con nữa. Chỉ sợ thiếu.
Vợ Em thương Em da diết. Thương từ cái tánh phàm ăn của Em cho tới cái mụt ruồi vô duyên nằm trơ trẽn trên cánh mũi. Nàng biết Em thích món tả pí lù cá lóc nhúng giấm. Chỉ cần ngồi nhìn Em ăn hì hục, lòng nàng đã rộn lên niềm vui.
Đúng 11 giờ trưa, thức ăn don đầy bàn, đủ ăn cho một chục thực khách. Lẩu giấm bốc khói nghi ngút. Dĩa rau thơm và sà-lát tươi roi rói. Chai rượu “ông già chống gậy” đang đứng chờ. Vợ Em coi đồng hồ, tưởng như chồng và bạn bè vừa về tới. Năm phút trôi qua. Mười phút trôi qua. Vợ Em chạy ra chạy vô. Nôn nóng đến chịu không được…Cục than hồng trong lẩu chỉ còn là cục tro trắng. Nước mắm chua lười biếng chỉ phả lên vào sợi khói mỏng tanh. Dĩa rau thơm đang tươi hơn hớn bỗng sù xuống như người kiệt sức. Những lát cá mỏng tanh đang bắt mắt một cách khiêu khích, bỗng chảy ra, xẹp xuống như đồ thiu thối.
12 giờ trưa. Chuông nhà thờ thủng thỉnh đếm chín tiếng rồi đổ hồi. Vợ Em lại coi đồng hồ, chép miệng, không thèm đọc Kinh Truyền Tin. Hờn dỗi.
Có tiếng xe máy nổ tiến dần về phía hành lang. Vợ Em ngồi im lặng, không thèm dòm.
- Ủa, em chưa ăn cơm sao?
- 11 giờ anh đi đâu?
- Đi uống bia với tụi nó.
- Anh có nhớ em dặn anh về đúng 11 giờ không? Em dặn đi dặn lại mấy lần lận.
- Thấy anh không về thì cứ ăn trước đi.
- Anh có biết hôm nay là ngày gì không?
- Ngày gì nhỉ?
- Ngày bổn mạng của anh.
- Ý, anh quên. Xin lỗi.
- Anh có quyền quên bổn mạng của anh. Nhưng anh không có quyền vô tâm vô tình đối với em. Em chuẩn bị bữa cơm này từ một tuần nay rồi, chỉ mong cho anh được sung sướng. Vậy mà anh có quan tâm gì đến em đâu, có coi em ra gì đâu.
Nàng đùng đùng đứng dậy, trút hết đồ ăn trên bàn vào cái thau, đem đổ hết xuống ao, rồi vào buồng, chôt cửa lại. Im lặng tuyệt đối. Im lặng khủng khiếp.
EM.
1.
Thánh Phêrô là bổn mạng của Em, mà Em không nhớ ngày kính. Lẽ ra tối hôm qua Em phải ôn lại tiểu sử của thánh bổn mạng. Hai vợ chồng cùng tìm những đoạn Kinh Thánh có nhắc đến thánh Phêrô. Và, sáng nay, lẽ ra cả hai vợ chồng cùng đi lễ và rước lễ bên nhau. Đẹp biết chừng nào!Thế mà Em lại quên. Khi được vợ nhắc, thì Em chỉ buông thõng một câu nhẹ hều “ý quên!”. Thật đáng tiếc!
2.
Em đánh giá thái độ của vợ Em là quá đáng, là chuyện bé mà xé ra to. Một bàn ăn như thế có đáng là bao. Chỉ cần hai giờ lao động là xong. Chỉ bỏ ra hai trăm ngàn đồng là có. Đưa bạn về ăn cơm nhà thì vui, nhưng rủ nhau đi quán cũng vui vậy. Trưa không ăn thì cất đi, để dành đến chiều ăn. Có gì đâu mà phải làm hung làm dữ…
Em có lý, có lý về phương diện toán học. Có lý nhưng không có tình, thì đúng là vô tâm. Vợ Em chỉ tố Em về tội vô tâm, chứ không hờn dỗi Em về tội vô lý. Em chỉ thấy trên bàn ăn có một lẩu giấm, một đĩa rau tươi, một dĩa cá lóc thái mỏng xếp chung với thịt bò và tôm đất. Nhưng trên bàn ăn còn một đĩa nữa mà Em không thấy, đó là đĩa tim. Quả tim phập phồng. Quả tim dâng hiến. Quả tim của vợ Em. Quả tim ấy cứ đập rộn ràng từ suốt một tuần nay. Trái tim ấy cứ thù thì với cô chủ vựa cá, để có một con cá lóc cỡ ký ngoài. Nó bảo: cá nhỏ dưới 1 ký thì ít thịt. Cá lớn quá thì thịt không ngon. Chính quả tim ấy đã “NGHEN” đi “NGHEN” lại mấy lần và dặn đúng 11 giờ, vì đúng giờ thì ăn mới ngon.
Quả tim ấy bận rộn suốt một tuần lễ, để hồi hộp chờ đợi thấy Em được sung sướng thưởng thức một món ăn mà nó biết rõ là Em rất say mê. Chờ đợi. Mòn mỏi chờ đợi. Rồi bị hẫng. Bị Em cho leo cây. Đau thật! Đau quá đi chứ!

52/ HÀNH TRANG VÀO ĐỜI
EM.
Em mời tôi ăn cơm tối. Bữa cơm thịnh soạn có nhiều bạn bè tham dự. Tôi được ngồi kế bên Em. Cơm đang ngon, chuyện đang vui, thì một bé gái ở trần, chui vào giữa Em và tôi, thò tay vào dĩa bốc thức ăn, nhai nhồm nhoàm. Mọi người sửng sốt. Tôi mắc cỡ giùm Em. Nhưng Em không mắc cỡ, cười nói vui vẻ: “Đây là cục cưng của gia đình. Cháu bị mát bẩm sinh”. Tôi bị hẫng. Thay vì mắc cỡ giùm Em, tôi lại xấu hổ cho chính mình.
Em thao thao kể chuyện về gia đình mình. Khách tiệc nhai uể oải, vừa chăm chú lắng nghe, quên bẵng chuyện mắc cỡ giùm Em. Em kể chuyện có duyên. Chuyện Em kể rành mạch.
1.
Vợ Em hí hửng báo tin ngày mai bác sĩ Billings bảo là vợ chồng Em có thể bắt đầu làm cha mẹ. Hai đứa đang khoẻ mạnh, và vui vẻ ở mức độ cao nhất. Hai đứa cầu nguyện thật sốt sắng, rồi xoắn lấy nhau như chưa bao giờ yêu nhau đến thế. Hai đứa nhìn nhau và thì thầm: “Chúng mình sẽ có một đứa con tuyệt vời: khoẻ mạnh, thông minh và đạo đức”. Em đặt tên cho bé ngay từ giây phút ấy. Tên bé là Minh Tuyết, vì: trí của nó phải thông MINH như bố, và ngoại hình của nó thì phải trắng như Tuyết, màu da của mẹ. Cả hai vợ chồng đều hài lòng và hãnh diện về cái tên ấy. Và dường như…hai đứa cứ càng ngày càng thương nhau nhiều hơn.
Em say mê theo dõi sự tănng trưởng của bé Minh Tuyết. Em nôn nóng chờ đợi ngày bé ra chào đời. Và…bỗng dưng Em cảm thấy vợ có bầu ột ệt lại đẹp hơn lúc còn thon thả. Em cảm thấy dường như mình có lãng mạn hơn trước. Cứ đi đâu về, thì việc đầu tiên là tìm vợ để nhìn ngắm và nâng niu cái bầu, mà Em gọi là “Minh Tuyết, con của bố”.
2.
Minh Tuyết vội vã chào đời, thiếu ngày thiếu tháng, khẳng khiu như con chàng hiu, chỉ cân được hai kí mốt. Cô y tá bồng bé đến, ân cần đặt bên hông mẹ. Mẹ mỉm cười nhìn con. Nụ cười tắt lịm. Quay mặt nhìn sang chỗ khác. Vỡ mộng! Bà ngoại gắt gỏng:
- Con của mày mà tại sao mày không nhìn?
- Ghê quá à!
- Trẻ sơ sinh thì đứa nào chả vậy/
Em thương vợ, thương con. Thương quá. Bây giờ Em mới giật mình nghĩ ra. Minh Tuyết đã được đậu thai tốt vì ngày ấy cả cha lẫn mẹ đều khoẻ, đều vui và yêu nhau tha thiết. Nhưng cái thai Minh Tuyết lại không được nuôi dưỡng tốt. Em đấm ngực ăn năn…
Vợ Em mang thai Minh Tuyết được năm tháng, thì tai hoạ đổ ập xuống. Bố vợ bị xe tải cán chết. Hoạ vô đơn chí. Sau đó hai tháng, thì mẹ Em ra đi. Vợ Em bị sốc, khóc vật vã. Mất ăn mất ngủ. Em cũng mất tinh thần, không còn đủ sức để vực vợ đứng lên. Em yếu đuối quá! Minh Tuyết là nạn nhân của sự yếu đuối ấy, cứ ngơ ngơ như người không có linh hồn.
3.
Bây giờ Em mới hiểu thế nào là tư cách của một người đàn ông, thế nào là sứ mạng của một người làm chồng, của một người làm cha. Em an ủi vợ, để vợ Em can đảm làm mẹ của một đứa con khuyết tật. Em yêu thương Minh Tuyết, yêu thương thật nhiều. Yêu nhiều để đền bù. Yêu nhiều để minh chứng cho mọi người thấy rằng Minh Tuyết vẫn là công trình sáng tạo đầy ý nghĩa của Thượng Đế. Minh Tuyết ngơ ngơ, nhưng Minh Tuyết là người, Minh Tuyết là con của Chúa. Minh Tuyết phải được loài người yêu thương và kính trọng. Đó là Đạo Trời. Đó là đạo làm người.
Tôi cảm phục Em. Tôi kính trọng Em như một đấng nam nhi tuyệt vời. Nhưng tôi vẫn cứ tiêng tiếc…
1. Phải chi trong thời gian tai hoạ đổ xuống trên gia đình, Em khôn ngoan và can đảm như hôm nay, thì Em đã cứu được vợ khỏi khóc vật vã, khỏi mang hệ luỵ cho Minh Tuyết. Tiếc quá! Tiếc vô cùng!
2. Phải chi Em nghiên cứu kỹ hơn về sứ mạng làm chồng và làm cha, thì Em đã đủ khả năng để đối phó với sự cố bất ngờ như thế. Bây giờ Em mới cảm thấy mình thiếu hành trang vào đời. Trễ quá!
EM.
Bữa cơm kết thúc, tôi ra về mang theo hình ảnh của Em và của Minh Tuyết. Ray rứt khôn nguôi.
Hành trang vào đời của giới trẻ chẳng có bao nhiêu. Cao nhất là có một nghề trong tay. Thấp nhất là chỉ có sự rạo rực của phái tính. Hạnh phúc và bất hạnh chỉ là may rủi, chỉ là phần số. Một ông bạn già đã khẳng định với tôi rằng: chỉ có 17% gia đình là có hạnh phúc thật. Phần còn lại thì hoặc là tan vỡ hoàn toàn, hoặc chỉ là “vui gượng kẻo là…”. Nếu thực trạng của đời sống vợ chồng là thế, thì quả thật là quá bi thảm. Tình trạng bi thảm của đời sống lứa đôi dẫn theo tình trạng thê thảm của tuổi thơ và giới trẻ. Thật là khôn lường!
Tôi kể tặng Em một câu chuyện, để Em tự an ủi mình và để Em xót xa cho đời.
Một cụ già bồng đến cho tôi một bé sơ sinh. Bé không có môi trên và ốm tong teo.
- Tôi cho ông cha thằng bé này.
- Bà lượm được ở đâu vậy?
- Cháu nội của tôi đó. Cha mẹ nó sanh ra nó tàn tật, đòi vứt xuống sông, sợ ma quỷ phá hết bày con về sau.
- Tại sao kì vậy?
- Biết đâu à. Người ta nói vậy đó.
- Đừng tin dị đoan. Thất đức quá à. Bà ráng nuôi cháu đi.
- Tôi nghèo quá nuôi không nổi.
Ở đầu thế kỷ thứ hai mươi mốt mà vẫn còn có những người cha người mẹ như thế! Và không biết có bao nhiêu đứa bé ra chào đời như vậy?
Chỉ vì chưa học làm chồng làm vợ. Chỉ vì chưa biết làm cha làm mẹ. Chỉ vì vốn liếng vào đời vỏn vẹn chỉ có hai chữ RẠO RỰC…

53/ TIỆC SINH NHẬT
EM.
Tôi đến thăm Em chẳng thấy Em đâu. Mẹ Em ngồi khóc hức hức. Cha Em ngồi hút thuốc, mặt lầm lì, nhả khói bâng quơ. Thấy tôi tới, cha Em vứt mẫu thuốc xuống mương; mẹ Em hỉ mũi, lấy tay vắt, bôi vào chân cột, rồi ào tới đón.
- Có chuyện gì mà vợ chồng buồn hiu vậy?
- Con Thuý nó trốn đi hồi hôm.
- Nó đi đâu?
- Con không biết. Hu…Hu…
- Con biết. Lát nữa con sẽ đi kiếm. Ba Em trả lời bình tĩnh như thế.
Tôi ngồi tâm sự với cha mẹ Em. Uống hết một bình trà. Đốt hết nửa gói thuốc. Hiểu hết ngọn nguồn.
1. Đã lâu rồi Em cứ than thở là cha mẹ không thương. Tiếng than thở bắt đầu thống thiết từ một câu chuyện nhỏ mọn. Bạn Em mừng sinh nhật. Em nhận được thiệp mời. Bạn Em là con nhà giàu tổ chức sinh nhật mà mướn ban nhạc xịn đến giúp vui. Trong thiệp có thông báo chương trình “Chúng mình hát với nhau”. Em nghèo, nhưng được mời tha thiết, vì có giọng ca top-ten của trường.
Em đến ngồi bên mẹ. Ôm vai mẹ. Vuốt tóc mẹ. Xun xoe với mẹ.
- Mẹ cho con xin một trăm ngàn.
- Chi mà dữ vậy?
- Con mua quà sinh nhật tặng bạn.
- Sinh nhật tụi bây là con nít thì hai chục ngàn là được rồi.
- Quà hai chục ngàn thì con mất mặt với tụi nó sao?
- Cha mày chạy xe ôm, dầm mưa dãi nắng, mỗi ngày chỉ kiếm được có năm chục ngàn. Muốn đẹp mặt với bạn, mà không thương xót mồ hôi nước mắt của cha mẹ.
- Mẹ…
- Không mẹ…gì hết. Chỉ có hai chục ngàn. Không lấy thì thôi.
- Sao mẹ khó quá vậy…Giống như Taliban ấy.
- Không khó với bay, thì bay hư!
Em cầm tờ giấy 20.000 vứt vào lòng mẹ. Rồi chui vào buồng ôm gối đầu mà khóc. Bỏ ăn. Bỏ học…
2. Từ hôm ấy mặt Em lúc nào cũng giống như mặt đưa đám. Bầu khí gia đình căn thẳng. Cha Em thì nghiêm nghị. Mẹ Em thì chì chiết. Còn Em thì cúp cua liên miên. Không đi lễ. Không tập hát. Cứ thậm thọt, thù thì với cô Hà, chủ quán Cà phê Tình Yêu ở ngoại ô thị trấn.
- Ngoại hình của em ăn khách đấy. Chị tô điểm thêm cho em một tí nữa thôi là “năm bờ oăn” liền.
- Quần áo của em toàn là đồ cũ không à.
- Chuyện nhỏ. Khỏi lo.
- Mỗi tháng chị cho em bao nhiêu?
- Ăn ở: miễn phí. Lương căn bản: năm trăm ngàn đồng. Tiền thưởng của chị và tiền boa của khách thì tùy sự ứng xử khéo léo của em. Có đứa kiếm một đêm được cả trăm ngàn.
Em ngước mắt nhìn trời. Đầy tự tin. Em giũ bỏ quá khứ, nhìn về phía trước, quyết tâm làm nên sự nghiệp. Không thèm lệ thuộc. Không thèm năn nỉ. Không thèm ỉ ôi. Năn nỉ là hèn. Ỉ ôi là con nít. Em vỗ ngực bụp một cái, cuốn gói ra đi quyết tâm không bao giờ trở lại.
3. Cha Em chạy xe ôm, nên thuộc lòng mọi ngõ ngách của thị trấn. Cô Hà là ai, quán cà phê Tình Yêu sinh hoạt ra sao, khách quen của quán gồm những khuôn mặt nào, thì cha Em biết rành rẽ còn hơn là Em biết các mốt thời trang.
Cha Em đến đó để đón Em về. Em sẽ cự nự. Em sẽ gào lên để chống đối. Nhưng…về đi Em. Về đi, vì cha mẹ Em vẫn thương Em vô vàn. Về đi, vì tôi có rất nhiều điều phải nói với Em.
3.1 Em hãy nhìn lại chân dung của cha Em. Đen đúa quá chừng! Chỉ vì thương vợ thương con mà suốt ngày phơi nắng ngoài đường. Em còn nhớ đêm hôm ấy không? Cha Em đưa khách đường xa, mười giờ khuya mới về tới nhà. Mẹ Em sợ hết hồn.
- Anh đi đâu mà về trễ dữ vậy?
- Hồi sáu giờ, tính về rồi. Về sớm cho nó khoẻ cái thân. Ai dè lại có khách đi Cái Đôi Vàm. Cái Đôi Vàm vừa xa, vừa vắng, ớn thấy mẹ. Tính từ chối, thì sực nhớ con Thuý chưa có áo dài mặc lễ Giáng Sinh. Thế là ôkê liền. Cực một tí cho con nó mừng.
- Em sợ quá à! Từ nay anh đừng đưa khách đường trường như vậy nữa. Lỡ…cái thì sao.
- Kể ra thì cũng có liều thật. Nhưng thương con thì hết biết sợ.
Cha Em như vậy đó. Lầm lầm lì lì. Không biết nịnh vợ chẳng biết nịnh vợ. Nhưng thương vợ thương con thì dám liều như thế đó.
3.2 – Bây giờ Em hãy nhìn ngắm mẹ. Mẹ Em xuýt xoát bốn mươi. Tuổi hơn lớn. Tuổi hồi xuân. Ở tuổi mẹ Em, người ta đua nhau chưng diện để níu kéo nhan sắc đang hối hả tàn phai. Mẹ Em thì chỉ biết trau dồi cho con, quên bẵng bản thân.
Mẹ Em lại còn rất vụng về trong phương pháp giáo dục. Trình độ văn hoá của mẹ Em chỉ là 5/12. Suốt đời chỉ lẩn quẩn bên vườn dừa. Cứ nhìn mẹ Em vắt mũi chùi tay vào chân cột thì đủ biết. Nhưng lòng mẹ thì bao la như biển Thái Bình dạt dào. Không biết dạy con, nhưng thương con thì chẳng thua ai.
3.3 – Còn Em thì đang ở tuổi ô mai. Thôi làm con nít, nhưng chưa thành người lớn. Không còn ngu, nhưng chưa hết dại. Thích làm chủ đời sống của mình, nhưng thường bị người ta lợi dụng.
Em rất khổ tâm khi phải chìa tay xin tiền. Em rất bực bội, vì mỗi lần cho tiền, thì mẹ Em lại cằn nhằn, nhăn nhó.
Vì thế Em quyết định ra đi, để thấy mình được tự do, không lệ thuộc. Nhưng Em lại đang lệ thuộc vào đồng tiền đến độ sắp phải trả giá bằng chính cuộc đời của mình. Mỗi lần khác boa cho Em một cách hậu hĩnh, thì họ bắt đầu đòi Em phải trả giá. Gía gì? Cứ nhìn cặp mắt của họ. Cặp mắt của họ đang hau háu nhìn vào chỗ nào trên cơ thể Em, thì đó chính là cái giá mà Em sẽ phải trả.
Như vậy là hết ý rồi phải không Em?

54/ LÀM MẸ
EM.
Tôi đi qua nhà Em. Từ dưới xuống, tôi nghển cổ nhìn lên. Trong căn nhà xơ xác, Em ngồi chễm chệ trên võng, áo quần sặc sỡ, môi son má phấn, tóc chải mái ria, y như sắp đi đám cưới. Hai tay ôm hai bé song sanh. Trước cửa nhà có bốn thanh niên đang ngồi đánh bài trên bộ ván cập kênh. Tôi giơ tay chào. Em mỉm cười đáp lại. Bốn thanh niên trố mắt nhìn tới. Anh tài công mải ngắm Em, xuýt nữa ủi mũi xuồng vào chân cầu khỉ. Lách một cái. Lạng một cái. Tôi hết hồn!
Thoát hiểm một cách thần kỳ, anh tài công khoe tài, rồ ga cho chiếc xuồng vọt lên, xé toạc mặt nước phẳng lì. Nước bắn tung tóe. Những chiếc xuồng ngược chiều chửi thề ỏm tỏi…
Tôi băn khoăn tự hỏi: Tại sao Em không chồng mà lại có con? Ai trong bốn thanh niên đó là đối tác của Em? Hay Em là đối tác của tất cả bấy nhiều? Em ơi! Ghê quá! Tôi không dám nghĩ thêm nữa. Phải điều tra cặn kẽ mới được.
1. Em ra đời vào lúc đất nước đang gặp khó khăn về kinh tế. Bệnh viện thiếu thầy, thiếu thuốc. Thầy lang băm lên ngôi. Dược thảo trong vườn tung cánh. Bệnh nhân xài thuốc không có toa, không đúng liều lượng. Bệnh biến thành tật. Em là một trong những bệnh nhân ấy.
Hai chân của Em teo tóp và oặt oẹo. Nhưng cái mặt của Em thì xinh quá. Nhìn cặp mắt ấy và đôi chân lặc lè ấy, ai nấy đều tiếc hùi hụt. Cha mẹ Em nhắm mắt bỏ qua nửa dưới, để chăm sóc cho nửa trên của Em. Áo dài, áo ngắn, cái nào cũng đẹp. Ở nhà hay đi lễ lúc nào cũng son phấn, đẹp như bà tiền; lúc nào cũng xức nước hoa, thơm bể lỗ mũi. Cha mẹ thương con, không muốn để con tủi nhục, không tiếc tiền tiếc của.
Ngồi trong căn chòi rách nát, nhưng lúc nào Em cũng rực rỡ như bông hoa rừng. Bởi thế ong bướm vẫn dập dìu, thanh niên trong ấp vẫn đến đó để tán tỉnh. Ngồi đánh bài, hay ngồi đấu láo bên cạnh người đẹp, ai ai cũng cảm thấy ấm lòng. Cha Em khoe với tôi rằng: “Có người muốn hỏi, nhưng nó không dám”.
2. Em không dám làm vợ, nhưng vẫn thao thức muốn làm mẹ. Thượng Đế sáng tạo ra phụ nữ để làm mẹ, để ban phát tình yêu cho trẻ thơ, để đưa trẻ thơ lên làm người, để người có tình người. Làm mẹ là tiếng gọi từ trời cao. Tiếng gọi thì thào. Tiếng gọi thổn thức. Đôi lúc Em muốn trao thân cho một người đàn ông lực lưỡng, độ lượng…Nhưng vì sợ tội, Em đành quên đi.
3. Em nhất định không làm vợ. Em quyết tâm không gửi thân cho ai. Nhưng tiếng gọi làm mẹ thí cứ hụ hoài như tiếng còi báo động. Cha mẹ Em hiểu ý, đưa Em đi kiếm con nuôi.
Ở bệnh viện Cà mau có một người con gái đến sanh. Sanh một cặp trai, rồi bỏ trốn. Thế là Em gặp may. Em vớ được hai hũ vàng. Em hí hửng bồng hai thằng cu tí đem về nuôi. Nuôi hết cả hai. Có một người đến xin chia, Em chối phắt. Em đã yêu chúng nó như mẹ ruột, nỡ nào mà chia cắt.
EM.

Bây giờ thì đã rõ. Tôi xin lỗi vì đã hiẻu lầm Em. Nhưng vì hiểu lầm Em, nên tôi muốn góp ý, để đền tội.
1. Cái mặt của Em đã xinh, bây giờ lại được tô điểm thêm, xinh quá là xinh. Đàn ông con trai dập dìu như ong bướm. Họ làm bộ mua xăng, để ngó gần Em một cái. Họ đã mua một lít, lại kêu thêm một nửa lít nữa, để được ngó Em một lần nữa. Họ rủ nhau đến đó đánh bài, để lâu lâu lại buông một câu ỡm ờ…
Đàn ông thì tội nghiệp Em: “Ba mươi tuổi rồi mà vẫn chưa biết đàn ông là gì”. Con trai thì muốn nghịch ngợm, chơi thử một cái, rồi bỏ đi. Tất cả đều thích Em. Nhưng chẳng ai yêu Em đâu. Họ muốn lợi dụng Em chứ chẳng ai dám kề vai gánh lấy cái vạ này. Chính Em cũng hiểu như thế, nên mới quyết tâm không lấy chồng.
Em cứ đẹp, vì đó là của trời cho. Em cứ làm đẹp, vì đó là bản năng của Em. Em có quyền làm đẹp, để bù lại những gì Em đã mất. Nhưng Em đừng siêng làm đẹp quá như thế. Tôi linh cảm: Em đang là miếng thịt thơm treo toòng teng trước mũi bầy mèo đói bụng…
Và biết đâu đấy…Sau những năm tháng đằng đẳng mỏi mòn, tình dục chỗi dậy, miếng thịt treo toòng teng lại ước ao được mèo thưởng thức.
2. Em yêu tha thiết hai đứa bé mồ côi. Đó là đạo đức. Đó là tình người. Đó là ý trời. Mọi trẻ em phải được nuôi bằng tình yêu. Tình yêu cần hơn cả cơm áo.
No cơm và ấm áo, nhưng thiếu tình yêu ấp ủ, trẻ em sẽ không thể lớn lên thành người bình thường được. Các viện mồ côi được tài trợ dồi dào về vật chất để nuôi các em, nhưng lúc nào cũng cảm thấy mình bất lực, nếu chưa tìm cho mỗi em một tấm lòng yêu thương, một gia đình ấp ủ.
Em là ân nhân đem hạnh phúc đến cho hai đứa bé. Nhưng chính Em cũng là người đang cần tình thương của hai em đó. Em vừa là ân nhân vừa là người thụ ân. Em cho đi để nhận lại.
3. Tôi đề nghị với Em chia cho người khác một đứa, để cả hai bé đều được nuôi dạy một cách chu đáo. Em cúi đầu, nước mắt rưng rưng. Tôi không dám nói thêm nữa. Em đã thành mẹ ruột của hai bé. Chẳng có cách gì để lấy một bé ra khỏi vòng tay yêu thương của Em. Tôi mừng cho hai bé. Tôi cảm phục Em. Tôi cầu chúc cho ba mẹ con Em được hạnh phúc.
Nhưng Em hãy đưa hai bé đến giếng rửa tội, để hai bé được trở thành con của Chúa, cũng như Em đã được thanh tẩy cách nay vài tháng. Em hãy chọn cho hai bé những người cha mẹ đỡ đầu có lòng đạo đức. Em không thể đơn phương chu toàn bổn phận lớn lao ấy được.

55/ HẠNH PHÚC
EM.
- Chúa ở cùng anh chị em.
- Và ở cùng Cha.
- Xin Thiên Chúa toàn năng là Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần ban phúc lành cho anh chị em.
- Amen.
- Lễ đã xong. Chúc anh chị ra về bình an.
- Tạ ơn Chúa.
Dòng người tuôn ra cửa. Chỉ trong vòng một phút,. Nhà thờ rộng thên thang trở nên trống rộng đến rùng rợn. Ngọn đèn chầu le lét cháy, chập chờn, mông lung. Cha sở sửa soạn ra về, thì có tiếng sắt đập vào nhau, nghe chát chúa. Đó là ông từ sốt ruột lấy chốt cửa giập vào cánh cửa để hối thúc ai đó còn đáng nấn ná chưa chịu ra về. Thì ra còn một người phụ nữ đang bưng mặt mà khóc sụt sùi trước bàn thờ Đức Mẹ. Người đó là Em. Cha sở mời Em về nhà xứ để lắng nghe, để an ủi. Em kể một hơi để nói lên nỗi tuyệt vọng của mình.
1-
Em có một quá khứ rất vẻ vang: đẹp gái, học giỏi, con nhà giàu. Học trò trường Couvent des Oiseaux, đậu tú tài Pháp, nói tiếng tây như đầm. Em muốn lấy chồng lúc nào cũng được. Chồng Em phải thuộc giới thượng lưu. Định mệnh của Em đã được an bài như thế. Cứ đủng đỉnh mà sống với cây đàn Piano và cây vợt quý phái.
Sao 30/4/1975, lịch sử đất nước sang trang. Người giàu được định nghĩa là người bóc lột. Lao động chân tay được gọi là vinh quang. Có tin đồn người đẹp phải lấy chồng thương binh. Em chới với. Em sợ hết hồn. Em vội vã lấy chồng, để khỏi lấy thương binh.
2-
Em quen biết một ông thầy tu suất. Ông này vẫn ngưỡng mộ Em, nhưng không giám ngỏ lời, vì mặc cảm đũa mốc chòi mâm son. Bây giờ thì mâm son đã tróc sơn, nên chính Em đã ngỏ lời trước. Thế là xong, mừng quá!
Chàng mừng quá, vì nghèo mà lấy được vợ đẹp, vợ vừa đẹp, vừa thông minh. Đúng là của trời cho. Hí hửng!
Nàng mừng quá, vì lấy được chồng trí thức. Vừa trí thức vừa đạo đức. Giàu nghèo gì cũng được, miễn là chung thuỷ thì tôi mừng thầm.
Nhờ chính sách đổi mới về kinh tế của nhà nước, và nhờ vốn liếng của cha mẹ Em chia cho, hai vợ chồng tạo được một tiệm tạp hoá khá lớn. Lại sinh được hai đứa con, một trai, một gái, Em mãn nguyện. Chẳng dám mơ ước gì hơn.
Ngoài việc buôn bán, chồng Em lại tham gia công tác giáo xứ. Vì có tài âm nhạc, chồng Em được giáo xứ mời làm ca trưởng. Em hãnh diện và sung sướng quá chừng!
3-
Hôm ấy, bổng Em nổi hứng:
- Anh à, sáng nay vợ chồng mình đi ăn phở với các con đi.
- Em đi ăn với tụi nó. Anh bận soạn các bài ca cho lễ Giáng Sinh sắp tới. Cận quá rồi!
- Cũng được. Anh coi nhà nha.
Em lấy xe, chở hai đứa con đi ăn phở ở đường Pasteur. Phở ngon quá. Vừa ngon vừa đẹp. Mùi nước lèo thơm phưng phức. Những lát thịt bò mỏng tanh, đỏ au, nằm tênh tênh như muốn mời mọc, như đang chờ đợi. Hai đứa bé vừa ăn vừa tiếc rẻ:
- Uổng quá! Ba mà đi với tụi mình, thì chắc ba phải làm hai tô.
- Ba tô luôn, tuyệt vời!
Em mỉm cười nhìn hai đứa con ăn sì sụp. Bổng Em thất sắc. Dường như linh tính báo điều chẳng lành. Em kêu người hầu bàn tính tiền, rồi dục hai con lên xe. Bỏ hai đứa con về nhà. EM phóng xe sang quận 10 ngay.
4-
Chồng Em đang “bận soạn các bài ca lễ Giáng Sinh” với một cô ca viên trong quán phở X…Em đứng chống nạnh, quắc mắt, mén vào mặt chồng một câu nặng như búa tạ: “đồ lợi dụng!Đồ phản bội!” rồi quay ngoắt ra về…
Từ đó gia đình Em trở thành hoả ngục trần gian. Cha mẹ lầm lì chẳng nói chuyện với nhau. Con cái chẳng hiểu chuyện gì đang xảy ra, cứ lấm lét sợ hãi. Chồng mặc cảm đầy mình: quá khứ nghèo nàn, hiện tại tội lỗi. Chẳng dám ngước mặt lên để nhìn vợ. Vợ kêu lên tự đắc vì có quá khứ huy hoàng: đẹp gái, con nhà giàu, học giỏi. Cơ ngơi hôm nay không phải do công khó của chồng, mà do vốn liếng của vợ. Vì thế vợ không thèm nhìn mặt chồng.
Chồng không dám nhìn vợ. Vợ không thèm nhìn mặt chồng. Khách bàng quan lắc đầu không dám góp ý. Đàn ông không dám đốc vô, vì há miệng mắc quai. Đàn bà không dám đốc ra, vì từ chết đến bị thương. Đành hoãn binh chi kế.
EM,
Tôi không bênh vực đàn ông. Tôi không thiên tư đàn bà. Vì tôi là nhà tu hành, nên xin đứng ở giữa để chia đôi bên.
1-
Em đừng nhìn về quá khứ nữa, vì cả hai vợ chồng đều có nhược điểm. Chồng Em thì nghèo thật. Nhưng Em cũng là gái lỡ thời.
2
Em đừng nặng lời với chồng. Chồng Em không phải là “đồ lợi dụng”, nhưng là chỉ là người may mắn lấy được vợ đẹp. Lấy vợ đẹp thì ai mà chẳng muốn. Lấy được rồi thì ai mà chẳng sướng. Còn sự giàu sang của Em vào thời điểm ấy chỉ là tội vạ. Dại gì mà lợi dụng.
3-
Em đừng chửi chồng là “đồ phản bội”. Chồng Em vẫn yêu Em, vẫn trọng Em. Nhưng…yếu đuối. Chồng Em mới chỉ ăn vụng, chứ chưa dám ăn cướp. Ăn vụng bị bắt quả tang: xấu hổ vô cùng; xin chừa đến chết.
Em ơi, hãy tha thứ. Đó là lời cuối cùng tôi gửi đến Em, vì tôi muốn Em và hai con của Em được hạnh phúc. Em không thể hạnh phúc, nếu thấy con của mình bơ vơ. Con Em không thể hạnh phúc, nếu chỉ thấy mẹ mà không thấy cha. Tha thứ đi. Tha thứ đi Em.

56/ SỐ KIẾP
EM
Một buổi chiều thật đẹp. Bờ sông bên đây là phố chợ, quán xá sầm uất. Bờ sông bên kia là rừng đước bạt ngàn, không bờ không bến. Em rời căn nhà chiếc tăm tối, bưng ly cà phê đá ra ngồi bờ sông hóng mát. Gío sông lồng lộng.
Em không thích uống cà phê cho bằng ngậm cục đá lạnh. Em lấy lưỡi đẩy nó từ bên này qua bên kia. Má bên này phồng lên, thì má bên kia hóp xuống. Em đang thưởng thức cái trò chơi rất trẻ con như thế, thì…bỗng dưng Em, ngoẽo đầu sang bên phải, đổ kềnh xuống đất, ói ra một bụm máu. Người ta bu lại, bồng Em lên để đưa xuống huyện cấp cứu. Nhưng không kịp. Em tắt thở hồi nào không hay.
Tôi đến để thắp cho Em một nén nhang, để nhắn nhủ vợ chồng Em đôi lời. Vợ Em gào lên một cách tuyệt vọng. Hai đứa con của Em ngơ ngơ ngáo ngáo như không có linh hồn.
Tôi ra về, buồn tê tái. Tôi cứ miên man nghĩ mãi về Em và về một gia đình không bao giờ có hạnh phúc. Em không còn hiện diện ở trong thế giới vật chất này nữa. Nhưng tôi tin hồn Em vẫn còn tồn tại ở trong một thế giới vô hình. Tôi muốn ngỏ bày tâm tư của tôi với linh hồn ấy, người Em thân mến của tôi.
1. Cha Em không giàu có, nhưng dư ăn dư xài. Được “ông thầy” khen có số đào hoa, thế là ông cưới ba bà. Em là con của bà Út. Từ ngày mở mắt chào đời, Em cứ còi cọc như người thiếu ăn.
Hai mươi tuổi, Em vẫn ốm tong teo như con khô kèo. Thế mà bỗng dưng con khô kèo ấy lại đòi lấy vợ. Cha Em cười bể bụng. Ông khoái chí đưa Em đi coi thầy. Thầy nói nhỏ bên tai cha Em:
- Thằng nay “ vô hậu. Cưới vợ để chơi cho vui vậy thôi.
- Nếu tôi khai thật với nhà gái như thế, thì chắc người ta không gả quá à.
- Chứ sao. Cái đó tùy anh.
2. Em đòi lấy vợ, khiến cha Em cười bể bụng. Bây giờ Em lại lấy được vợ đẹp, cả làng phải ngẩn ngơ. Thanh niên thì nói là “mèo ú vớ được cá rán”. Ông già thì bảo là “duyên số”. Con gái thì mỉa mai là “ham của”, là “tham thì thâm”. Ôi miệng đời! Nhưng dường như miệng con gái lại gần với hiện thực nhất!
Vợ Em sanh được hai đứa con. Đứa nào cũng không bình thường. Mười mấy tuổi đời mà chưa đứa nào biết đọc, biết viết. Cặp mắt thì dại dại. Nước da thì tai tái. Cặp môi thì thâm như chì. Trẻ con trong xóm đặt tên cho hai đứa là Đức ngố và Tài khùng. Tội nghiệp quá chừng!
3. Từ thế giới bên kia. Em hãy nhìn lại thế giới bên này, nhìn vào căn nhà thân thương mà Em đã vĩnh biệt ra đi.
3.1 Vợ Em mới xấp xỉ bốn mươi, tuổi hồi xuân. Tình dục đang phừng phừng như muốn bùng cháy. Bước thêm môth bước nữa, thì số phận hai đứa trẻ ngớ ngẩn sẽ đi về đâu? Ở giá nuôi con thì…được không?
Cha Em hứa cho ba mẹ con ba công vườn và bốn công ruộng với lời nhắn nhủ rất truyền thống: “Con ráng thủ tiết nhờ chồng, nuôi hai đứa con. Ăn ở có đức, Trời Phật sẽ độ”. Vợ Em cắn môi làm thinh. Nàng chẳng hứng gì mà ở thủ tiết. Lời ong tiếng ve vẫn dằn vặt nàng suốt mười mấy năm trường. Chồng chẳng ra chồng, con chẳng ra con. Chồng ho lao đến độ ói máu mà chết. Hai thằng con thật khùng chẳng bao giờ thành người lớn. Dư luận bảo đó là quả báo. Tội lỗi của mấy kiếp trước đổ hết lên đầu một người đàn bà. Chịu sao thấu!
Gia đình bên vợ đã biết chuyện ông thầy coi số. Hận vô cùng! Họ bắt vợ Em trả con cho bên nội để rảnh nợ mà đi một bước nữa. Tội ai nấy chịu, họ bảo thế.
3.2 Em chết là hết nợ trần. Vợ Em sẽ tái giá bỏ lại hai đứa con cho bên nội đền tội kiếp trước. Rồi nàng sẽ quên quá khứ để làm lại cuộc đời. Cả hai vợ chồng EM đều phải phủi tay ra đi, mỗi người một kiểu. Tội nghiệp hai đứa trẻ đầu xanh vô tội. Bơ vơ.
Chúng nó sẽ có cơm ăn, cơm của ông nội. Nhưng ai sẽ chăm sóc và yêu thương chúng nó. Tuổi thơ nào cũng cần tình yêu. Tình yêu là quyền tối thượng của tuổi thơ. Ai cướp mất tình yêu của tuổi thơ, thì người ấy phạm tội chống loài người”
Nuôi hai đứa trẻ ngơ ngơ, nuôi mãi ông nội đâm ra uể oải. Rồi ông nội lại ra đi, bỏ lại hai thằng đàn ông dở hơi, làm trò đùa cho con nít trong làng. Hai thằng đàn ông ăn mặc dơ dáy bẩn thỉu, đi lang thang từ sáng đến chiều, sống nhờ những chén cơm bố thí của những người từ tâm. Ban đêm chẳng ai biết họ ngủ ở đâu? Ăn hay ngủ chẳng giống kiếp người, nên người ta chẳng ai quan tâm làm gì. Vẫn chỉ là số kiếp. Ai cũng bảo vậy.
EM.
Một chuổi dây chuyền khốn khổ nối dài mãi không hết. Biết đến bao giờ mới hết? Có lẽ chỉ hết khi hai thằng đàn ông dơ bẩn không còn đi lang thang trên con đường làng nữa. Chuỗi dây chuyền này bắt đầu từ đâu? những bàn tay độc ác nào cứ nối thêm vào đó từ khoen này đến khoen khác?
1. Chính Em là đầu mối của chuỗi dây chuyền khốn khổ này. Phải chi Em đừng lấy vợ. Phải chi Em đừng sanh con. Lấy vợ là nhân quyền, chẳng ai dám cấm. Cấm Em lấy vợ là vi phạm nhân quyền. Nhưng Em vẫn có quyền tự nguyện chối bỏ cái nhân quyền ấy, vì ý thức trách nhiệm trước xã hội loài người. Ý thức trách nhiệm ấy thật lớn lao và đáng tôn quý. Đó là một người tự nguyện hy sinh để cứu nhiều người. Tuyệt vời!
2. Cha Em là người đồng loã thứ nhất của Em. Được “ông thầy” khen là có số đào hoa, thế là hứng lên cưới tới ba vợ. Gia đình vô tổ chức lây lan tới chuyện sanh con và nuôi con. Cha Em lại nghe lời “ông thầy” phán quyết Em là người vô hậu, đi cưới vợ cho con gọi là để chơi cho vui. “Ông thầy” là ai mà người ta dám gửi gắm hết tất cả cuộc đời của mình như thế nhỉ?
3. Con người có số. Ai mang số khổ, thì phải chịu khổ, chẳng ai cứu được. Thế rồi vô tư nhìn xem hai thằng đàn ông khốn khổ đi lang thang, ăn ngủ như con thú. Vô trách nhiệm và vô nhân đạo đến thế là cùng! Tin vào số kiếp để không cứu người, ấy là giết người.

57/ CƯỜI VÔ TƯ
EM.
Hôm ấy tôi thuyết trình về đề tài “ Người chồng lý tưởng và người cha gương mẫu”. Ngay chiều hôm trước tôi đã bị các bà Hiền Mẫu bao vây. Các bà đua nhau rù rù bên tai tôi: “Cha ơi! Cha nhắc các ông bớt rượu giùm”; “Đàn ông hay nhăng nhít lắm, cha rầy giùm”; “Cha cấm họ không được đánh vợ. Ai đánh vợ thì không cho rước lễ”…Tôi nghe đầy lỗ tai rồi mà các bà vẫn chưa chịu ngưng tố méc đàn ông. Tại sao đàn ông lại phạm nhiều tội đến thế nhỉ?
Sau khi thuyết trình, tôi chuyển đến các ông tất cả mọi lời nhắn nhủ cảu các bà Hiền Mẫu. Các ông không giận. Rất vô tư. Chỉ cười xuề xoà với nhau. Bỗng có một cánh tay giơ lên. Đó là một nam tu sĩ, dự thính viên của buổi thuyết trình.
- Tại sao vợ chồng là một xương thịt mà lại đánh nhau được? Thương nhau đến gửi xương gửi thịt cho nhau, thế mà sau đó lại chửi nhau như chó. Tôi không thể hiểu được.
- Thì thầy cứ lấy vợ rồi thấy biết. Em giơ tay, đứng phắt dậy và đốp chát một câu như thế.
Cả hội trường cười hì một cái. Cũng rất vô tư.
EM,
Tôi muốn hỏi: tại sao Em phải đốp chát ông thầy tu như thế? Tôi lại muốn cùng Em trả lời ông thầy tu một cách khách quan và cùng Em hỏi mọi người: tại sao lại cười hì một cách vô tư trước những vấn đề quan trọng như thế.
1.
Em đốp chát ông thầy tu, vì Em bị chạm nọc. Em đã từng đánh vợ nhiều lần, đôi khi đánh tàn nhẫn. Bao giờ Em cũng cho mình là có lý. Lý của Em là: “Nó lì quá chịu sao nổi”.
Vợ Em có lì thật. Nàng không sợ đòn. Cứ mỗi lần bị đòn nàng không kháng cự, mà còn đổ thêm dầu vào lửa: “Mày đánh chết tao đi! Mày đánh nữa đi!”. Sau một trận đòn tàn nhẫn nàng cảm thấy lương tâm nhẹ nhõm. Vợ mê tứ sắc là có lỗi với chồng, nhưng chồng đánh vợ là có lỗi với vợ. Hai người cùng phạm lỗi. Huề. Không những nàng gỡ huề mà còn ghi thêm một bàn thắng, vì đàn ông đánh vợ là người mạnh ăn hiếp người yếu. Hèn! Dư luận quần chúng sẽ bênh vực nàng. Thắng.
Nếu vợ Em lì, thì Em lại là người nóng nảy và thô bạo. Em chỉ thích thắng bằng bạo lực. Dường như hồi còn nhỏ Em đã từng tẩm dầu xăng vào chuột rồi đốt. Chuột càng đau đớn chừng nào, Em càng sướng chừng nấy. Đày đoạ con chuột đã là vô nhân đạo rồi, thì Em nỡ lòng nào mà đày đoạ một kiếp người. Người ấy là vợ của Em.
Thế nhưng, có một điều rất lạ, đó là vợ chồng Em đánh nhau là thế, chửi nhau là vậy, mà vẫn ở với nhau, vẫn cưới với nhau, vẫn hú hí với nhau. Những thằng cu tí vẫn cứ nối đuôi nhau ra chào đời, để cùng nhau chứng kiến cảnh cha đánh mẹ và mẹ chửi cha. Tôi chưa hiểu điều này. Nhưng tôi vẫn mơ ước được thấy vợ chồng Em không chỉ yêu thương nhau, mà còn kính trọng nhau nữa. Thế mới là NHÂN: nhân tính, nhân tình.
2.
Ông thầy tu thắc mắc:tại sao vợ chồng yêu nhau đến mức độ hai thành một, mà lại có thể đánh nhau được. Thật ra ông thắc mắc thì ít mà bất mãn thì nhiều. Thầy tu sống gần lý tưởng hơn thực tế. Lý tưởng bao giờ cũng đẹp. Thực tế thì hay phũ phàng. Người đặt cả hai bàn chân lên mảnh đất lý tưởng, thì thường ít bao dung đối với cái phũ phàng của thực tế, thích kết án hơn tha thứ, thích trừng trị hơn bao dung. Xin thầy tu cứ ôm chắc lấy lý tưởng để sống, nhưng xin thầy tu đặt nhẹ một bàn chân trên phần đất của cuộc đời, để hiểu đời, thương đời và cứu đời.
Nhưng Em ơi, tôi thấy Em đang chôn cả hai bàn chân trên mảnh đất phũ phàng của thực tế. EM chỉ than rằng vợ EM lì quá phải xử lý bằng bạo lực, mà quên bẵng đi rằng vợ Em là con người, là hình ảnh của Thiên Chúa, cần được yêu thương cộng với lòng kính trọng. Em cũng quên bẵng đi rằng chính Em là người nóng nảy và thô bạo. Tội thô bạo thì nặng ký hơn tội lì lợm đấy.
3.
Người ơi, tại sao người cười một cách vô tư như thế? Hỏi tại sao chồng đánh vợ, thì người cười. Trả lời rằng cứ lấy vợ đi rồi sẽ biết, thì người cũng cười. Người cười có nghĩa là người cho hai chuyện lớn ấy chỉ là chuyện nhỏ mọn không đáng cho người suy nghĩ. Người ơi, đừng vô tam vô tình như vậy.
3.1
Xin người hãy chắp tay lại để nhìn lên. Người sẽ thấy hôn nhân không phải là giống có dại mọc hoang ở ngoài đồng; không phải là con chim trống tình cờ gặp con chim mái vô tình đậu ở trên cành cây. Cỏ dại cứ mọc lan ra, chẳng biết tại sao và để làm gì. Con trống cứ gật gù, cứ quyến rũ làm cho con chim mái đẻ trứng, trứng nở thành con. Con chim trống chẳng bao giờ được làm bố. Con chim con vỗ cánh bay đi chẳng bao giờ về thăm mẹ. Tất cả đều rất vô tư…
Hôn nhân được Thiên Chúa dàn dựng một cách công phu. Công trình ấy được Kinh Thánh mô tả bằng một hình thức văn chương đẫm ý thơ. Ađam đang tự hào về quyền làm chủ trái đất thì bỗng xìu xuống. Buồn da diết. Chừng đó Chúa mới thực hiện kế hoạch 2 là lấy xương sườn của Ađam tạo nên Evà. Vừa thấy Eva, Ađam liền tuyên bố như một nhà khoa học:”Đây là xương của tôi. Đây là thịt của tôi”. Rồi sau đó ông lại tuyên ngôn như một nhà lập pháp:”Từ nay người nam sẽ giã từ cha mẹ để kết hợp với người nữ và cả hai chỉ còn là một xương một thịt”. Tiếp liền sau đó, Chúa thực hiện kế hoạch 3:”Chúng con hãy phối hợp và sinh sản cho tràn đầy trái đất”. Từ đó xuất hiện tập thể gia đình và xã hội. Và tiến trình này luôn luôn có một sợi dây nối kết, đó là tình yêu. Ông bà yêu cháu. Anh em yêu nhau. Xóm làng yêu nhau. Đồng bao yêu nhau. Loài người yêu nhau. Nếu có sợi dây nào bị đứt thì lương tâm loài người lên án: “Đồ phản bội”. Tội phản bội nào cũng bị khinh bỉ. Con phản cha; trò phản thầy; vợ phản chồng; chồng phản vợ; dân phản quốc…Xấu quá! Xấu vô cùng?
Người ơi, hãy nhìn xem và suy nghĩ: Có chó đực nhưng không bao giờ có chó bố. Có chó mẹ, nhưng không bao giờ có chó vợ. Và chó mẹ chỉ yêu chó con trong một thời gian thật ngắn ngủi. Cuối cùng chó mẹ và chó con chỉ là người dựng nước lã. Còn người thì không là thế, chẳng bao giờ là thế, khác xa ngàn trùng!
3.2
Người ơi, hãy nhìn xuống để nâng Hôn Nhân lên tầm cao của Ý trời. Và thôi đừng cười hì một cách vô tư như thế nữa.

58/ ÂM MƯU DỄ THƯƠNG
EM.
Em mời tôi đến thăm nhà. Tôi đơn sơ quá, nhận lời ngay. Đến nơi mới biết là mình bị lừa. Tiến thoái lưỡng nan. Đại gia đình sum họp. Con trai, con gái, con dâu, con rể chẳng thiếu một người nào. Cha mẹ của Em thì miễn cưỡng tiếp tôi. Anh chị của Em thì nhìn tôi một cách ngỡ ngàng. Chỉ có Em tì lăng xăng đưa đẩy mọi chuyện.
Về nhà, nghĩ lại mới thấy tôi bị Em lừa một cách thật dễ thương.
1. Cha Em thì rượ chè be bét. Nat rượu tới mức độ nhiều lần mặc đồ Ađam, miệng nói lảm nhảm, chân bước lảo đảo đi giẹo giọ giữa đường phố. Em phải lấy mền trùm mà đưa ông về. Xấu hổ với hàng xóm láng giềng quá lẽ.
Mẹ Em đòi ly thân, vì chịu hết nổi. Bà ôm đồ đến ở nhà con gái út. Niềm vui của bà chỉ còn là con cháu, chỉ còn là đọc kinh và đi lễ. Ai khuyên lơn, bà cũng chỉ thở dài và làm thinh. Con cái thì năn nỉ. Năn nỉ không được thì bỏ đó. Chỉ có Em là không thèm năn nỉ, cứ lặng lẽ bày mưu lập kế.
2. Em tổ chức bữa tiệc kỷ niệm mười năm kết hôn. Em mời hết anh chị em ruột thịt. Ai nấy phải mang theo vợ hoặc chồng. Hỏi tại sao thì Em chỉ trả lời: “Bí mật nhưng vui lắm”. Em mời cha và mẹ. Cha mẹ đều kiếm cớ để khỏi đến đó mà nhìn mặt nhau. Em nói dối là tôi yêu cầu được thăm ba mẹ của Em, nếu không có cha mẹ thì tôi không tới. Còn khi mời tới, thì Em chỉ nói rằng vợ chồng Em cần có mặt của tôi để được “ban phép lành”. Thế thì dễ quá, tôi chẳng nỡ từ chối. Em không mời một người nào ngoài anh chị em trong gia đình…Tôi cảm thấy bị động, bị mất phương hướng từ chỗ này.
3. Để khai mạc bữa tiệc liên hoan, vợ chồng Em trang trọng lên đèn, yêu cầu mọi người hướng về bàn thờ Chúa. Hai vợ chồng Em đứng ở giữa, yêu cầu cha mẹ đứng kế hai bên. Em xướng lên bài hát “Cầu xin Chúa Thánh Thần”. Mọi người cùng hát râm ran. Mọi người cảm thấy tâm hồn đầy hứng khởi.
Em trao cho tôi bài Tin Mừng theo thánh Mát-thêu nói về vấn đề hôn nhân bất khả ly (Mt 19, 1-15). Tôi bắt đầu hiểu “âm mưu” của Em, nên đọc và chia sẻ một cách hùng hồn. Sau đó hai vợ chồng Em, tay trong tay, xin tôi “ban” phép lành. Phép kành vừa dứt, Em nắm tay vợ kéo nhau đến lạy mẹ.
- Thưa mẹ, chúng con xin cám ơn mẹ đã đến chia vui với chúng con. Nhưng niềm vui của chúng con sẽ dở dang...và vô duyên vô cùng, nếu mẹ chưa về sum họp với cha.
Hai đứa quỳ mọp dưới chân mẹ mà khóc. Mẹ Em khóc oà lên vừa mếu máo, vừa kể lể:
- Lỗi tại cha chúng bay, chứ đâu phải tại tao…
Bà tuôn ra một hơi, kể hết tội lỗi của chồng. Tội nhiều như sông núi. Cha Em lâu lâu lại phản pháo một câu xanh rờn. Còn anh chị em của Em thì thay nhau vuốt bên đây, đỡ bên kia. Thỉnh thoảng tôi lại đế vào một câu vô thưởng vô phạt…
Cuộc chiến leo thang đến tột cùng, thì bỗng dưng khựng lại. Khi mẹ Em đã xổ ra hết nỗi khổ thì cơn giận cũng nguội đi. Giọng bà dịu dần. Cuối cùng, bà mỉm cười:
- Ừ, thì tao chịu về với cha bay, nhưng với điều kiện…
- Điều kiện gì nào? Cha Em căn vặn với giọng tếu táo.
- Từ nay ông không được nát rượu nữa.
- Bà có nhớ tôi nát rượu từ hồi nào không? Và vì sao không?
- Thì ông nói đi.
- Từ ngày bà cấm vận tôi.
- Tôi cấm vận ông cái gì?
- Thì bà không cho tôi “ấy” với bà. Cứ đụng đến mùng bà một cái thì bà lại la lên.
- Gìa rồi, không “ấy” nữa, con cái nó cười cho.
Chớp ngay thời cơ, Em đứng phắt dậy, hô to:
- Chúng con không cười mẹ đâu. Xin mẹ thôi cấn vận cha.
Cả nhà vỗ tay rần rần. Con nít ở dưới bếp kéo nhau lên tham gia. Mẹ Em nhìn chồng, cười e lệ như ngày mới quen nhau. Tôi dìu hai ông bà đến trước bàn thờ. Hai người cầm tay nhau. Tôi “ban” phép lành. Mọi người mừng rơi lệ. Tôi mừng, nhưng không khóc. Tôi chỉ cười tủm tỉm trong lòng.
Bữa tiệc hôm ấy vui chưa từng thấy: Tiệc của hai đám vưới.
EM,
Tôi không thể dự tiệc cho đến lúc tàn. Em tiễn chân tôi ra tới cổng, giơ tay chào một cách đắc thắng. Cặp mắt rực sáng. Sướng! Hạnh phúc lại trở về với đại gia đình của em. Một kỷ niệm không bao giờ quên.
Dù niềm vui của Em đang như triều dâng, tôi vẫn muốn gửi đến Em đôi lời thương mến.
1. Nghĩ đến mẹ Em, tôi lại nhớ đến một bà mệnh phụ được nữ văn sĩ Pearl Buck kể trong một tác phẩm mà tôi chỉ nhớ mại mại là “Những người con của gia đình Vương Long”. Khi đến một tuổi nào đó, bà mệnh phụ cảm thấy mình không còn háo hức với chuyện chấp cánh liền cành nữa. Bà muốn được thảnh thơi, bà muốn được thấy mình sạch sẽ. Bà yêu cầu chồng thôi đừng đến với bà nữa. Vì là người Trung Hoa của thời phong kiến, vì không phải là người Kitô hữu, bà mệnh phụ ấy âm thầm đi kiếm cho chồng một nàng hầu, rồi bà ép ông: “Tôi vẫn yêu ông. Nhưng ông hãy đến với nó”.
Em! Chỉ hai mươi năm nữa thôi, vợ Em cũng sẽ cảm thấy không còn tha thiết với việc vợ chồng nữa. Em hãy tôn trọng nàng. Đừng đòi hỏi nhiều quá. Sự kềm chế của Em sẽ là dấu chỉ của lòng yêu thương và kính trọng mà một người chồng lý tưởng phải có để thân ái trao tặng vợ mình.
2. Tôi nhờ Em nhắn với vợ Em rằng: lòng đạo đức không chân chính của mẹ Em phải là một bài học đắt giá cho nàng. Hy vọng rằng nàng sẽ quảng đại với Em hơn Mẹ đã xử sự với cha Em trong suốt một thập niên qua. Để bảo vệ tình yêu, người ta phải hy sinh thật nhiều. Nhiều lắm! Hy sinh cả những cái buồn cười vậy đó.
3. Và, Em ơi! Đừng “chơi” tôi như thế nữa. Em “chơi hay”, nhưng không “chơi đẹp” với tôi. Phải chi Em cho tôi biết trước “âm mưu” dễ thương ấy của Em, thì hay biết mấy. Tôi vẫn có một chút tự ái đấy, tự ái của người lãnh đạo bị đàn em chơi trội. Chào Em. Thương mến vô vàn!

59/ TRÒ TÀN NHẪN
EM.
Bị cúp điện. Trong nhà tối om. Tôi ra sân nhà thờ ngồi hóng mát và xem trăng. Gío lồng lộng. Trăng vằng vặc. Nếu không cúp điện, thì chẳng bao giờ tôi nhớ ra có những đêm đẹp như thế. Đang mải mê thả hồn vào cõi vô biên của trăng va gió, thì bỗng giật mình, vì có tiếng chào ở ngay sau lưng.
- Chào linh mục.
- Ai nhỉ? À…chào anh Tư. Anh Tư có chuyện gì mà đến vào giờ này?
- Tôi đi qua đây, thấy linh mục rảnh thì ghé thăm. Cũng có chút chuyện muốn nói với linh mục.
- Mời anh ngồi đây. Ở ngoài này vừa mát vừa đẹp.
- Tôi muốn linh mục giảng dạy ở nhà thờ, răn các em trong xóm đạo.
- Bộ mấy cháu trong xóm đạo nó phá anh Tư hả?
- Hổng có. Tụi nó chơi trò tàn nhẫn, nhét pháo vào miệng cóc rồi cho nổ.Cóc tét miệng, giãy tê tê. Tụi nó không biết thương con vật, lại còn cười đùa, mà người lớn không ai rầy.
- Anh Tư có biết đứa nào không?
- Thằng đầu xỏ là thằng Quân, con của con Thắm.
- Cám ơn anh Tư. Tôi sẽ lưu ý chuyện này.
EM,
Thằng Quân là con của Em. Nó là con nít. Con nít chơi trò tàn nhẫn là chuyện nhỏ. Nhưng người lớn không rầy thì là chuyện lớn. Em là người lớn. Tôi là người lớn. Tôi cảm thấy xấu hổ. Tôi mong rằng Em cũng phải mắc cỡ như tôi.
1. Ông tư theo đạo Phật. Ông học được đức từ bi của Đức Thích Ca, lòng từ bi ấy lồng lộng như trời đầy sao, bao trùm trên muôn người, lan toả đến cả con sâu con bọ. Cao cả vô cùng! Con sâu con bọ còn không nỡ tâm hành hạ, thì làm sao dám đày đoạ kiếp người, thất đức ngàn trùng!
2. Con của Em chơi trò tàn nhẫn. Bạn bè của nó hưởng ứng nhiệt tình. Chắc hẳn người lớn trong xóm đều biết. Tôi nghi ngờ là Em cũng biết. Thế mà không một người nào lên tiếng răn đe. Đáng buồn!
Con thú bị hành hạ, đó là hình ảnh bạo lực. Hình ảnh bạo lực trở thành trò chơi tiêu khiển của tuổi thơ ư! Nhiều thiếu niên phạm pháp từng xả súng vào đám người vô tội. Hỏi tại sao, thì các em trả lời là bắt chước cảnh giết chóc trong phim. Thậm chí có em còn cho rằng, đó là trò chơi giật gân,tạo cảm giác mạnh. Thích giết thì giết, vậy thôi. Nguyên nhân là chuyện trẻ con, mà hậu quả thì khôn lường!
3. Tôi không chủ trương cấm sát anh, vì sát anh là quy luật sinh tồn của muôn thú. Cọp vồ nai, mèo bắt chuột, cá đớp cá…Thiên nhiên đã an bài như thế. Ngành y tế là ngành sát sanh nhiều nhất và thường xuyên nhất. Sát trùng đã trở thành phản xạ của ngành y. Cũng chỉ vì muốn loài người tồn tại.
Nhưng tôi vẫn miên man nghĩ về luật cấm sát sanh của đạp Phật và muốn tìm ở đó một bài học cho tôi, cho Em và cho con của Em.
3.1. Mọi sinh vật đều là những thụ tạo quý giá vô cùng, phải được bảo tồn một cách cẩn trọng.
3.2 Nếu cần mất mạng sống một con thú, một con côn trùng…để phục vụ lợi ích chính đáng của con người, thì hãy làm thế nào để con vật ra đi mà không đau đớn và không để lại dấu ấn tàn nhẫn trong ký ức của bất cứ người nào.
3.3 Đày đoạ con thú là tiền nhân của tội ác đày đoạ con người.
EM,
Chúng ta hãy tạm gác mớ lý thuyết xa vời để trở về căn nhà của Em. Ở đó Em sẽ thấy ngay con người cụ thể là thằng Quân, con của Em và Em sẽ biết phải làm gì.
1. Quân rất thông minh vì có vầng tráng rộng. Nhưng khuôn mặt của nó không vuông vức như những người trầm tĩnh và giàu óc tổ chức. Khuôn mặt của nó mài mại giống lưỡi cày. Đó là mẫu người quậy phá. Hắn thích tìm niềm vui trên nỗi khổ của người khác. Nó đã từng chọi đá lên mái thiếc nhà bà Tư lựu đạn để nghe bà chửi bới. Chính nó cũng đã từng lấy cục gạch lớn xáng lên con chó cái nhà tôi đến trụy thai, chỉ vì một lời thách thức của bạn bè. Cũng chính hắn đã lấy trái mắt mèo trét lên ghế bà phước để bà phải gãi ngứa đến chảy nước mắt. Gãi ngay những chỗ không nên gãi. Còn hứn thì bụm miệng cười hí hí. Đắc chí…một cách vô tư.
2. Người ta méc Em về hết mọi trò chơi quá ác của Quân. Em chỉ thở dài: “Cha mẹ sanh con, trời sanh tánh”. Đó là cách chạy tội đơn giản nhất.
Nhưng tôi lại khoái thằng Quân của Em. Nó rất lanh trí và rất ngay thẳng. Dám nhận lỗi và chịu trách nhiệm về hành động của mình.
Khi con chó cái nhà tôi xẩy thai, tôi nghi ngay cho hắn. Tôi kêu hắn tới và mở cuộc thẩm vấn:
- Con có biết tại sao con chó cái của cha bị xẩy thai không?
- Con biết. Tại bó bị xáng nguyên một cục gạch.
- Đứa nào xáng?
- Con.
- Tại sao con xáng nó?
- Tại tụi nó thách con.
- Như vậy thì con khôn hay dại?
- Con dại.
- Dại thì phải làm sao?
- Thì chừa.
- Bộ chừa dễ lắm sao?
- Dễ ợt, muốn chừa là được.
Đó là Quân, con của Em. Nghịch như quỷ, nhưng rất chân thành và rất giàu nghị lực. Em chỉ cần thuyết phục được hắn nhìn nhận cái sai, cái dại của mình, hắn sẽ trở nên người tốt ngoài sự ước lượng của Em. Nhưng thuyết phục được hắn không phải là chuyện dễ đâu.

61/ DĨ VÃNG
EM.
Em ngồi trên ghế đá trước cửa nhà tôi. Bụng vượt mặt. Áo quần cũ kỹ. Tôi qua lại nhiều lần. Lần nào Em cũng mỉm cười với tôi. Tôi không nghĩ rằng Em đến đó để gặp tôi. Ghế đá là chỗ dừng chân cho người đi bộ hành mệt mỏi. Giản dị vậy thôi. Ai ngờ…
Khi ghế đá không còn đủ kiên nhẫn để cho Em ngồi mãi một cách vô duyên như thế nữa, thì Em đứng dậy đến gõ cửa phòng tôi, gãi đầu gãi tai, ngỏ bày nỗi lòng ướt đẫm mồ hôi trước mắt.
1. Chẳng biết tên thật của Em là gì, nhưng cả xóm, cả làng gọi Em là Mai-Liên, tức là Miên lai. Gọi mãi thành danh. Em chẳng buồn, vì Mai-Liên cũng có nghĩa là hoa mai và hoa sen. Đẹp tuyệt vời! Mai –Liên còn là cách phiên âm tên bà thánh Mađờlen. Tuyệt vời hơn nữa!
Cha Em là người dân tộc Khơmer đi gặt lúa mướn cho ông ngoại Em. Là người dân tộc, nhưng đẹp trai và ăn nói có duyên, nên đã làm say mê mẹ Em, lúc ấy đang tuổi xuân thì, một cô nữ sinh say mê đọc tiểu thuyết tình cảm, lãng mạn như những nhân vật tiểu thuyết, lý tưởng hơn hiện thực. Sau mùa gặt, chàng thanh niên Khơmer ôm vòng hái về Trà Vinh. Biệt tăm. Mẹ Em ôm hận, cắn răng chịu trận. Đành ở giá dể sanh ra Em và nuôi em. Ông ngoại Em, một thành viên của Hội Đồng Giáo Xưa, phải làm đơn xin nghỉ việc, vì có con chửa hoang. Ân hận suốt đời. Cắng đắng khôn nguôi.
2. Cha Em quất ngựa truy phong, biệt tăm biệt tích, nhưng để lại cho Em nhiều dấu ấn. Nước da ngăm ngăm: đen dòn. Cặp mắt sâu thăm thẳm. Cái miệng chún chím: có duyên.
Người lớn tuổi trong họ đạo không quên nguồn gốc của Em, nên chỉ nhìn Em bằng một nửa con mắt. Giới trẻ thì mê Em như điếu, vì họ chẳng thèm biết quá khứ. Qúa khứ chỉ là lạc hậu, chỉ là lỗi thời. Họ đua nhau tán tỉnh Em, nhưng Em chỉ yêu một người. Người ấy là Tuấn, con trai ông Chủ Tịch Hội Đồng Giáo Xứ. Mối tình giữa Em và Tuấn gây nên một trận cuồng phong dư luận. Con gái thèm pha vì ghen. Con trai châm biến vì ganh. Người lớn chê bai vì óc kỳ thị chủng tộc. Người quyết liệt phá đám là mẹ của Tuấn. Chỉ có một người đứng ra bênh vực mối tình đầu giữa Em và Tuấn. Đó là cha xứ. Nhưng cha xứ đành giơ tay đầu hàng sau một trận tranh luận với mẹ của Tuấn.
- Bà có biết là theo giáo luật thì cha mẹ không có quyền o ép và cấm cản con cái kết hôn không?
- Thưa con biết.
- Thế tại sao bà không cho thằng Tuấn lấy con Liên?
- Con không cấm cản chúng nó lấy nhau, con chỉ nói với tụi nó rằng: “Nếu bay quyết định lấy nhau, thì cứ lấy, tao cho tiền tổ chức đám cưới đàng hoàng. Nhưng tao không có mặt trong đám cưới. Sau này sanh con, tao không bồn, không nhìn cháy. Vậy thôi”…Hồi đó con bị giặc Miên rượt đuổi, chạy chối chết. Bây giờ lại cưới dâu Miên thì…Thôim cha cứ làm phép cưới cho tụi nó, con chẳng cấm cản đâu…Nhưng cháu Miên thì con dứt khoát là không bồng.
3. Không thể thuyết phục được cha mẹ, không muốn làm cực lòng cha xứ, Tuấn và Em rủ nhau đi trốn. Hai đứa trốn cha mẹ, y như cha mẹ chạy trốn giặc Miên ngày xưa. Chỉ có một bộ đồ dính da. Vốn liếng chỉ có một sợi dây chuyền và một chỉ vàng. Bán sợi dây chuyền may được hai bộ đồ lao động. Bán chỉ vàng được căn chòi. Bây giờ Em mới hiểu thế nào là “Hai trái tim vàng dưới túp lều tranh”. Nghèo quá chừng, nhưng thương yêu da diết.
Em đi làm cỏ mướn, mỗi ngày kiếm được 15.000đ. Một tháng 30 ngày thì 20 ngày thất nghiệp. Tuấn đi đào mương, sên đìa mỗi ngày kiếm được 35.000đ. Mùa khô thì làm không hết việc. Mùa mưa thì ngồi ngắm mây bay, và giọt mưa rơi rơi. Rầu thúi ruột!
Em có bầu được sáu tháng. Mất một lao động. Sắp thêm một miệng ăn. Bối rối quá chừng!
Em đến gãi tai với tôi, xin tiền để về Sóc Trăng, nhận lỗi với cha mẹ…Tôi không cho Em một xu nào hết, nhưng làm bộ thưởng Em 100.000đ, vì Em và Tuấn đã yêu nhau thật và đã dám trả giá cao cho tình yêu chân chính ấy. Nhưng Em vẫn bị trừ điểm vì đã coi nhẹ luật Giáo hội.
EM.
Qua đường dây điện thoại, cha xứ của Em đã báo tin vui. Em và Tuấn đã được cha mẹ tha thứ. Hai đứa sẽ được lãnh Bí tích Hôn Phối trong một ngày rất gần. Mừng cho Em. Bây giờ mọi chuyện buồn đã lùi về dĩ vãng. Nhưng Em đừng quên dĩ vãng, vì dĩ vãng vẫn là bài học quý giá cho tương lai. Tôi đang suy nghĩ về dĩ vãng ấy.
1. Mẹ Em đã yêu và thấy tình yêu đẹp như mơ. Bà vội vã hiến thân cho người bà yêu để tình yêu được trọn vẹn. Thế rồi bà vỡ mộng và thấy tình yêu chỉ là mơ. Mơ thì không thật. Bà ân hận. Có lúc bà muốn chết để khỏi thấy đời đểu cáng, để khỏi nghe cha mẹ đay nghiến. Nhưng vì thương đứa con vừa mới tượng hình trong dạ, nên bà cắn răng để sống. Một bài học quá đắt về tình yêu!
Tình yêu là sinh hoạt chính của con tim, nhưng phải được lý trí làm cố vấn. Có lý trí can thiệp, thì tình yêu mấy hứng một tí. Nhưng phủ nhận lý trí, thì tình yêu rơi tõm xuống vực thẳm.
2. Mẹ của Tuấn là mẫu người phụ nữ rất phụ nữ. Những kỷ niệm đau thương trong quá khứ không thể phai mờ. Bà ôm con chạy giặc Miên, bán sống bán chết, quên hết ruộng vườn…Chuyện ấy xa xưa lắm rồi, tưởng như không có trong lịch sử. Vậy mà hôm nay nó trỗi dậy, phát sinh thêm thành kiến chủng tộc, dây dưa sang nhân quyền, quyền tự do hôn nhân, lây lan đến cả Giáo luật. Bà cãi ngang, cả làng cãi không lại. Cha sở phải giơ tay đầu hàng, vì đầu hàng đàn bà thì lợi hơn chiến đấu…Đặng chẳng đừng! Khổ thật!
3. Mẹ thương con, bà thương cháu. Dù miệng vẫn xoen xoét “cháu Miên thì không bồng”, nhưng hôm nay, dâu Miên trở về, ột ệt cái bầu sáu tháng, mẹ của Tuấn quên hết hận giặc Miên để yêu cháu. Bà tha thứ, vì không thể không tha thứ. Không tha thứ thì mất cháu sao. Bà thương cháu hơn mẹ thương con, người ta bảo thế.
Em, chuyện đời là như thế đó. Ngẫm mãi chẳng hết. Vô cùng vô tận. Em cứ yêu, nhưng hãy ngẫm. Vừa ngẫm vừa yêu.

62/ YÊU ĐƠN PHƯƠNG
EM.
Em đi Sàigòn. Tôi cũng đi Sàigòn. Em ngồi ở băng trên. Tôi ngồi ở băng dưới. Chiếc Mercedes 16 chỗ lăn bánh. Đèn phụt tắt. Tôi ngửa đầu ra phía sau để tìm giấc ngủ. Còn Em thì nói chuyện rù rì với người bạn. Tôi nghe không rõ, nhưng đoán là chuyện hấp dẫn lắm, vì hành khách băng trên, băng dưới đều góp ý nhiệt tình, cười hí hí, cười hố hố. Tội vội gắn máy trợ thính để theo dõi. Thì ra đó là chuyện tình yêu đơn phương của em. Em yêu một linh mục. Yêu quá nên đành ở giá. Hành khách đua nhau góp ý chẳng giống ai.
- Yêu ông cha, thì thà là yêu gốc mít.
- Cha hay sư thì cũng là xương thịt, chứ đâu phải là xi- măng cốt sắt. Cứ đánh tới đi em!
- Không lấy người này, thì lấy người khác. Hơi đâu mà chờ.
- Dễ gì. Mối tình đầu mà.
- Thì cách valy vô nhà thờ ở đại.
- Đồng ý! Đồng ý! Đánh tới luôn! Nếu thua thì còn tôi.
Một chuyến đi vui vẻ hiếm có. Đàn ông đàn bà đều đua nhau góp ý. Em là cái đinh dễ thương của chuyến đi. Chỉ một mình tôi không hé răng, lặng lẽ suy nghĩ về nhân tình thế thái, ghi lại mọi kỷ niệm về đời Em.
1. Em là nữ sinh nghịch ngợm nhất lớp 12. Bạn bè khích Em:
- Tao đố mày cua được thầy giám học đấy.
- Chuyện nhỏ.
Em cua thầy giám học…Dính…Thầy yêu Em hết mình. Còn Em thì chỉ yêu sương sương thôi. Nhưng vừa đủ để quyết định đi tới hôn nhân. Em không có đạo. Chàng đưa Em đến nhà thờ để thọ giáo với một linh mục trẻ.
- Đây là vị hôn thê của con. Xin cha vui lòng dạy giáo lý giùm.
- Rất sẵn sàng. Đã định ngày cưới chưa?
- Thưa chưa. Cha cứ dạy, càng lâu càng tốt.
- Tuyệt vời.
2. Em học giáo lý được một tháng, thì quyết định hồi hôn ông thầy giám học. Em dâng trọn tình yêu cho linh mục trẻ và đẹp trai: lưng dài vai rộng; cao lớn và lực lưỡng; giọng nói ôn tồn và truyền cảm phi thường. Gìơ giáo lý chỉ còn là thời cơ để Em nhìn ngắm người yêu. Cặp mắt của Em xoáy vào cặp mắt của ông linh mục, khiến ông mất bình tĩnh. Ông bị hớp hồn.
Em đã cua ông thấy giám học. Cua để đùa chơi. Bây giờ Em cua ông linh mục. Cua thật. Cua để chiếm đoạt.
Cứ mỗi lần đi học lại có một chút quà mọn, gọi là của ít lòng nhiều. Món quà nào cũng gợi ý, cũng gợi tình. Hôm nay quà là hai trái mận. Ngày mai quà là hai trái bưởi. Trái mận hay trái bưởi đều có cái núm nhọn nhọn và nằm sát bên nhau. Ngày mốt quà là hai cây viết, một cay to, một cây nhỏ. Cây nọ cọ cây kia. Em làm bộ đơn sơ, mà lòng thì đã…Ông linh mục trẻ thì muốn quá, mà lòng lại cứ sợ sợ.
3. Một lần nọ, Em đi học giáo lý thì không thấy nguời yêu đâu, mà chỉ thấy cha sở già.
- Cha phó đâu rồi ông cố?
- Cha phó bận công chuyện. Từ nay cha sẽ dạy con.
- Chúa ơi! Tại sao vậy?
Em học gượng gạo một lần ấy. Vừa học vừa ngáp. Lần ấy là lần cuối cùng. Em đã tin Chúa, nhưng không theo đạo. Em giận Chúa, vì Chúa đã lấy mất người yêu của Em.
Em quyết tâm giành lại người yêu. Và thời cơ đã đến.
Em chặn người yêu ở ngay cửa nhà xứ:
- Con muốn gặp cha một phút thôi.
- Có thể lâu hơn thế.
- Con…yêu cha.
- Nhưng…cha không dám yêu con.
- Con biết là cha không thể cưới con, vì cha là linh mục. Nhưng cha vẫn có quyền yêu chứ.
- Hổng dám đâu.
- Con chỉ xin cha nói một câu: “Anh yêu em”, rồi con không bao giờ làm phiền cha nữa. Con sẽ hy sinh ở giá suốt đời, để cha làm linh mục cho đến khi cha thấy mỏi mệt…
- Qúa một phút rồi đấy. Gĩa từ nhé. Đừng ở giá. Tội nghiệp!
Người Em yêu thoăn thoắt bước lên cầu thang. Tiếng đế giày nện cồm cộp, nghiền nát con tim của Em. Em cắn môi, nuốt nước mắt. Tuyệt vọng! Tàn nhẫn vô cùng! Em lủi thủi ra về, Ngôi giáo đường đứng sừng sững, đáng ghét quá chừng.
EM.
Chiếc xe khách thả tôi xuống ở Quận 1, Sàigòn. Còn Em thì về bên Bình Thạnh. Tôi chẳng quen biết Em, nhưng vẫn muốn ngẫm nghĩ về Em.
Yêu linh mục là một tổng số sai lầm lớn:
Sai lầm 1: Lý tưởng linh mục cao đẹp hơn tình yêu vợ chồng nhiều lắm. Em yêu linh mục, nếu linh mục đáp lại tình yêu của Em là bỏ cái cao để chọn cái thấp. Tình yêu ấy chỉ là yếu đuối và mãi mãi chỉ là hối hận, là nuối tiếc. Em sẽ không hài lòng. Em sẽ bất mãn. Em cho đi tất cả mà chỉ nhận được một phần rất nhỏ. Bât công!
Sai lầm 2: Nếu không lấy được linh mục người yêu, Em phải chọn một người yêu khác để sống tình vợ tình chồng. Liệu Em có quên được người yêu lý tưởng, để sống trọn vẹn cho người đến sau không? Nếu không, mà thường là không, thì Em có bất công với người sau không? Và như thế có phải là Em ngoại tình từ xa, ngoại tình trong tư tưởng không?
Sai lầm 3: Em ở giá để mãi mãi thuộc về linh mục, người yêu của Em. Thật không? Hay đó chỉ là không tưởng? Em có đủ khả năng để cưỡng lại những yêu cầu tự nhiên của con người như tình dục, tình mẫu tử?
Sai lầm 4: Em sẽ ở yên, hay Em sẽ quậy để chiếm đoạt tình yêu của linh mục ấy? Dù Em thắng hay Em thua cũng đều rơi vào trạng thái hối tiếc cho cả đôi bên.
Em hãy chọn một lý tưởng cao hơn ở giá. Khó lắm. Nhưng không còn lối thoát nào tốt hơn đâu. Chúc Em thành công.

63/ HẬN ĐỜI - ĐỜI HẬN
EM.
Tôi gặp lại Em sau mười lăm năm xa cách. Bất ngờ đến độ làm tôi ngẩn ngơ.
Chiếc Mercedes từ từ ghé trạm xăng. Khách nữ đua nhau mua khóm và mí ghim. Tôi cười thầm trong bụng và cố nặn ra một câu định nghĩa: “Đàn bà là hữu thể ăn vặt”. Đang đắc chí về câu định nghĩa dí dỏm của mình, thì bỗng…có tiếng ồn ảo ở đầu con hẻm. Mọi người im bặt, trố mắt nhìn. Tôi giật mình, vì tôi nhận ra Em. Trời! Tại sao Em nên nông nỗi này?
Hai anh công an đang xốc nách đưa Em về đồn. Bị dẫn đi như một tội nhân, nhưng tội nhân lại “rõ ràng trong ngọc trắng ngà. Rành rành sẵn đúc một toà nhà thiên nhiên”. Em cao một mét bảy, cao hơn hai anh công an bằng một nửa cái đầu. Hai cánh tay và bờ vai trắng nõn nà. Bộ ngực no tròn nhún nhảy theo nhịp đi, như muốn thách thức quyền bính. Đúng là cà cuống chết đến đít vẫn còn cay…
Châm xăng xong, chiếc xe 16 chỗ lại từ từ tìm về quốc lộ 1A, rồi rồ ga trực chỉ hướng Nam. Khách nữ thì đua nhau đay nghiến: “Đồ đ. ngựa”. Khách nam thì trầm tư, dường như thương tiếc. Còn tôi thì tựa đầu ra phía sau, giả vờ ngủ để được suy nghĩ thật nhiều về Em và về nhân tình thế thái.
1. Hôm ấy tôi di thăm bạn. Chúng tôi đang uống nước trà, thì Em tới. Bạn của Em là con của bạn tôi. Tôi biết Em từ hôm ấy, Em xinh đẹp và hồn nhiên như một thiên thần. Rất thiên thần, nhưng cũng rất lẳng lơ. Rất nai tơ, nhưng cũng rất quỷ quyệt. Đàn ông thì không biết, nhưng đàn bà thì trực giác được điều đó.
Một bà mệnh phụ nhác thấy Em, bèn nguýt dài một cái, nói bâng quơ: “Đồ đ. ngựa”. Em lồng lộ: “Ai đ. ngựa? Ừ tôi đ. ngựa đấy. Rồi bà biết tay tôi”. Em thề với bạn: “Tao sẽ giật chồng nó, rồi đá đít trả về cho nó, để dạy nó một bài học”.
Chồng bà mệnh phụ ấy là một quan chức bề thế. Vừa có địa vị, vừa có đức độ. Thế mà đành rơi vào vòng tay Em như một trẻ thơ. Rồi lại bị đá văng đi như một trái banh tầm thường. Tôi liên tưởng đến vụ xì-căng-đan Bộ trưởng Profumo của nước Anh cách nay chừng một nửa thế kỷ. Chỉ vì mê cô Keeler mà ông Profumo phải từ chức. Một ký giả đã nhận xét về cô Keeler như sau: “Nhìn thấy da thịt cô, thì người đàn ông nào cũng nghĩ đến chuyện ấy”. Đáng sợ thật! Keeler là thiên thần của Em. Em là hậu thân của Keeler.
2. Em không muốn lấy chồng vì sợ “gái có chồng như gông đeo cổ”. Nhưng Em lại thèm đàn ông như trẻ thơ cần bú sữa mẹ. Em không ưa con trai cùng trang lứa. Em chê họ là con nít. Em chỉ thích đàn ông cao niên, vì họ có địa vị là tiền bạc. Em dư khả năng để giật chồng của mọi người đàn bà. Mặc nhiên Em trở thành kẻ thù bách chiến bách thắng của giới đàn bà sợ Em. Đàn bà ghét Em. Đàn bà thua Em. Em làm vợ khắp thế gian. Và chính vì thế nên nông nỗi này!
EM.
Em sẽ vào trung tâm cải huấn. Mọi người đàn bà, mọi bà mệnh phụ sẽ vận động để đó là nơi cư trú vĩnh viễn của Em. Còn Em thì vẫn dư sức để ra, ra rất sớm, vì vũ khí của Em vẫn rất hiện đại và kho vũ khó của Em vẫn còn đầy ắp.
Dù Em ở đâu hay ra sớm, tôi cũng chẳng dám gặp Em. Tôi sợ Em quá thôi! Cái gì của Em cũng mời gọi. Cái gì của Em cũng chờ đợi. Tôi gởi Em cho Chúa. Chỉ một mình Chúa mới thuyết phục được Em. Chỉ một mình Chúa mới được Em kính nể và tôn thờ. Người sáng tạo ra Em, nên Người biết phải làm gì để cứu Em. Người đã chết để cứu độ Em, nên chỉ một mình Người biết đau xót, khi thấy Em ra đi mà không trở về.
Còn tôi, từ xa, từ rất xa gởi đến Em những cảm nghỉ của mình. Tôi muốn nghĩ về Em. Tôi muốn nghĩ về nhân tình thế thái.
1.
Tôi thấy hai anh công an xốc nách Em dẫn về dồn. Chướng quá! Tại sao Em không đấu tranh để được làm việc với nữ công an. Đó là quyền lợi dành cho phụ nữa. Hay là Em muốn gài, để tương kế tựu kế? Có thể là Em muốn họ lợi dụng Em, để Em lợi dụng họ. Dù bị dẫn độ như tội nhân, Em vẫn ngạo nghệ, Em vẫn nõn nà. Dáng đi của Em, cặp mắt của Em vẫn như mời gọi, vẫn như chào hàng. Tín hiệu vẫn được đánh đi. Đáo để thật!
2.
Đàn bà đứng hết về một phía để chống lại Em. Họ sợ Em quá: Sợ là phải. Họ ghét Em quá. Ghét cũng vừa. Nhưng họ dại lắm. Dại mồm dại miệng. Chỉ vì một câu bâng quơ “đồ đ. ngựa”, mà một bà mệnh phụ phải mất chồng một cách nhục nhã…Bà mệnh phụ ơi! Dù có người làm đĩ, thì đĩ vẫn là người. Làm người thì mãi mãi phải được yêu thương và kính trọng. “Làm người” là mẫu số chung. Mọi hình dung từ theo sau chỉ là phụ thuộc. Tình yêu là con đường rộng rãi nhất và an toan nhất để người tội lỗi quay gót trở về. Hãy cứu nhân độ thế. Cứu chứ đừng diệt.
3.
Ông quan chức bề thế và đức độ, thế mà lại sa ngã một cách thảm thương đến thế! Ôi nhân tình thế thái! Napoléon ngày xưa oai hùng là thế, bách chiến bách thắng là vậy, thế mà qua bức tâm thư đã thân thưa với người tình Joséphine như thần dân khấu đầu trước bệ rồng: “Anh muốn bỏ tất cả tướng tá và quân sĩ để được trở về quỳ dưới chân em…” Ôi, tu mi nam tử!
4.
Em ơi, chỉ còn dăm năm nữa thôi, kho vũ khí của Em sẽ cạn kiệt. Chừng đó chẳng còn ai sợ Em nữa. Thậm chí chẳng còn ai thèm xót thương Em nữa. Dừng lại đi thôi. Không quá sớm đâu, có thể quá muộn rồi đấy. Chiến tích của Em chỉ là những thống khổ của người khác. Oán hận trùng trùng điệp điệp…

64/ CAY ĐẮNG CUỘC ĐỜI
Em.
Mây đen đùn lên che gần kín bầu trời. Tôi ngoắt một chiếc xe Honda ôm, chạy vội về hướng Nam. Xe lướt qua trước nhà Em. Tôi thấy mâm cơm bày la liệt từ hành lang ra ngoài sân, lấn sang cả đất láng giềng. Bà con lối xóm ngồi ăn lố nhố. Đúng là đám giỗ nhà giàu. Về đến nhà tôi mới biết là không phải đám giỗ.
Hồi sáng sớm Em cởi dây chuyền đưa cho chồng.
- Anh giữ cái này giùm Em.
- Em uống thuốc rầy hay sao mà hôi quá vậy?
Cả nhà hốt hoảng. Lôi xóm kêu trời. Người ta hối hả đi bao vỏ lãi đưa Em xuống Huyện.. Không kịp. Em gục đầu vào vai chồng, phả một nơi nồng nặc cuối cùng, rồi tắt thở…
Người con gái mười chín tuổi đời, mới lấy chồng được bốn tháng, đang có thai được hai tháng, đã quyết định ra đi, không để lại một lời trăn trối. Bí mật bao trùm. Cả làng thắc mắc. Sui trai sui gái nhìn nhau bằng ánh mắt nghi ngờ và oán hận.
Tôi chẳng biết nói gì với Em nữa, vì Em đã về bên kia thế giới. Nhưng tôi muốn lắng nghe dư luận đang bàn tán sối nổi về Em, từ đầu làng đến cuối xóm. Tôi muốn suy nghĩ về Em. Em là một bài học quý giá cho muôn người.
1. Em là con gái út của một gia đình giàu có và gia giáo. Ăn rất ngon, mặc rất đẹp. Rất ngoan hiền và rất xinh xắn. Cha mẹ nuông chiều. Xóm giềng thương yêu. Suốt đời sung sướng. Chỉ cắp sách đến trường, không biết giặt đồ, chẳng biết nấu cơm. Mười ngón tay lúc nào mềm mại và thon thả, y như bàn tay ngọc ngà của cô tiểu thư đài các.
Đẹp người đẹp nết, chưa hết tuổi học trò, đã có người đến nói. Vừa đúng mười tám, Em đã xuống vỏ lãi có dán hai chữ song hỷ, để về nhà chồng. Chồng Em chỉ biết yêu, chứ không biết nuông chiều. Cha mẹ chồng chỉ thích dâu giỏi, chứ không ham dâu đẹp. Mà Em chỉ đẹp chứ không giỏi. Em gái của chồng thì không đẹp, nhưng lại rất đanh đá. Thế là Em bắt đầu nếm mùi cay đắng của cuộc đời. Những câu nói bóng gió xa xôi cứ xoáy mãi vào đầu Em. Những lời đay nghiến chua cay cứ chà xát mãi vào vết thương chưa lành của lòng tự ái. Đó là lẽ thường của bể khổ. Nhưng Em không quen chịu đau, nên bây giờ Em thấy đau quá chịu không nổi. Em là con nhà lành không quen chịu mưa nắng, đi nắng là cảm cúng. Em là bông hoa đẹp rung rinh trong phòng khách, nhưng chỉ đẹp trong phòng khách kín gió mà thôi. Em là người có đức, nhưng nhân đức của Em mền xèo. Hiền nhưng không khôn. Khôn nhưng không khéo. Khéo nhưng không bền…Thế là Em phải gục ngã trước một quả đấm không đáng một nửa kí lô. Tiếc thay cho nền giáo dục nhung lụa, chỉ đào tạo được người tốt, chứ không trui luyện được mẫu người can trường. Mà đời người lại là một cuộc chiến đấu không ngừng.
2. Chồng Em là con trai út bảnh trai nhưng không trải đời. Ham chơi chứ không ham lao động. Hôm ấy hai mẹ con nói chuyện với nhau, rồi sau này kể lại cho cả xóm cùng nghe.
- Mày cà nhõng tối ngày, chẳng lo làm ăn gì cả.
- Có việc gì đâu mà làm.
- Mày phải lấy vợ mới biết lo, mới hết cà nhõng.
- Lấy thì lấy.
- Đứa nào cũng được, nhưng phải đẹp và hiền.
- Mày ưng con Thuý không?
- Biết đâu à.
Chồng Em đã bước vào đời sống hôn nhân như thế đó. Y như một trò đùa. Và khi cưới Em về, hai đứa cũng chỉ biết đùa với nhau thôi. Mẹ Em kể: “Đêm hôm trước hai đứa chun vô mùng còn đùa giỡn với nhau, thì sáng hôm sau nó uống thuốc tự vận”.
Khi Em vui thì chồng Em mừng. Nhưng khi Em buồn, thì chồng Em chỉ biết thế rồi để đấy, không đủ khả năng để an ủi và giải quyết. Rất nhiều nỗi buồn Em không thể bộc lộ bằng lời nói, vì sợ đụng chạm người trên kẻ dưới. Những lúc ấy Em chỉ nói bằng ánh mắt, bằng cách thở dài não nuột. Người đàn ông không nhanh nhạy thì không thể bắt được tín hiệu ấy. Trước khi quyết định uống thuốc tự vận, vì không thể sống được nữa, Em đã đánh đi rất nhiều tín hiệu khẩn cấp. Nhưng cây ăng-ten của chồng Em quá thấp không bắt được tín hiệu. Em đành chịu chết.
3. Cô em chồng là bạn đồng trang lứa của Em. Cùng làng, cùng xóm nhưng chưa bao giờ thân thiết, vì nhan sắc và nết nha không đồng đều. Em không thèm nhìn xuống. Cô ta chẳng dám nhìn lên. Nay Em làm chị, cô ta càng lép vế. Em có đôi có lứa, còn cô ta thì vẫn vườn không nhà trống. Vợ chồng Em quyến luyến nhau như cái gai chọc mãi vào mắt cô ta.
Dồn nén, ẩn ức, rồi bùng vỡ. Lâu lâu cô ta lại xáng lên đầu Em một câu nói chua lè, khi thì xa xôi bóng gió, khi thì bốp chát nảy lửa.
- Chị dâu ơi, tôi mắc ủi đồ, chị nấu cơm nhá.
Đừng trên sống, dưới khô, tứ bề nhão bét nha!
- Chị dâu ơi, từ ngày chị làm bếp, mẹ chỉ ăn được vài lưng chén, ốm dữ rồi.
- Chị dâu ơi, tôi đi xóm, để đôi uyên hủ rỉ, rù rì, hú hí…xả láng nhá. Hí… Hí…
- Mẹ ơi, sao con heo nhà mình nuôi hoài mà không chịu lớn. Hổng biết có ai ếm bùa không nhỉ?
- Mẹ ơi, tiền con để ở trong cái túi xách này mà sao mất tiêu. Mẹ có lấy không? Chắc nhà mày có ma quá à.
- ……………………….
Đời Em chưa bao giờ phải cực, chưa bao giờ phải khổ. Bây giờ thì vừa cực, vừa khổ lại vừa nhục. Bản chất hiền lành, Em chẳng biết đối đáp, chỉ biết khóc rấm rứt một mình. Em khóc với chồng, chồng làm thinh. Em khóc với mẹ ruột, mẹ khuyên “Một điều nhịn, chín điều lành”. Nói mãi, mẹ biểu “Xin ra riêng”. Em năn nỉ chồng, chồng Em gãi đầu gãi tai. Cùng dường. Thế là xong. Em là nạn nhân của nền giáo dục nhung lụa, của người chồng “con nít:, của cô em chồng chằng lửa, và của ai ai nữa? Vô vàn vô số.

65/ CHỊ HAI
Em.
Em đứng trước tấm gương lớn, để nhìn lại mình một lần cuối. Em bỗng giật mình, vì thấy mình còn đẹp quá: đường nét thon thảl da thịt nõn nà. Em thử liếc mắt đưa tình, cười duyên một cái, rồi vội vã ra xe hoa, tiễn cô em út về nhà chồng. Ngồi trên xe. Em mơ màng nghĩ về quá khứ, trải dài gần hai mươi năm đằng đẵng. Kỷ niệm dày như một pho sử.
1.
Em và Hùng cùng thi vào Đại Học Sư Phạm. Em cao một mét bẩy mươi. Hùng cao một mét bảy mươi lăm. Hai đứa nhìn nhau một cái là thấy đỏ mặt liền. Em tự nghĩ Trời sanh ra Hùng để lấy Em làm vợ. Không lấy được Hùng, thì chẳng biết lấy ai bây giờ. Hầu hết nam sinh viên trong Đại Học đều thấp hơn Em năm sáu phân. Em cố tình đi dép cao gót, để tất cả thế giới đàn ông đều sẵn sàng nhường Em cho Hùng, để tất cả thế giới đàn bà đều vui lòng nhường Hùng cho Em. Chẳng ai ganh ghét. Chẳng ai ghen tuông.
Em lấy Hùng. Hùng lấy Em. Không cần suy nghĩ. Không cần cầu nguyện và bàn hỏi. Trời định thế rồi.
2.
Vừa tốt nghiệp Đại Học xong, hai họ định tổ chức lễ đính hôn. Đính hôn xong, bên nhà trai mới đồng ý cho Hùng học giáo lý để làm phép hôn phối theo nghi thức Công giáo. Bên nhà trai nao nức sắm lễ. Vui như Tết. Bên nhà gái nôn nao sơn nhà sơn cửa để đón nhà trai. Nhộn nhịp như đại hội…
Đùng một cái, đại diện nhà trai đến xin ba em đình lại. Hỏi tại sao, thì ông đại diện trả lời: “Nội bộ chưa ổn”. Nội bộ nhà trai rối nùi như nồi canh hẹ.
2.1
Bác Hai của Hùng từ ngoài Bắc vào tuyên bố một câu chắc nịch: “Thuyền theo lái, gái theo chồng”. Ông yêu cầu con gái phải theo đạo chồng. Đối đế là đạo ai nấy giữ. Ông còn dằn mặt bố của Hùng: “Quyền huynh thế phụ”. Bố của Hùng chỉ còn biết gãi tai và hứa giải quyết theo yêu cầu thứ hai là “Đạo ai nấy giữ”
2.2
Bà nội của Hùng ngồi nhai trầu bỏm bẻm. Vừa nghe câu “Đạo ai nấy giữ”, bà vội ném bã trầu, lấy tay chùi mép, ngâm nga một câu ca dao giọng chua lè như giấm:
“Amen, lạy Đức Chúa Lời
Có cho bên đạo bên đời lấy nhau?”
2.3
Hùng phân bua với Bác Hai: “Cháu không thèm theo đạo của vợ, nhưng cháu cùng vợ theo đạo của Chúa”, “Thuận vợ thuận chồng tát bể Đông cũng cạn”. Lời nói của Hùng làm Bác Hai nổi giận: “Họ nhà tôm, cứt để đằng đầu”. Bà nội đế thêm một câu: “Trứng khôn hơn vịt”. Thế là hết! Phe chống phe bênh đều im phắc.
3.
Bác Hai của Hùng rước mẹ về Bắc, linh cảm rằng đại gia tộc họ Lê sắp mất đi một giọt máu: Lê Đức Hùng sẽ không được ghi vào gia phả. Bầu khí căng thẳng chùng xuống. Ba của Em và bố của Hùng lại chén thù, chén tạc, gật gù với nhau như vừa thoát được một món nợ. Hùng và Em vẫn gặp nhau đều đều, vẫn mỉn cười nhìn về tương lai, con nhẹ “Quyền huynh thế phụ”, coi thường truyền thống cũ kỹ của đại gia tộc. Lại chuẩn bị một lễ đính hôn, không có mặt của Bác Hai. Lại rộn ràng. Lại nhộn nhịp.
4.
Một tin sét đánh làm mọi người hết hồn hết vía, kêu trời kêu đất.
Trước ngày ăn trầu uống rượu, ba má Em chở nhau đi chợ. Chiếc Honda 50 vừa ra khỏi cổng, đang từ từ trườn xuống lòng đường, thì một chiếc xe đông lạnh, đang ngon trớn, bỗng chồm lên lề cán hai người chết một cách thê thảm…
Xóm giềng đứng đầy nhà. Không ai cầm được nước mắt. Chẳng ai nói lên lời. Hằng trăm người đứng đó để ngậm ngùi nhìn khói nhang mù mịt phủ kín hai cỗ quan tài nằm song song…mờ mờ, ảo ảo. Hằng trăm người đứng đó để quặn đau khi nghe trẻ thơ khóc thét lên một cách tuyệt vọng. Những tiếng gào “Ba ơi”, “Má ơi” làm tan nát lòng người. Nỗi đau lớn quá!
5.
Em là Chị Hai, nhưng chỉ biết khóc vật vã. Em không đủ nghị lực để đứng vững. Mọi chuyện đều có người lo. Hùng luôn luôn ở bên Em, vững vàng như cây cổ thụ, sẵn sàng che mát cho Em, sẵn sàng bao bọc cho bốn đứa em của Em. Vết thương còn đó, nhưng được băng bó, chờ ngày mọc da non. Một ánh đèn vừa loé lên ở cuối đường hầm…Trong cõi chết vẫn còn mầm sống. Dưới sa mạc khô cháy vẫn có mạch nước ngầm. Sau ngày đoạn tang, sẽ có đám cưới.
6.
Hôm ấy Em và Hùng tâm sự với nhau rất lâu. Út Tuyết dòm qua kẽ cửa, nước mắt ràng rụa. Nó cảm thấy cô đơn quá chừng. Nhìn lên bàn thờ, cha mẹ chỉ còn là hương khói. Nhìn vào căn buồng của chị Hai, chị Hai chẳng còn là chị của nó nữa. Nó sắp mất chị rồi.
Hùng vừa bước ra khỏi căn buồng của Em, thì Út Tuyết chạy vào, ôm chầm lấy Em gào lên một cách tuyệt vọng.
- Chị Hai ơi, chị đừng đi lấy chồng. Chị làm mẹ của em đi.
- Chị lấy chồng thì em vẫn là em của chị mà.
- Không! Em không cho chị đi lấy chồng. Chị là mẹ của em.
Út Tuyết mới lên năm, chưa biết suy nghĩ, nhưng đã trực cảm được tương lai của mình đen tối, nếu không được Chị Hai dành trọn vẹn tình yêu cho mình. Tiếng khóc của nó làm Em bị sốc. Tình mẫu tử bỗng vùng đứng dậy. Em bồng Út Tuyết lên vỗ về nó và hứa với nó bằng giọng cứng như thép.
- Chị thề với Em là chị không lấy chồng. Chị ở giá để nuôi em. Chịu chưa?
- Chịu liền. Mẹ ơi! Mẹ…
Út Tuyết ôm cứng lấy đầu Em, cười sung sướng, sung sướng vô cùng.
Em quyết liệt từ hôn với Hùng để làm mẹ của Tuyết. Vài năm sau Hùng cưới vợ. Một mình Em tần tảo nuôi bốn đứa em. Ba thằng em trai đều có sự nghiệp riêng. Nghĩ đến ngày Út Tuyết lên xe hoa về nhà chồng. Em cảm thấy cô đơn quá chừng. Em lại nhớ đến Hùng. Trong một phút yếu đuối Em đã gọi điện thoại cho chàng: “Em chỉ có một mình. Anh đến chơi được không?”
Em,
Cú điện thoại ấy là một sai lầm lớn. Nó sẽ phá tanh bành cuộc đời của Hùng. Nó sẽ xé nát toàn bộ vinh dự mà Em đã xây dựng được trong suốt hai mươi năm qua. Em đã can đảm từ hôn với Hùng để làm mẹ của Tuyết, thì nay Em cũng hãy can đảm quên Hùng để mãi mãi giữ lấy hào quang của một cô giáo tuyệt vời.

66/ CÁI TÔI
Em,
Em và tôi cùng lên xe ở Chợ Lớn. Em không biết tôi. Tôi không biết Em. Tôi ngồi ở băng ba. Em đứng xớ rớ như đang chờ ai. Chủ xe hối:
- Em lên ngồi kế bên ông già đó.
Em nhìn tôi tỏ vẻ thất vọng.
- Chị cho em ngồi ở băng trên đi.
- Không được. Băng trên có đủ bốn người rồi. Người ra đi chung nhau mà. Lên lẹ đi, còn chần chừ gì nữa.
Em miễn cưỡng bướ lên, gieo mình xuống ghế cái phịch. Hờn dỗi. Em giận dữ nhét balô xuống gầm băng, lấn sang địa giới của tôi. Tôi thu mình nhỏ lại. Em đùng đùng cởi áo gió. Cùi nhỏ Em gạt bay gọng kính của tôi. Không một lời xin lỗi. Tỉnh bơ, vô y như võ sĩ múa gậy rừng hoang. Tôi làm thinh, ngó ngay phía trước. Cũng tỉnh bơ, cũng vô tư y như người quân tử không thèm chấp nhất bọn tiểu nhân.
Xe lăn bánh. Đèn trong xe phụt tắt. Đèn đường vẫn rực sáng. Em yêu cầu tài xế cho nghe nhạc Trịnh Công Sơn để thương nhớ một nhân tài vừa mới nằm xuống. Em hát tỉ tê theo tiếng ca của Khánh Ly, đang rên rỉ vì cuộc đời mãi mãi chỉ là cát bụi:
Bỗng Em ngó ngang, nhìn trân vào mặt tôi.
- Chú dạy ở trường Đại Học nào vậy?
- Chú dạy ở trường học đại.
- Thoáng nhìn, con đường chú là ông hai lúa. Nhìn gần mới thấy tướng chú sang quá à. Tướng của chú là tướng của giáo sư Đại Học.
- Có lẽ là sang. Chắc chắn là nghèo. Ngày xửa ngày xưa chú có dạy học, nhưng bây giờ thì mất dạy rồi.
- Chú dạy môn gì?
- Chú dạy môn Văn.
- Vậy thì con nhận xét đâu có sai.
- Sai bét. Chú có dạy ở Đại Học bao giờ đâu.
Em xếp đồ gọn lại và ngồi nhích về phía tôi, y như đứa cháu gái ngồi sát bên ông nội, để chờ nghe chuyện cổ tích. Em tựa đầu vào vai tôi. Tin tưởng và trìu mến. Tôi không kể chuyện cổ tích cho Em nghe, nhưng Em kể chuyện về cuộc đời sinh viên.
- Con ở lưu xá. Lưu xá của con toàn là dân miệt ngoài. Tụi con chịu cực giỏi lắm. Mỗi đứa một tháng chỉ tốn ba chục ngàn tiền chợ. Gạo, mắm, chà bông, cà muối…thì cha mẹ gởi vô. Mỗi ngày mỗi đứa góp một ngàn đồng, mua một trăm gam thịt, một bó rau muống, xào lên rồi ăn chung với nhau.
- Còn con thì sao?
- Con á hả! Ăn sáng không thôi cũng hết mười lăm ngàn rồi. Hai bữa cơm và ăn vặt thì chưa tính.
- Con học giỏi không?
- Ở tỉnh nhà, con học cũng có hạng. Nhưng lên thành phố, gặp tụi nó thì con chịu thua.
- Gặp tụi nó thông minh, hay tại tụi nó cần cù?
- Con cũng thông minh chứ bộ. Nhưng phải công nhận là tụi nó cần cù, học chết bỏ.
- Con dám học chết bỏ không?
- Hổng dám đâu. Con gái mà học kiểu đó thì…làm con ve sầu, cho sâu nó dè. Dè rồi thì nó…de.
- Bộ con mót lấy chồng lắm rồi hả?
- Cũng chưa gấp gáp làm gì. Nhưng…cuộc đời cũng phải dó điểm dừng. Học ngày học đêm, học thêm Chúa nhật. Học đến cằn cỗi để có một mảnh bằng. Có bằng rồi lại đôn đoá đi kiếm việc làm. Có việc làm rồi thì lại phải bon chen để có tương lai. Bon chen mãi đến chết vẫn chưa hết bon chen.
- Nói vậy thì sao con không đi tu cho rồi.
- Con có người yêu rồi, đi tu sao được.
Em bộc bạch hết cả tâm lẫn tư của một cô sinh viên con nhà giàu, ăn trắng mặc trơn: yêu thì da diết; học thì không tha thiết; ăn xài thì không tiếc; trau dồi về ngoại hình hơn nội dung; sống với hiện tại hơn là hướng về tương lai; thích hưởng thụ hơn là dâng hiến…
Em,
Em là một tác phẩm được hình thành, được thiết kế do một quá trình đào tạo ngẫu nhiên. Em đã là thế, thì Em sẽ là vậy, không dễ gì thay đổi. Tôi chỉ lắng nghe và không góp ý gì với Em.
Xe tới Cà Mau vào lúc hừng đông sắp ló rạng. Tôi bắt tay giã từ Em vào lúc tranh tối tranh sáng. Tôi trìu mến Em. Em quyến luyến tôi. Chẳng biết Em còn nhớ tôi hay không. Nhưng tôi suy nghĩ rất nhiều về Em.
1.
Cha mẹ ngày xưa ở Năm Căn, nghèo khổ lắm. Vô từng đốn củi chán, thì đi đóng đáy mướn. Đóng đáy chán, thì làm rẫy, trồng bí. Gía bí thì lên xuống theo tình hình an ninh địa phương. Bí thu hoạch về, chất một đống cao như núi, phải bán giá chết cho vựa. Gía chết thì rẻ mạt. Cầm xấp tiền trong tay mà lòng quặn đau như cắt.
Sau mùa xuân 75, cha mẹ Em ra thành nhận công tác. Lý lịch thơm như múi mít. Con đường tiến thân thẳng tắp.
2.
Em ra mắt chào đời vào lúc cha mẹ Em vừa giàu sang, vừa có nhiều tiền, vừa có quyền cao. Em khóc oe oe để chào đời, y như chim hót véo von để chào bình minh.
Ôn lại cảnh nghèo khổ ngày xưa, cha mẹ Em tủi hận đến rơi lệ. Cả hai đều thề với lòng mình là sẽ làm cho Em được sung sướng. Con sung sướng để trả thù cái khổ của cha mẹ. Cha mẹ đã khổ chừng nào, thì con cái sẽ phải sung sướng chừng ấy. Thế là đời của Em trở nên cánh bướm, nhởn nhơ giữa ngàn hoa. Xinh đẹp và sang quý. Quên bẵng kiếp sâu lầm than. Quen hút mật hoa tinh khiết, ghê tởm con sâu gặm lá cây nham nhở.
3.
Em yêu một chàng sinh viên đồng hội đồng thuyền. Cha mẹ chàng cũng nương theo dòng lịch sử mà vươn lên. Cũng giàu sang. Cũng phú qúy. Cũng đang xây dựng tương lai để trả thù quá khứ.
Chàng và nàng vừa học vừa yêu. Yêu sướng hơn học. Yêu dễ như chơi. Học thì khó quá trời…Em và chàng hẹn thành hôn vào cuối năm thứ bốn. Đậu hay không là chuyện nhỏ. Sự nghiệp của cha mẹ là sự nghiệp của con. Chắc như đinh đóng cột. Cả hai cùng nhìn về tương lai, cùng giơ tay vẫy chào.
Nhưng…Em ơi,
Tôi mường tượng thấy cha Em đang dìu Em lên đỉnh núi. Cả hai cùng mỉn cười đón chào bình minh đang ló rạng ở bên kia đại dương. Nhưng tôi lại mường tượng thấy Em đang dắt con của mình đi xuống triền núi. Còn mặt trời thì đang lặn xuống sau lưng Em. Đời phải là một cuộc chiến đấu không ngừng. Hừng đông không phải là của người đi ngủ.

67/ TÌNH ĐỜI
Em,
Em mướn căn nhà bên trái. Tôi mướn căn nhà bên phải. Nhà tôi và nhà Em chỉ cách nhau một tấm vách là buông. Bên nhà tôi có hai linh mục, lúc nào cũng lặng lẽ như hai con sò. Bên nhà Em có hai vợ chồng lúc nào cũng ồn ào như cái chợ nhỏ. Em đi đóng đáy. Vợ Em ngồi bán tạp hoá. Hễ Em về tới nhà là y như có tổ chức nhậu. Cua tôm thì Em xách từ hàng đáy về. Còn rượu thì vợ Em bán sẵn đó: vô cùng vô tận!
Mắt tôi không nhìn thấy vợ chồng Em. Nhưng tai tôi ghi nhận hết mọi sinh hoạt của căn nhà bên ấy. Vui buồn, sướng khổ của Em đều ghi hết vào cuộn băng ký ức của tôi. Em thở phì phì sung sướng, tôi biết. Em ngáy pho pho một cách mãn nguyện, tôi biết. Em bất mãn và chửi thề, tôi biết. Em uống bao nhiều cốc rượu, tôi cũng biết…
Đêm hôm ấy tôi không ngủ được, vì Em nhậu lu bù, nhậu cho tới hai giờ khuya. Khi bạn nhậu ra về, Em đóng cửa, tắt đèn chui vô mùng, nói lè nhè vài câu rồi im lặng tuyệt đối. Tôi đang dỗ giấc ngủ thì bỗng có tiếng chửi thề.
- Đ. M.
- Vừa phải thôi chứ.
- Cự hả. Đụi…đụi.
- Mày đánh chết tao đi!
- Bốp… bốp.
- Mày đánh nữa đi! Đánh nữa đi! Đồ chó đ.
Một lát sau lại có tiếng ngáy pho pho, tiếng thở khò khò. Em ngủ ngon. Còn tôi thì không ngủ được nữa. Mở mắt nhìn vào bóng tối, tôi ngẫm nghĩ về tình đời. Tình đời đen như bóng đêm. Bóng đêm trùm lên cuộc đời của Em.
1. Em từ Trà Vinh xuống. Tứ cố vô thân. Em vô rừng đốn củi mướn cho và Tư Hón. Củi về rồi thì Em cưa, Em bửa, Em bó, rồi đếm cho nghe. Bà Tư nuôi cơm, cho tiền hút thuốc, lâu lâu lại cho vài chục đồng (một chai bia Con Cọp giá 18 đồng). Gần ba mươi tuổi Em mới cưới được vợ. Đám cưới chỉ tốn hai con vịt. Khách khứa chỉ vỏn vẹn một chục. Toàn là bà con bên nhà gái.
Vợ Em từ Cái Chồn lên. Hắn trội hơn Em vì có cha và có mẹ. Nhưng cũng nghèo xơ xác như Em. Cả nhà ba khẩu chỉ có một cái giường và một cái mùng ám khói đen thủi đen thui. Hắn tròn như hột mít, khoẻ như vâm, mỗi tháng ăn hết ba mươi ký gạo. Vô rừng cưa củi, hắn xong xáo còn hơn đàn ông. Cột đước dài năm mét, hắn vác đi te te trên cầu khỉ không tay vịn. Đàn ông lắc đầu, le lưỡi. Họ nói đùa với Em:
- Mày dám mần nó không? Tụi tao không dám rồi đó.
- Rồi. Hiền khô à.
Trong rừng đước bịt bùng và vắng lặng, hai cái xuồng be mười cặp sát vào nhau. Em nhìn hắn. Hắn nhìn Em. Đắm đuối…Hai đứa sáp vô như thế đó. Giản dị vô cùng.
Hai đứa coi nhau như vợ chồng từ hôm ấy.
Năm Căn là khu dồn dân. Dân từ tứ xứ trôi dạt về, không quen thân, không tục lệ, chẳng ai bắt lỗi chuyện ấy. Cứ tiền dâm hậu thú. Thật ra thì chẳng ai hiểu hơn thú là gì. Cứ ăn ở với nhau như cỏ dại. Nếu có chú thím nào phiền trách, thì chịu thú phạt bằng một mâm cơm đơn giản là xong.
2. Sau đám cưới chỉ tốn hai con vịt ấy, hai đứa ra riêng. Tổ uyên ương chỉ là căn chòi tự biên tự diễn. Một ngày vô rừng đốn cây đốn lá và một ngày dựng là xong. Nhà không có cột hàng ba. Bốn bề dừng vách lá. Cửa cái chỉ là tấm liếp hợp bằng lá buông, nhấc ra, đặt vô y như cửa chuồn vịt. Kệ, miễn kín đáo thì thôi. Thằng ăn trộm rình tiền, chứ không rình tình…
Em thôi làm mướn cho bà Tư Hón. Hai vợ chồng tất bật vô rừng đốn củi. Chỉ sáu tháng làm củi, Em sắm được một miệng đáy nhỏ. Sáu tháng sau Em sắm được một miếng đáy lớn. Kinh tế gia đình ổn định. Em ngẩng đầu lên nhìn đời, mỉm cười với đời. Và đời cũng đang thật sự mỉm cười với Em.
3. Đêm hôm ấy, 150 con cá đường nối đuôi nhau chui hết vào miệng đáy của Em. Em trở thành triệu phú trong một đêm ngắn ngủi. Em có số làm giàu, xóm giềng bảo thế. Em đổi đời từ đêm hôm ấy. Tình đời cũng bắt đầu nhuộm đen từ đêm hôm ấy.
Em mướn một căn nhà là ở trong xóm chợ. Vợ Em bán vài món hàng thông dụng như đinh, dây chì, nước mắn, xà bông…họi là tiệm tạp hoá cho oai, chớ vốn liếng chẳng đáng là bao. Có tiền thì vợ Em may sắm và ăn hàng như điên. Ăn và mặc là hai sinh hoạt nổi cộm nhất của hắn. Hắn háu ăn và còn háu “ấy” nữa. Cái thân bồ tượng ấy dường như chẳng bao giờ được no nê về tình dục. Khả năng của Em chỉ cung cấp được một phần ba nhu cầu ấy. Hai phần ba còn lại, hắn phải đi kiếm chỗ khác. Đối tác quan trọng số một là lính. Vì thế hắn vẫn hay ngồi hát tỉ tê một mình “Lính mà em”.
Còn Em thì đúng là mẫu người trưởng giả học làm sang, làm sang một cách lố bịch. Mỗi tháng Em ra Cà Mau mướn khách sạn ở chơi một tuần. Đồ ăn thì sang như của bậc đế vương. Nhưng cách thì lại hiện nguyên hình bọn phàm phu tục tử. Ăn xong thì xô chai cốc bát đĩa xuống sàn nghe loảng xoảng cho vui lỗ tai. Em lè nhè tuyên bố với chủ khách sạn: Tao thường bay đàng hoàng. Một triệu đối với tao chỉ là đồ bỏ. Em chơi sang như thế đó!
Em chơi gái ngày cũng như đêm. Thượng vàng hạ cám, điếm sang điếm hèn Em đều kinh qua. Chơi cho biết. Chơi để không ai dám qua mặt.
Thế là: Em ra Cà Mau ăn chả với gái làng chơi; còn vợ Em ở nhà thì anh nem với lính. Chẳng ai rầy ai. Chẳng ai thèm bàn chuyện ghen tương. Huề. Mái ấm chỉ còn là quán trọ. Chuyện vợ chồng chỉ còn là ăn vặt cho đỡ buồn miệng.
Em.
Tôi chẳng biết nói gì với Em. Tất cả đều đã quá muộn. Tôi nhắm mắt lại để khỏi nhìn thấy Em đang rơi xuống vực thẳm. Chỉ còn chờ một bàn tay vô hình vực Em dậy…

68/ TÌNH HUYNH ĐỆ
Em,
Tôi lên xe, ngồi băng giữa. Băng trên có hai người đàn bà cao niên. Một bà giàu, một bà nghèo, nhưng tâm sự với nhau như hai người bạn tâm phúc.
- Bây giờ chế ở với đứa nào?
- Tôi ở với con Út.
- Nó làm ăn đỡ không?
- Nghèo quá!
- Sao chị không ở với con Hai cho đỡ cực?
- Đứa nào cũng là con, nhưng đứa nào nghèo thì mình phải thương hơn. Con Hai nó cho xe xuống rước, nhưng tôi từ chối. Tôi muốn gởi cho tụi nó một thông điệp về tình huynh đệ…
Cái lối ăn nói ấy, cái cách sử dụng từ ngữ ấy làm tôi giật mình. Tôi đứng lên, nhìn kỹ để xác định. Đúng là mẹ Em, một cô giáo dạy môn Văn của cấp ba từ mấy chục năm về trước. Tôi không lên tiếng, lẳng lặng ngồi xuống để nghe mẹ Em “đọc thông điệp”.
Mẹ Em nhỏ hơn rôi một nửa con giáp. Tôi quen bà vào cuối thập niên sáu mươi của thế kỷ hai mươi. Bà dạy môn Văn, vì thế giọng nói và cách sử dụng từ ngũa của bà lúc nào cũng nghiêm chỉnh, lúc nào cũng chải chuốt. Bà nói chuyện mà tôi cứ tưởng bà đang giảng bài. Tôi không thích cái tính hơi kênh kiệu ấy của mẹ Em. Nhưng tôi rất kính trọng cái tác phong đạo đức phi thường và nghị lực phi thường của bà. Đức Giêsu là thần tượng của bà. Bà muốn con cái của bà phải yêu thương nhau như Đức Giêsu đã dạy. Ước muốn ấy không thành đạt. Bà ray rứt và tự đay nghiến mình. Bà xổ ra hết lòng dạ cho người bạn cố tri giàu có. Bà diễn lại hết cuộc đời Em.
1.
Vừa tốt nghiệp Đại Học thì Em lên xe hoa về nhà chồng. Chồng Em không giàu, không giỏi, nhưng có địa vị vững chắc. Em không giàu, nhưng rất giỏi và có nhan sắc. Hai đứa hùn hạp làm ăn. Làm kinh tế thì phải nhanh nhạy. Đó là khả năng của Em. Làm kinh tế trong thời chuyển mình, thì địa vị, quyền bính là điều kiện thuận lợi. Đó là khả năng của chồng Em. Thế là vợ chồng Em bốc lên như diều gặp gió. Mẹ Em khoe với bà bạn: Tụi nó làm giàu mau hơn ăn cướp” Mừng cho Em.
2.
Em đón mẹ về chơi. Trong phòng khách sang trọng, hai mẹ con thù thì.
- Hai à, bây giờ giàu có quá rồi. Tiền của nhiều quá ngồi chơi không, ăn suốt đời cũng không hết. Em con đứa nào cũng đủ ăn. Chỉ có con Út, sao nó đận quá. Con có thể giúp nó được không?
- Theo ý mẹ, thì con phải giúp thế nào?
- Con sắm cho vợ chồng nó một cái xuồng tam bản hơi lớn một chút, có mui đàng hoàng, với một cái máy Honda sáu ngựa rưỡi. Chúng nó có thể đi bán hàng bông dài dài trong xã. Mỗi ngày cũng kiếm được dăm chục, đủ sống qua ngày.
- Làm kinh tế kiểu đó là gà què ăn quẩn cối xay.
- Thế con giúp nó một số vốn lớn hơn, để nó mở một tiệm tạp hoá.
- Tung vốn cho nó làm ăn thì từ chết đến bị thương.
- Vốn nhỏ thì con chê là gà què ăn cối xay. Vốn lớn thì con hiểu là từ chết tới bị thương. Vậy con muốn giúp nó cái gì?
- Giúp gì được! Mạnh ai nấy lo. Ai cũng có chân có tay hết.
- Như vậy thì còn là gì chị em?
- Con chỉ lo cho mẹ thôi. Còn chị em thì mạnh ai nấy sống.
3.
Em tha thiết giữ mẹ ở lại. Mẹ Em nhất quyết ôm đồ ra đi. Mẹ Em buồn. Mẹ Em giận. Buồn và giận vì tình chị em lạt như nước ốc. Bà quyết tâm quay gót trở về sống nghèo với con. Út nghèo, vì “Con nào chẳng là con, nhưng con nghèo thì phải thương hơn.”
Bà về, nhưng muốn gởi lại cho Em một bài học quan trọng mà bà gọi là thông điệp.
3.1
Ngày xưa gia đình không giàu có, nhưng không đến nỗi thiếu thốn. Chị em yêu thương nhau, đùm bọc nhau, ngủ chung giường, đắp chung chân. Cái bánh nhỏ xíu cũng bẻ làm đôi. Bây giờ chị giàu sang quá chẳng dám đến thăm chị. Chị thăm em, em ngại ngùng chẳng biết lấy gì mà đãi. Em thăm chị, chị tưởng là nó muốn xin xỏ. Cứ thế, ngày tháng trôi qua, chị em thành người dưng nước lã. Mẹ Em nhắc lại lời của Chúa: “Kho tàng của ngươi ở đâu, thì lòng ngươi ở đó”. Rõ ranngf là mẹ Em muốn nói rằng bây giờ Em chỉ biết yêu tiền, quên bẵng tình ruột thịt. Mà tình thì quý hơn tiền.
Em,
Em vẫn cứ làm giàu. Nhưng làm giàu để làm giàu, hay là để làm người một cách xứng đáng? Đồng tiền chỉ là phương tiện hữu ích, để gia đình Em có cơm ngon áo đẹp, để con cái Em có điều kiện phát huy mọi khả năng mà Chúa đã ban cho chúng. Cơm của Em đã quá ngon. Áo của Em đã quá đẹp. Con của Em muốn học tới đâu cũng được, muốn đi du lịch trên khắp thế giới, thì tiền vẫn còn dư vô vàn. Bây giờ Em hỗ trợ cho Út dăm cây vàng, thì kho tàng cảu Em vẫn đầy ắp. Dăm cây vàng đối với Em chỉ là tiền lẻ để tiêu vặt, không đáng để mở một quỹ tiết kiệm. Út thì bớt khổ. Mẹ thì sung sướng. Tình chị em thì chan hoà.
Đó là thông điệp một.
3.2
Mẹ Em khẳng định: người giàu có thì khó hạnh phúc. Đó là thông điệp hai. Mẹ Em kể một hơi những câu chuyện người giàu không hạnh phúc.
a) “Hai Sương mới xây một biệt thự sang trọng như dinh Thủ Tướng. Bông kiểng rực rỡ như động thiên thai. Con chó bẹc giê to như ông Hộ Pháp ngồi canh trước cửa, cặp mắt gờm gờm như muốn nuốt sống người ta…Vợ chồng đang sống phây phây, thì đùng một cái, đứa con trau duy nhât đi đua xe, bị xe tải cán nát thây…Cứ nhìn thấy con Sương là tôi muốn rơi nước mắt. Tiều tụy vô cùng”
b) “Vợ chồng thằng Năm Tiếng làm ăn đang bốc lên như diều gặp gió, thì bỗng dưng bỏ bê, không thèm làm ăn nữa. Vợ chồng đầu tắt mặt tối, lội ngược lội xuôi để xây dựng tương lai cho con cái. Đến khi có tương lai là một đống vàng, thì cả hai thằng con trai đều phải chui vào trung tâm cai nghiện. Cụt hứng đến tuyệt vọng”.
c) “Cặp vợ chồng Nguyên - Tuyền hồi còn nghèo thì thương nhau như keo dán gỗ. Đến khi có bạc tỉ, thì ông ăn chả, bà ăn nem. Gia đình nát như tương.”
Em,
Hãy nghiệm lại bấy nhiều lời của mẹ. Tâm huyết đấy. Thông điệp thật ấy.

Muối Nhạt

Thứ Bảy, 16 tháng 11, 2013

VIẾT CHO EM - trọn sách-

VIẾT CHO EM - trọn sách-

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét